WordPress là một nền tảng lớn được sử dụng phổ biến hàng đầu hiện nay. Tuy nhiên, nền tảng này lại có nguy cơ nhiễm mã độc cao và điều đó có thể gây ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng đối với doanh nghiệp. Vậy nên, mỗi quản trị viên web đều phải trang bị cho mình những kiến thức liên quan đến mã độc và cách quét mã độc website. Cùng Vietnix tìm hiểu chi tiết tại đây!
Dấu hiệu nhận biết website bị nhiễm mã độc
Mặc dù WordPress được bảo mật khá tốt, nhưng nền tảng này vẫn tồn tại nhiều lỗ hổng bảo mật khiến cho website và cả khách truy cập của bạn có thể đối diện với rủi ro khác nhau. Khi đó, việc phát hiện website bị nhiễm mã độc từ sớm sẽ giúp bạn có những giải pháp khắc phục và hạn chế thiệt hại một cách kịp thời:
- Trang web bị xóa, thay đổi giao diện hoặc nội dung mà không thông qua sự cấp phép của quản trị viên.
- Trang web của bạn tự động lan truyền thư rác dưới dạng các liên kết đáng ngờ hoặc tin nhắn, email…
- Các liên kết dẫn đến những trang web đen, không đáng tin cậy, có nội dung lừa đảo, độc hại.
- Mức tiêu hao tài nguyên của server đột nhiên tăng lên dù không có bất kỳ tác động nào.
- Trang web bị Google gắn cờ đánh dấu là không an toàn, bị đưa vào danh sách đen hoặc bị chặn truy cập từ các trình duyệt web.
- Điểm SEO và thứ hạng giảm, thậm chí bị hạn chế xuất hiện trên trang kết quả của công cụ tìm kiếm (SERP) của các trình duyệt web.
- Thông tin đăng nhập bị thay đổi một cách đáng ngờ, đồng thời trang web thường xuyên gặp sự cố không thể truy cập được.
- Giảm/tăng traffic một cách bất thường hoặc khi truy cập thường có tốc độ tải chậm gây ảnh hưởng đến trải nghiệm người dùng.
Nếu trang web của bạn đang gặp một trong số những dấu hiệu kể trên, hãy tham khảo nội dung tiếp theo để tìm hiểu nguyên nhân và cách loại bỏ mã độc trên website.
Các nguyên nhân dẫn đến website bị dính mã độc
Dưới đây là một số nguyên nhân khiến trang web của bạn bị dính mã độc (malware):
Sử dụng các mã nguồn mở
Hiện nay, rất nhiều trang web tại Việt Nam đang dùng WordPress – một nền tảng mã nguồn mở cho phép người dùng cài đặt, cấu hình và sử dụng một cách dễ dàng. Không chỉ thế, nền tảng này còn phù hợp với cả những bạn không có quá nhiều kiến thức, kinh nghiệm về lập trình, vì chỉ cần chỉnh sửa sau vài phút là bạn đã có thể sở hữu một trang web như mong muốn của mình.
Tuy nhiên, bạn sẽ phải đối mặt với rất nhiều rủi ro khi xây dựng trang web từ nền tảng mã nguồn mở này. Trên thực tế, chúng ta đã chứng kiến rất nhiều trường hợp trang web WordPress bị dính mã độc do kẻ gian cài cắm trong plugin, chẳng hạn như WP- Base-SEO Seo WordPress. Điều này gây ra rất nhiều thiệt hại cho trang web và đồng thời cũng ảnh hưởng đến an toàn của người dùng khi truy cập vào website của bạn.
Hành vi sử dụng web của người dùng
Bên cạnh đó, cách bạn sử dụng trang web cũng có thể là một trong những nguyên nhân chính khiến website bị dính mã độc. Chỉ cần bạn chủ quan một chút thôi, mã độc có thể dễ dàng len lỏi và xâm nhập vào trang web WordPress, sau đó đánh cắp mọi thông tin, phá hủy hệ thống và thậm chí gây ra những ảnh hưởng to lớn đối với khách hàng của bạn.
Vậy nên, khi xây dựng và vận hành website, bạn cần quan tâm đến một số điều sau:
- Đối với các trang web cũ, bạn nên thường xuyên kiểm tra, cải thiện, nâng cấp và cập nhật các công nghệ bảo mật tiên tiến nhất cho trang web.
- Đối với các trang web mới, bạn nên kiểm tra mã độc ít nhất 1 lần trước khi đưa vào vận hành.
- Bên cạnh đó, đừng quên backup, tăng cường bảo mật và nâng cấp dữ liệu thường xuyên với các kỹ thuật, phần mềm hiện đại để bảo vệ trang web và người dùng một cách hiệu quả nhất.
Các phần mềm quét mã độc website miễn phí
Khi bạn nghi ngờ trang web của mình đã bị tấn công bởi mã độc, bạn có thể tìm đến các phần mềm quét mã độc miễn phí để tạm thời khắc phục sự cố. Phương pháp này sẽ khá hiệu quả đối với các trang web bị dính mã độc đơn giản.
Một số phần mềm quét mã độc website mà bạn có thể sử dụng là: VirusTotal và Succuri SiteCheck. 2 công cụ này không đòi hỏi bạn đăng ký, xác minh tài khoản, không yêu cầu có kiến thức về lập trình, và cũng không tốn bất kỳ khoản phí nào để quét mã độc website.
Các kỹ thuật để kiểm tra, phân tích mã độc website
Dưới đây là 2 kỹ thuật thường được sử dụng để kiểm tra và phân tích mã độc trên website:
Kỹ thuật phân tích – Manual Test
Đây là cách khá quen thuộc, nhưng thường chỉ dành cho những ai đã có nền tảng kiến thức về code, testing hoặc bảo mật web. Bằng cách này, họ có thể kiểm tra và phát hiện trang web có đang bị nhiễm mã độc hay không.
Kiểm tra bằng công cụ online
Đối với những bạn không quá am hiểu về kỹ thuật, bạn có thể sử dụng các công cụ hỗ trợ trực tuyến gồm:
- Unmask Parasites
- Sucuri SiteCheck
- Norton Safeweb
Bạn chỉ cần truy cập các công cụ trên và nhập URL của trang web để tiến hành kiểm tra. Ngoài ra, bạn cũng có thể tham khảo một số công cụ phổ biến khác như:
- Virus Total: Đây là một dịch vụ trực tuyến cho phép bạn kiểm tra tập tin, URL, địa chỉ IP để phát hiện virus, malware. Độ chính xác của công cụ này khá cao và có thể quét trên 50 máy quét khác nhau để cung cấp cái nhìn toàn diện nhất về độ bảo mật trên web của bạn.
- Malware Removal: Cung cấp dịch vụ quét malware, virus, script injections hay các mã độc chuyển hướng trên trang web, từ đó người dùng có thể loại bỏ các mối đe dọa đang tồn tại trên trang web của mình một cách dễ dàng nhất.
- Scan My Server: Công cụ này tập trung vào việc kiểm tra lỗ hổng bảo mật như SQL injection, XSS. Tuy nhiên, với công cụ này, bạn cần điền đầy đủ thông tin được yêu cầu và chứng minh quyền sở hữu trang web để đảm bảo quyền riêng tư và bảo vệ người dùng.
Nếu bạn đang tìm kiếm một giải pháp hosting chất lượng để phát triển và tăng bảo mật cho trang web trên nền tảng WordPress, bạn nên xem xét lựa chọn dịch vụ WordPress Hosting tại Vietnix.
Vietnix cung cấp WordPress Hosting, một dịch vụ tối ưu hóa riêng biệt cho các trang web vận hành trên mã nguồn WordPress, với một loạt các tính năng ưu việt bao gồm:
- Tải trang nhanh chóng, chỉ dưới 1 giây, nhờ ổ cứng NVMe cực nhanh và công nghệ LiteSpeed Enterprise.
- Hỗ trợ tư vấn tăng tốc độ trang web bởi các chuyên gia WordPress 24/7.
- An toàn dữ liệu đảm bảo với hệ thống backup tự động 4 lần mỗi ngày và khả năng phục hồi nhanh.
- Sự ổn định của website được bảo đảm bởi cơ sở hạ tầng tiên tiến và công nghệ Firewall anti DDoS do Vietnix phát triển.
- Tạo website WordPress dễ dàng chỉ với một cú click chuột qua WordPress Toolkit.
Ngoài ra, Vietnix còn tặng kèm bộ sưu tập theme và plugin WordPress cao cấp vô cùng giá trị, bao gồm Rank Math SEO Pro, Elementor Pro, Divi,… Đăng ký ngay để trải nghiệm dịch vụ tốt nhất và hưởng những ưu đãi hấp dẫn.
Hướng dẫn quét mã độc website trên máy tính
Để quét mã độc website trên máy tính, bạn thực hiện theo hướng dẫn sau:
Quét mã độc website trong cơ sở dữ liệu
Cách này đòi hỏi người thực hiện phải nắm vững kiến thức cơ bản về SQL. Để thực hiện, bạn cần truy cập vào công cụ quản lý Database do web server mà mình sử dụng cung cấp, hoặc truy cập trực tiếp vào console của database. Sau đó, bạn tiến hành kiểm tra và quét mã độc trong database bằng một số mẫu nhận diện mã độc sau:
Quét mã độc trong tập tin
Quét mã độc trong tập tin của website là một cách loại bỏ mã độc khá hiệu quả và triệt để, nhưng cách này lại khá phức tạp – kể cả đối với những người đã có nền tảng kiến thức về lập trình.
Với cách này, bạn cần phải sử dụng các cú pháp tìm kiếm như FIND, GREP trong hệ điều hành của server. Tuy nhiên, bạn vẫn nên dùng các công cụ quét mã độc tự động để đảm bảo tính chính xác cho quá trình này.
Làm sạch mã độc, loại bỏ spam SEO tối ưu web
Bạn có thể tìm kiếm các thẻ độc hại bằng cách sử dụng tính năng View Source. Trong đó, bạn cần quan tâm đến 2 loại thẻ HTML là <script> và <iframe>. Hãy tìm kiếm các dòng bắt đầu với 2 thẻ trên, đồng thời kiểm tra tất cả các URL hoặc tên file trong src.
Nếu phát hiện các URL khả nghi, rất có thể đây chính là dấu hiệu của mã độc, vì hacker thường chèn chúng vào trang web của bạn để nhúng mã độc và xâm nhập trái phép vào hệ thống quản trị. Sau đó, chúng sẽ để lại các URL để tăng pagerank của những trang web khác. Vậy nên, đừng bao giờ chủ quan mà hãy rà soát từng URL trong mã nguồn để loại bỏ ngay khi chúng xuất hiện.
Hacker đã chèn mã độc vào website của bạn như thế nào?
Hacker thường chèn mã độc vào website thông qua kỹ thuật tấn công XSS. Kỹ thuật này được hiểu là việc tin tặc chèn các đoạn mã client-script độc hại (có thể là HTML hoặc JavaScript) vào trang web của bạn. Ngay sau khi người dùng truy cập vào trang chứa mã độc đó, những đoạn mã này sẽ lập tức được thực thi. Như vậy, thay vì thực thi ở server như SQL injection, mã độc sẽ được thực thi ở client – tức là máy khách.
Có 2 loại XSS là Stored-XSS và Reflected-XSS. Trong đó:
- Stored-XSS: Kỹ thuật này sẽ lưu trữ mã độc trên server bằng cách tấn công vào các lỗ hổng bảo mật của trang web và thường nhắm đến các điểm chứa dữ liệu được người dùng nhập vào (ô comment, ô điền thông tin…), sau đó thực thi ngay khi người dùng tải trang.
- Reflected XSS: Có đến 75% trường hợp tấn công XSS bằng Reflected XSS. Với kiểu tấn công này, hacker sẽ gửi cho người dùng một URL có chứa mã độc (thường là JavaScript) và ngay khi người dùng click vào link đó, chúng sẽ nhận được phản hồi với các thông tin dữ liệu quan trọng như thông tin đăng nhập, thông tin tài khoản, thậm chí chiếm session của người dùng và giả mạo nạn nhân để thực hiện mọi quyền trên website mà họ có.
Để tránh các rủi ro đến từ kỹ thuật tấn công XSS , bạn cần kiểm soát chặt chẽ những nơi có thể hiển thị nội dung được nhập vào từ client. Bất cứ khi nào nhận vào dữ liệu, hãy kiểm tra và mã hóa các ký tự để phát hiện thành phần có khả năng gây hại cho trang web, chẳng hạn như <script> sẽ bị đổi thành <script>. Đừng quên escape trước ở server trước khi hiển thị thông tin ra thẻ HTML để bảo vệ cho trang web và người dùng của mình.
Bạn có thể xem thêm một số bài viết dưới đây hướng dẫn cách kiểm tra bảo mật và quét mã độc WordPress:
Quét mã độc website định kỳ bao lâu một lần?
Bạn có thể bị tấn công bởi mã độc bất kỳ lúc nào, vậy nên bạn cần quét mã độc website thường xuyên và lưu ý một số điều sau:
- Hãy quét mã độc website trước khi đưa lên hosting/server để đảm bảo rằng không có bất kỳ lỗ hổng nào trên trang web của bạn. Đồng thời, việc này cần được thực hiện ít nhất mỗi tháng một lần.
- Kiểm tra và quét mã độc website liên tục mỗi ngày. Bạn có thể sử dụng các công cụ online miễn phí để phục vụ cho quá trình này.
- Tích hợp nền tảng firewall để ngăn chặn sự xâm nhập và tấn công từ tin tặc.
- Theo dõi, quản lý và giám sát hoạt động của website vào mọi thời điểm để phát hiện sự cố một cách nhanh chóng nhất, đồng thời hạn chế thời gian ngừng hoạt động (downtime) và không gây ảnh hưởng đến pagerank của web.
Lời kết
Như vậy, bài viết trên đã cung cấp các thông tin cơ bản về quá trình quét mã độc website. Cần lưu ý rằng đây là một công việc quan trọng mà bất kỳ quản trị viên web nào cũng phải nắm rõ và thực hiện thường xuyên để hạn chế tổn thất gây ra bởi các sự cố tấn công. Ngoài ra, đừng quên chia sẻ bài viết để mọi người cùng đọc và áp dụng cho trang web của mình nhé!
