Ngôn ngữ lập trình là công cụ giúp con người giao tiếp với máy tính thông qua các câu lệnh có cấu trúc logic chặt chẽ. Đây là nền tảng để xây dựng phần mềm, ứng dụng, website và nhiều hệ thống công nghệ khác. Trong thời đại số, việc nắm bắt các ngôn ngữ lập trình phổ biến là yếu tố quan trọng giúp bạn bắt kịp xu hướng và phát triển sự nghiệp lập trình hiệu quả. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ ngôn ngữ lập trình là gì, phân loại và cấu trúc của chúng. Đồng thời sẽ giới thiệu đến bạn những ngôn ngữ lập trình phổ biến nhất hiện nay.
Những điểm chính
- Định nghĩa: Hiểu được ngôn ngữ lập trình là gì, mục đích và ứng dụng trong việc điều khiển máy tính và phát triển phần mềm.
- Lịch sử phát triển: Nắm được quá trình hình thành và phát triển của các ngôn ngữ lập trình từ thời kỳ sơ khai đến hiện đại.
- Ứng dụng và vai trò: Nhận thức được tầm quan trọng của ngôn ngữ lập trình trong khoa học, công nghệ và đời sống con người.
- Cấu trúc và thành phần: Nắm vững các thành phần cốt lõi của một ngôn ngữ lập trình, bao gồm tập hợp ký tự, cú pháp và ngữ nghĩa.
- Phân loại: Phân biệt các loại ngôn ngữ lập trình theo mức độ trừu tượng và phương pháp xây dựng.
- Các yếu tố cơ bản cấu thành: Hiểu rõ các yếu tố cơ bản như cấu trúc dữ liệu, tên biến, câu lệnh điều kiện và tái sử dụng mã nguồn.
- Top 12 ngôn ngữ lập trình phổ biến: Khám phá các ngôn ngữ lập trình web phổ biến, đặc điểm, ứng dụng và mức lương trung bình của mỗi ngôn ngữ.
- Nên học Ngôn ngữ lập trình nào: Tìm được định hướng lựa chọn ngôn ngữ lập trình phù hợp với mục tiêu và nhu cầu cá nhân.
- Giới thiệu về VPS Vietnix: Khám phá giải pháp máy chủ ảo VPS mạnh mẽ, tốc độ cao và ổn định của Vietnix, hỗ trợ học tập và triển khai ứng dụng hiệu quả.
- Câu hỏi thường gặp: Tìm câu trả lời nhanh cho các thắc mắc cơ bản về các loại ngôn ngữ lập trình.
Ngôn ngữ lập trình là gì?
Ngôn ngữ lập trình (programming language) là một dạng ngôn ngữ được chuẩn hóa theo một hệ thống quy tắc riêng, thường được sử dụng trong lập trình máy tính.

Mục đích chính là để thực hiện một tập hợp hữu hạn các bước hướng dẫn được xác định cụ thể mà máy tính có thể thực hiện, hay nói đơn giản hơn là để thực hiện các thuật toán. Các thuật toán có thể thực hiện việc điều khiển một thiết bị như máy in, ổ đĩa, robot,… Thực hiện một chức năng phần mềm trên máy tính hay ứng dụng và website.
Lịch sử phát triển và hình thành của ngôn ngữ lập trình
Sự phát triển của các ngôn ngữ lập trình đã khởi nguồn cùng với sự ra đời của máy tính. Trong thế kỷ 19, Charles Babbage tạo ra cấu trúc cho một máy tính, và sau đó Lady Ada Lovelace đã viết ra các thuật toán đầu tiên cho máy tính, nhằm mục đích thực hiện các phép tính tiên tiến.
Vào giai đoạn cuối những năm 1940 và đầu những năm 1950, chúng ta chứng kiến sự xuất hiện của các ngôn ngữ lập trình sơ khai như Fortran, COBOL và Lisp, đánh dấu bước ngoặt đầu tiên trong việc sử dụng ngôn ngữ lập trình để tạo ra các ứng dụng khoa học tính toán và kiểm soát máy móc.

Tiếp nối, trong thập kỷ 1960, ngôn ngữ Algol được tạo ra, đem lại một cú pháp dễ đọc và dễ hiểu hơn so với những ngôn ngữ trước đây.
Khi bước sang thập niên 1970, ngôn ngữ lập trình C được giới thiệu và nhanh chóng trở thành một trong những ngôn ngữ được ưa chuộng nhất trên toàn cầu.
Trong hai thập kỷ kế tiếp, các ngôn ngữ như Java và Python đã được giới thiệu, cùng với sự phát triển mạnh mẽ của internet và lập trình web, đã thúc đẩy sự ra đời của PHP, JavaScript và các nền tảng web như Ruby on Rails và Django.
Ở thời điểm hiện tại, có một loạt ngôn ngữ lập trình được ưa chuộng, bao gồm Java, Python, C++, JavaScript, Ruby, Swift, và nhiều ngôn ngữ khác. Cùng với sự phát triển của trí tuệ nhân tạo và Học máy, nhu cầu về khả năng xử lý dữ liệu phức tạp và tối ưu hóa hiệu suất trong lập trình ngày càng cao.
Đến nay, đã có hơn 7000 ngôn ngữ khác nhau được giới thiệu đến nhân loại. Song, chỉ có khoảng 200 trong số đó được ứng dụng rộng rãi và thường xuyên trong lĩnh vực lập trình. Điều này đặt ra một câu hỏi quan trọng sau khi chúng ta đã nắm rõ “Ngôn ngữ lập trình là gì”: “Ngôn ngữ lập trình nào nên được chọn để học?”
Ứng dụng và vai trò của ngôn ngữ lập trình
Với xu thế phát triển hiện nay, ngôn ngữ lập trình được đánh giá và nhìn nhận ở một vị thế vô cùng quan trọng đối với khoa học và đặc biệt là cuộc sống của con người. Không chỉ dừng lại ở việc phát triển ứng dụng di động trên Android/iOS hay xây dựng giao diện trang web, ngôn ngữ lập trình còn đóng vai trò then chốt trong việc giải quyết các bài toán phức tạp, mang lại những tiến bộ vượt bậc cho nhân loại.
Ứng dụng của ngôn ngữ lập trình vô cùng đa dạng và phong phú. Các loại ngôn ngữ lập trình luôn được đổi mới và cập nhật về tính năng, lợi ích, với mục đích cuối cùng là cải thiện trải nghiệm người dùng. Vai trò quan trọng của ngôn ngữ lập trình thể hiện rõ nét qua việc tạo ra các công cụ giúp tăng hiệu quả và độ chính xác trong các công việc tính toán phức tạp.

Ví dụ, trong y học, ngôn ngữ lập trình được sử dụng để tính toán, mô phỏng sự phát triển của ung thư, hỗ trợ chẩn đoán và điều trị. Trong khí tượng học, chúng giúp dự đoán thời tiết chính xác hơn, giảm thiểu thiệt hại do thiên tai.
Ngôn ngữ lập trình cũng đóng góp lớn cho sinh học, chẳng hạn như xác định chuỗi ADN, nghiên cứu gen, và trong sản xuất, chúng giúp tối ưu hóa quy trình, nâng cao năng suất. Tóm lại, ngôn ngữ lập trình là công cụ mạnh mẽ, không thể thiếu trong thời đại công nghệ số, góp phần thay đổi và cải thiện cuộc sống con người trên nhiều lĩnh vực.
Việc học tập và thực hành lập trình đòi hỏi một môi trường mạnh mẽ và ổn định. Nếu bạn đang tìm kiếm một giải pháp máy chủ hiệu năng cao với chi phí hợp lý để phục vụ cho việc học tập và phát triển phần mềm, hãy tham khảo dịch vụ VPS giá rẻ của Vietnix. Với cấu hình mạnh mẽ, tốc độ xử lý nhanh chóng và đội ngũ hỗ trợ 24/7, VPS Vietnix sẽ giúp bạn có một môi trường lý tưởng để phát triển các dự án lập trình của mình mà không lo lắng về vấn đề tài nguyên hay kỹ thuật. Đừng để hạn chế về hạ tầng cản trở đam mê lập trình của bạn.

VPS Giá rẻ Vietnix: UPTIME VƯỢT TRỘI – chi phí tối ưu
Ổn định, an toàn, tiết kiệm – Nền tảng vững chắc cho ứng dụng và website của bạn.
Tìm hiểu về cấu trúc và thành phần của ngôn ngữ lập trình
Việc hiểu và lắm rõ được cấu trúc và thành phần của ngôn ngữ lập trình là cực kì quan trong với bất cứ một người lập trình viên nào. Giúp cho lập trình viên có thể hiểu và sử dụng ngôn ngữ lập trình một cách hiệu quả và chính xác.

1. Tập hợp các ký tự
Trong lập trình, mỗi ngôn ngữ sẽ sử dụng một tập hợp ký hiệu và ký tự đặc thù để tạo nên mã lệnh. Đây gồm các chữ cái, chữ số, các toán tử tính toán, danh sách từ khóa, dấu hiệu định dạng và những ký tự đặc quy như dấu phẩy, dấu chấm, khoảng cách và dấu xuống hàng. Tập hợp ký hiệu này được tùy chỉnh đặc biệt cho từng ngôn ngữ để phù hợp với quy tắc cấu trúc cú pháp của chúng.
2. Quy tắc cú pháp
Cú pháp là hệ thống quy định cách thức tổ chức và trình bày các phần tử lập trình để người viết mã có thể tạo ra các loại code một cách chính xác và hạn chế những sai sót về cú pháp. Những quy định này chi tiết cách đặt tên cho biến, hàm, cấu trúc điều khiển luồng, sử dụng các toán tử và dấu ngăn cách, và cách thức sử dụng khoảng trống và các biểu tượng khác để phù hợp với quy tắc cấu trúc cú pháp của chúng.
Cú pháp đóng vai trò là ngôn ngữ giao tiếp giữa lập trình viên và máy tính, và việc áp dụng đúng cú pháp của mỗi ngôn ngữ cụ thể là yếu tố then chốt để tạo nên những chương trình chạy mượt mà và ổn định.
3. Ngữ nghĩa
Ngữ nghĩa của một đoạn mã trong lập trình chỉ đến hàm ý và mục đích sử dụng của từng câu lệnh, biểu thức hay cấu trúc lập trình. Ngữ nghĩa này được xác định qua các quy định của ngôn ngữ lập trình và cú pháp áp dụng. Sự hiểu biết sâu sắc về ngữ nghĩa của các cấu trúc lập trình là rất cần thiết để xây dựng và duy trì các phần mềm với chất lượng đảm bảo
Phân loại ngôn ngữ lập trình
Có rất nhiều ngôn ngữ lập trình được phát triển mỗi năm. Bài viết này không thể chia sẻ chi tiết hết tất cả các loại ngôn ngữ lập trình nhưng sẽ giúp bạn tóm tắt ngắn gọn đặc điểm chức năng của 12 ngôn ngữ lập trình phổ biến và được sử dụng nhiều nhất hiện nay. Dưới đây là một số cách phân loại ngôn ngữ lập trình:
Ngôn ngữ máy – Machine language
Ngôn ngữ máy, hay còn gọi là mã máy, là cơ sở của mọi loại ngôn ngữ lập trình khác. Đây là ngôn ngữ mà bộ vi xử lý hiểu và thực thi trực tiếp. Ngôn ngữ máy được biểu diễn dưới dạng mã nhị phân (0 và 1). Các loại ngôn ngữ lập trình khác cuối cùng đều sẽ được chuyển đổi thành ngôn ngữ máy trước khi chương trình được chạy.

Hợp ngữ – Assembly language
Hợp ngữ là một ngôn ngữ lập trình bậc thấp. Nó sử dụng các từ viết tắt (mnemonics) để đại diện cho các lệnh máy, giúp việc lập trình dễ dàng hơn so với sử dụng mã nhị phân trực tiếp. Tuy nhiên, hợp ngữ vẫn khá phức tạp và phụ thuộc vào từng loại vi xử lý. Cần có công cụ hợp dịch để dịch từ hợp ngữ sang ngôn ngữ máy. Hiện nay, hợp ngữ không còn phổ biến như các ngôn ngữ lập trình bậc cao.

Ngôn ngữ lập trình bậc cao – High-level programming language
Ngôn ngữ lập trình bậc cao mang tính hiện đại, tự nhiên và độc lập hơn so với ngôn ngữ máy và hợp ngữ. Chúng sử dụng cú pháp gần gũi với ngôn ngữ tự nhiên, giúp người lập trình dễ dàng viết và hiểu mã. Ngôn ngữ bậc cao không bị ràng buộc bởi phần cứng cụ thể và có các công cụ dịch mạnh mẽ.
Một số ví dụ phổ biến của ngôn ngữ lập trình bậc cao bao gồm C, C++, Java, Pascal, PHP, Visual Basic,… Vietnix cung cấp môi trường VPS lý tưởng để bạn phát triển ứng dụng với các ngôn ngữ bậc cao một cách hiệu quả.

Phân loại theo phương pháp xây dựng
Ngoài việc phân loại theo mức độ trừu tượng (bậc thấp, bậc cao), ngôn ngữ lập trình còn được phân loại theo phương pháp xây dựng chương trình:
- Ngôn ngữ lập trình tuyến tính: Chương trình được thực hiện tuần tự từ đầu đến cuối. Lệnh nào viết trước sẽ được thực thi trước, lệnh viết sau chạy sau.
- Ngôn ngữ lập trình hướng cấu trúc: Chương trình được phân chia thành các khối cấu trúc như câu lệnh điều kiện (if-else), vòng lặp (for, while) và hàm (function). Pascal và C là hai ví dụ điển hình của ngôn ngữ lập trình hướng cấu trúc.
- Ngôn ngữ lập trình hướng đối tượng (OOP): Dữ liệu và mã được tổ chức thành các đối tượng (objects). Mỗi đối tượng chứa các thuộc tính (attributes) mô tả đặc điểm và các phương thức (methods) định nghĩa hành vi. C#, C++ và Java là những ngôn ngữ lập trình hướng đối tượng phổ biến.
Các yếu tố cơ bản cấu thành một ngôn ngữ lập trình
1. Cấu trúc và dữ liệu
Trong lập trình, việc nhận biết các phân loại dữ liệu cơ bản là một yếu tố cốt lõi. Chúng xác định phương pháp lưu trữ và quản lý dữ liệu trong một ứng dụng. Dưới đây là 4 kiểu dữ liệu thông dụng:

- Dữ liệu số nguyên (integer): Dùng để biểu thị các số không bao gồm phần thập phân.
- Dữ liệu số thực (floating-point): Dùng để biểu thị các số có chứa phần thập phân và được tính toán với một mức độ chính xác nhất định.
- Dữ liệu ký tự (character): Dùng để biểu thị ký tự, bao gồm chữ cái, số và các biểu tượng.
- Dữ liệu Boolean (boolean): Dùng để biểu thị hai giá trị cơ bản là đúng hoặc sai.
2. Tên và tham số
Để đảm bảo chương trình hoạt động hiệu quả, việc thiết lập một cách thức nhận diện các phần không gian trống trong bộ nhớ, để sử dụng như một khoản không gian lưu trữ dữ liệu, là điều cần thiết. Một trong những kỹ thuật thông dụng để làm điều này là áp dụng tên biến làm chỉ dấu.
Tùy vào từng loại ngôn ngữ lập trình, các không gian trống này có thể được định danh là các biến, hoặc chính xác hơn, là các con trỏ (pointer) mà chúng trỏ đến những khu vực cụ thể trong bộ nhớ mà các biến hoặc nhóm biến đang sử dụng.

3. Câu lệnh về điều kiện
Sau khi đã xác định dữ liệu một cách minh bạch, cần phải chỉ dẫn máy tính về phương pháp xử lý các phép toán liên quan đến dữ liệu đó. Các câu lệnh cơ bản được tạo ra thông qua việc áp dụng các từ ngữ (được quy định bởi ngôn ngữ lập trình) hoặc bằng cách kết hợp các quy tắc ngữ pháp hoặc cấu trúc cú pháp đã được thiết lập. Các câu lệnh này là những thành phần cơ bản của quá trình lập trình. VPS mạnh mẽ của Vietnix, bạn có thể chạy và kiểm thử các đoạn code phức tạp một cách nhanh chóng.

Tùy vào loại ngôn ngữ lập trình, các câu lệnh này có thể được sắp xếp theo một trình tự nhất định, cho phép tạo ra các chương trình với nhiều chức năng khác nhau. Thêm vào đó, không chỉ có các câu lệnh để tổ chức và biến đổi dữ liệu, mà còn có những loại câu lệnh được thiết kế để quản lý luồng xử lý của chương trình, chẳng hạn như các cấu trúc điều khiển như vòng lặp và kết hợp các hàm khác nhau. Những yếu tố này là nền tảng không thể thiếu của bất kỳ ngôn ngữ lập trình nào.
4. Cơ chế tham khảo và việc tái sử dụng mã nguồn
Phương pháp sử dụng tham chiếu (referencing) đóng vai trò là kỹ thuật áp dụng các con trỏ hoặc tham chiếu nhằm truy cập và điều chỉnh nội dung tại các địa chỉ bộ nhớ cụ thể của biến, thực thể, hoặc các phần tử trong một mảng. Qua việc tham chiếu, việc phân chia và chia sẻ dữ liệu giữa nhiều phần của một ứng dụng trở nên dễ dàng hơn, điều này có hiệu quả cao hơn là sao chép dữ liệu một cách trực tiếp.
Trong các ngôn ngữ lập trình như C++, Java và Python, khái niệm tham chiếu được áp dụng một cách phổ biến, đặc biệt trong việc chuyển giao các tham số vào hàm hoặc khi cấu trúc nên những cấu trúc dữ liệu nhiều tầng cấp. Lợi ích của việc dùng tham chiếu bao gồm hiệu quả cao trong việc quản lý và sử dụng không gian lưu trữ bộ nhớ, đồng thời giảm bớt thời gian và công sức cần thiết cho người lập trình.
Việc tái sử dụng code được tiến hành thông qua việc chia tách code gốc thành các mô-đun nhỏ, có thể dễ dàng tái áp dụng trong các dự án khác. Ngôn ngữ lập trình như Java, Python và C# hỗ trợ các thư viện tiêu chuẩn với mô-đun có sẵn, điều này tạo điều kiện cho việc tái sử dụng một cách hiệu quả.
Top 12 ngôn ngữ lập trình phổ biến nhất hiện nay
1. Python
Python là một trong những ngôn ngữ lập trình được sử dụng phổ biến nhất hiện nay. Thích hợp cho người mới bắt đầu bởi vì ngôn ngữ dễ học. Nó là một ngôn ngữ lập trình open-source miễn phí với các module hỗ trợ mở rộng và phát triển cộng đồng, dễ dàng tích hợp với các dịch vụ web, cấu trúc dữ liệu thân thiện với user và GUI-based desktop app. Nó là một ngôn ngữ lập trình phổ biến cho các ứng dụng machine learning và deep learning.

Python được sử dụng để phát triển các gói hình ảnh 2D và hoạt hình 3D như Blender, Inkscape và Autodesk. Nó cũng đã được sử dụng để tạo ra các trò chơi điện tử phổ biến, bao gồm Civilization IV, Vegas Trike và Toontown.
Python được sử dụng cho các ứng dụng khoa học và tính toán như FreeCAD và Abacus cũng như các trang web phổ biến như YouTube, Quora, Pinterest và Instagram. Các nhà phát triển Python kiếm được mức lương trung bình hàng năm khoảng 72.500 USD.
Cấp độ | Beginner |
---|---|
Những kỹ năng cần thiết | Giải quyết vấn đề, tư duy trừu tượng |
Nền tảng | Web, Desktop |
Mức độ phổ biến | Ngày càng trở nên phổ biến |
Ưu điểm | – Linh hoạt, đơn giản dễ học – Ngôn ngữ tự nhiên / trực quan – Các tài liệu hướng dẫn được đánh giá cao – Scripted trái ngược với compiled |
Nhược điểm | – Không bắt đầu với kiến thức cơ bản về lập trình – Hiệu xuất không cao như các ngôn ngữ lập trình khác như C++, C#, Java |
Mức độ sử dụng | Kỹ năng code được sử dụng rộng rãi và phổ biến trong cả giáo dục kỹ thuật và sử dụng trong kinh doanh |
Mức lương hàng năm | $72,500 |
2. Java
Java thuộc sở hữu của Tập đoàn Oracle, là ngôn ngữ lập trình đa năng. Bởi vì tính năng Write Once, Run Anywhere (WORA), Java được sử dụng trên mọi nền tảng (ví dụ: Mac, Windows, Android, iOS,…) Ngày nay có hơn 3 tỷ thiết bị chạy các ứng dụng được xây dựng bằng Java.

Java được sử dụng rộng rãi trong phát triển web và ứng dụng như Big Data. Java cũng được sử dụng trên phần phụ trợ của một số trang web phổ biến, bao gồm Google, Amazon, Twitter và YouTube.
Mặc dù Java là một ngôn ngữ phức tạp hơn, nhưng chúng ta có thể học hỏi từ các nhà phát triển Java khác. Các nhà phát triển có kinh nghiệm với kỹ năng viết Java code trung bình kiếm được khoảng 79.000 USD mỗi năm.
Cấp độ | Intermediate |
---|---|
Những kỹ năng cần thiết | Giải quyết vấn đề, kiến thức về object-oriented structure |
Nền tảng | Web, Mobile, Desktop |
Mức độ phổ biến | Một trong những ngôn ngữ phổ biến nhất thế giới |
Ưu điểm | – Có thể chạy trên bất kỳ hệ điều hành nào – Hỗ trợ mạnh mẽ cho OOP – Có frameword phổ biến như Spring và Hibernate |
Nhược điểm | – Yêu cầu bộ nhớ lớn và tốn kém, đặc biệt trong mobile hoặc IoT – Câu lệnh và cú pháp phức tạp |
Mức độ sử dụng | Sử dụng rộng rãi, có tính ứng dụng cao |
Mức lương hàng năm | $79,000 |
3. JavaScript (JS)
Đây là ngôn ngữ lập trình có nhu cầu sử dụng cao nhất. JavaScript được ra đời năm 1995, phát triển cho tới bây giờ và được coi là công cụ đắc lực của các lập trình viên.

JavaScript, ngôn ngữ lập trình phổ biến, đã mở rộng phạm vi ứng dụng của mình ra ngoài việc phát triển trang web thông qua các công cụ hiện đại như ReactJS, Angular, và VueJS. Bên cạnh đó, nó còn chuyển sang lĩnh vực ứng dụng di động với sự trợ giúp của React Native và Ionic, cho phép tạo ra các ứng dụng di động mượt mà và hiệu quả.
Trên phía máy chủ, Node.js mang đến khả năng xử lý tác vụ đa luồng và phát triển các ứng dụng web có khả năng tương tác nhanh chóng, nâng cao trải nghiệm người dùng trong thời gian thực.
Cấp độ | Beginner |
---|---|
Những kỹ năng cần thiết | Khả năng phân tích vấn đề và tìm ra giải pháp hiệu quả |
Nền tảng | Web, Desktop, Mobile |
Mức độ phổ biến | Có nhu cầu sử dụng cao nhất |
Ưu điểm | – Tính tương tác cao – Dễ học và triển khai nhanh chóng – Tương thích hầu hết mọi nền tảng – Linh hoạt |
Nhược điểm | – Hiệu năng không được vượt trội – Bảo mật thấp – Xảy ra lỗi không đáng có |
Mức độ sử dụng | JavaScript là một trong những ngôn ngữ lập trình phổ biến và sử dụng rộng rãi nhất thế giới |
Mức lương hàng năm | $50,000 |
4. PHP
PHP là một ngôn ngữ lập trình open-source được tạo ra vào năm 1990. Nhiều nhà phát triển web sẽ thấy việc học PHP là điều cần thiết, vì ngôn ngữ này được sử dụng để xây dựng hơn 80% các trang web trên Internet, bao gồm cả những trang như Facebook và Yahoo.
Các lập trình viên sử dụng PHP chủ yếu để viết các server-side script. Nhưng các nhà phát triển cũng có thể sử dụng ngôn ngữ này để viết các command-line script. Ngoài ra, các lập trình viên có kỹ năng viết PHP code ở level cao cũng có thể sử dụng nó để phát triển các ứng dụng desktop.

PHP được coi là một ngôn ngữ tương đối dễ học đối với các người mới bắt đầu. Cộng đồng trực tuyến của các chuyên gia PHP có thể hỗ trợ bạn và trả lời mọi thắc mắc.
Trung bình, các lập trình viên PHP kiếm được mức lương trung bình hàng năm khoảng 81.500 USD.
Cấp độ | Beginner to Intermediate |
---|---|
Những kỹ năng cần thiết | Nếu bạn có kiến thức nền tảng về ngôn ngữ lập trình thì việc học trở nên đơn giản. |
Nền tảng | Đa nền tảng (desktop, mobile, web) |
Mức độ phổ biến | Nó rất phổ biến với các nhà phát triển web. Gần 80% tất cả các trang web đang hoạt động và sử dụng PHP |
Ưu điểm | – Open-source – Dễ dàng phát triển và có thể được tích hợp với nhiều công cụ khác nhau – Chi phí hiệu quả – Linh hoạt kết nối với database |
Nhược điểm | – Không an toàn lắm – Không thích hợp cho các ứng dụng lớn – Xử lý lỗi kém – Không thể hỗ trợ một số lượng lớn các ứng dụng |
Mức độ sử dụng | Mặc dù nó được sử dụng bởi đại đa số các trang web, nhưng việc sử dụng nó đang giảm dần |
Mức lương hàng năm | $81,500 |
5. Kotlin
Kotlin là một ngôn ngữ lập trình đa năng, ban đầu được phát triển với tên gọi Project Kotlin bởi JetBrains vào năm 2011. Phiên bản đầu tiên được chính thức phát hành vào năm 2016. Nó có thể tương tác với Java và hỗ trợ các ngôn ngữ lập trình khác.

Kotlin được sử dụng rộng rãi cho các ứng dụng Android, ứng dụng web, ứng dụng desktop và phát triển ứng dụng bên server. Kotlin được xây dựng tốt hơn Java và những người sử dụng ngôn ngữ này đã bị thuyết phục. Hầu hết các ứng dụng của Google đều dựa trên Kotlin. Một số công ty sử dụng Kotlin làm ngôn ngữ lập trình chính của họ bao gồm Coursera, Pinterest, PostMates và nhiều công ty khác.
Các nhà phát triển Kotlin kiếm được trung bình 136.000 USD một năm, và có thể lên đến 171.500 USD.
Cấp độ | Intermediate to Advanced |
---|---|
Những kỹ năng cần thiết | Có kinh nghiệm trước với các ngôn ngữ lập trình, đặc biệt là Java |
Nền tảng | Web, Mobile, Desktop, Server |
Mức độ phổ biến | Ngày càng phổ biến và được sử dụng cho các ứng dụng Android |
Ưu điểm | – Code nhẹ hơn Java và các ngôn ngữ khác; – Tương đối dễ áp dụng – Hoàn toàn tương thích với Java |
Nhược điểm | Tốc độ compilation dao động và không có static keyword trong Kotlin |
Mức độ sử dụng | Sử dụng rộng rãi, có tính ứng dụng cao |
Mức lương hàng năm | $136,000 |
6. Swift
Vài năm trước, Swift đã lọt vào top 10 trong bảng xếp hạng TIOBE Index hàng tháng về các ngôn ngữ lập trình phổ biến. Apple đã phát triển Swift vào năm 2014 cho các ứng dụng Linux và Mac.

Là một ngôn ngữ lập trình open-soure dễ học, Swift hỗ trợ hầu hết mọi thứ từ ngôn ngữ lập trình Objective-C. Swift yêu cầu ít kỹ năng viết code hơn so với các ngôn ngữ lập trình khác và nó có thể được sử dụng với IBM Swift Sandbox và IBM Bluemix. Swift được sử dụng trong các ứng dụng iOS phổ biến như WordPress, Mozilla Firefox, SoundCloud và thậm chí trong trò chơi Flappy Bird. Các chuyên gia phát triển ứng dụng iOS nhận mức lương trung bình hàng năm khoảng 96.000 USD.
Cấp độ | Beginner to Intermediate |
---|---|
Những kỹ năng cần thiết | Sẵn sàng dành thời gian đọc các hướng dẫn (được phổ biến rộng rãi), không yêu cầu kinh nghiệm trước với các ngôn ngữ lập trình |
Nền tảng | Mobile (đặc biệt Apple iOS apps) |
Mức độ phổ biến | Đang trở nên phổ biến, đặc biệt là các nhà phát triển ứng dụng iOS của Apple |
Ưu điểm | – Tương đối dễ học – Cú pháp rõ ràng – Ít code hơn – Nhanh hơn các ngôn ngữ lập trình tương đương – Open source |
Nhược điểm | – Khả năng tương tác kém với các công cụ của bên thứ ba – Thiếu hỗ trợ cho các phiên bản iOS cũ hơn |
Mức độ sử dụng | Được sử dụng rộng rãi để tạo các ứng dụng iOS được sử dụng trên iPhone, iPad và Apple Watch |
Mức lương hàng năm | $96,000 |
7. C#
Được phát triển bởi Microsoft, C# đã trở nên nổi tiếng vào những năm 2000 vì hỗ trợ các khái niệm về object-oriented programming. Nó là một trong những ngôn ngữ lập trình mạnh mẽ nhất cho .NET framework. Anders Hejlsberg, người tạo ra C# nói rằng ngôn ngữ này giống C ++ hơn là Java.

Nó phù hợp nhất cho các app trên Windows, Android và IOS, vì nó cần sự trợ giúp của sản phẩm môi trường phát triển tích hợp Microsoft Visual C ++. C# được sử dụng ở backend của một số trang web phổ biến như Bing, Dell, Visual Studio và MarketWatch. Các nhà phát triển C# kiếm được khoảng 68.500 USD mỗi năm.
Cấp độ | Intermediate |
---|---|
Những kỹ năng cần thiết | Hiểu biết cơ bản về cách viết code |
Nền tảng | Đa nền tảng, bao gồm các ứng dụng phần mềm di động và doanh nghiệp |
Mức độ phổ biến | Tương đối phổ biến, nhưng không phổ biến bằng Java (đối thủ gần nhất của nó) |
Ưu điểm | – Nhanh – Đơn giản để sử dụng – Object-oriented – Có thể mở rộng và có thể cập nhật – Có thể tương tác với các code khác – Open source – Thư viện phong phú |
Nhược điểm | Ít linh hoạt hơn, vì nó phụ thuộc vào .Net của Microsoft framework, x-platform GUI kém |
Mức độ sử dụng | Khoảng 1/3 tổng số nhà phát triển phần mềm sử dụng, đặc biệt thích hợp cho các nhà phát triển Microsoft |
Mức lương hàng năm | $68,500 |
8. C và C ++
Ngôn ngữ lập trình C có lẽ là ngôn ngữ lập trình thông dụng lâu đời nhất và là cội nguồn của các ngôn ngữ lập trình khác như C #, Java và JavaScript. C ++ là phiên bản nâng cao của C. Nhiều nhà phát triển ngày nay bỏ qua việc tự học C, trong khi những người khác cho rằng việc học C trước tiên cung cấp một nền tảng có giá trị cho sự phát triển C ++. Cả hai ngôn ngữ đều được sử dụng rộng rãi trong khoa học máy tính và lập trình.

Các nhà phát triển C và C ++ có thể sử dụng các compiler cho nhiều nền tảng khác nhau, làm cho các ứng dụng được phát triển bằng các ngôn ngữ này có thể vận chuyển được phần lớn. Cả C và C ++ đều được coi là ngôn ngữ hiệu suất cao.
Do đó, chúng được sử dụng rộng rãi trong việc phát triển các ứng dụng mà hiệu suất là một vấn đề quan trọng, chẳng hạn như các client/ server app, các sản phẩm thương mại như Firefox và Adobe, và trò chơi điện tử. Các nhà phát triển C và C ++ kiếm được trung bình 76.500 USD mỗi năm.
Cấp độ | C – Intermediate to Advanced C++ – Beginner to Intermediate |
---|---|
Những kỹ năng cần thiết | Giải quyết vấn đề, kiến thức máy tính cơ bản. |
Nền tảng | Mobile, Desktop, Embedded |
Mức độ phổ biến | Đã có sự chuyển đổi cao hơn từ C sang C ++ .Một trong những ngôn ngữ phổ biến nhất trên thế giới |
Ưu điểm | C: Được sử dụng để học các nguyên tắc cơ bản của lập trình ở level thấp nhất (phần cứng) C ++: Cho phép “kiểm soát” cao hơn nhiều so với các ngôn ngữ khác |
Nhược điểm | C: Coding trong C chặt chẽ hơn, không thân thiện với người mới bắt đầu, lerning curve dốc hơn C ++: Khó tiếp thu nhưng trở nên hiệu quả hơn C (và thậm chí còn hơn cả Java) |
Mức độ sử dụng | Cả C và C++ đều được sử dụng rộng rãi |
Mức lương hàng năm | $76,500 |
9. Go
Go được Google phát triển vào năm 2007 cho các API và ứng dụng web. Go gần đây đã trở thành một trong những ngôn ngữ lập trình phát triển nhanh nhất do tính đơn giản cũng như khả năng xử lý các hệ thống multicore và network cũng như codebase lớn.

Go hay còn gọi là Golang ra đời nhằm đáp ứng nhu cầu của các lập trình viên làm việc trong các dự án lớn. Nó đã trở nên phổ biến trong nhiều công ty CNTT lớn nhờ cấu trúc đơn giản, hiện đại. Các công ty sử dụng Go làm ngôn ngữ lập trình của họ bao gồm Google, Uber, Twitch, Dropbox. Go cũng đang trở nên phổ biến trong giới khoa học dữ liệu vì sự nhanh nhẹn và hiệu suất của nó.
Các nhà phát triển Go có thể kiếm được mức lương trung bình hàng năm từ 92.000 USD đến 134.000 USD.
Cấp độ | Beginner to Intermediate |
---|---|
Những kỹ năng cần thiết | Nếu bạn đã biết một ngôn ngữ lập trình nào đó thì việc học Go sẽ trở nên dễ dàng. Nếu không, bạn chỉ cần kiên nhẫn và sẵn sàng học hỏi. |
Nền tảng | Đa nền tảng, chủ yếu là desktop |
Mức độ phổ biến | Không phổ biến như Java hoặc Python, nhưng nó đang ngày càng phát triển |
Ưu điểm | – Được coi là một ngôn ngữ “tối giản” – Dễ học – Code rõ ràng – Tương thích – Nhanh |
Nhược điểm | – Không có generic (có nghĩa là bạn phải viết nhiều code hơn so với các ngôn ngữ khác) – Hỗ trợ thư viện rất ít – Cộng đồng phát triển Go không hỗ trợ mạnh mẽ. |
Mức độ sử dụng | Được sử dụng rộng rãi, đặc biệt các ứng dụng của Google (được tạo tại Google) |
Mức lương hàng năm | $92,000 |
10. Matlab
Matlab là một ngôn ngữ lập trình độc quyền thuộc sở hữu của MathWorks và ban đầu được phát hành vào giữa những năm 1980. Nó được xây dựng đặc biệt cho các nhà khoa học và kỹ sư.
Các lập trình viên sử dụng Matlab để xây dựng các ứng dụng machine learning và deep learning. Các chương trình dựa trên Matlab cho phép user phân tích dữ liệu, thực hiện các bài toán, process image và xác minh nghiên cứu.

Nói chung, Matlab dễ học hơn các ngôn ngữ lập trình khác trong danh sách nêu trên. Trang web của MathWorks có một phần dành riêng để trả lời các câu hỏi về Matlab.
Nhà phát triển Matlab trung bình nhận mức lương trung bình 101.000 USD mỗi năm.
Cấp độ | Beginner |
---|---|
Những kỹ năng cần thiết | Khuyến khích có kiến thức cơ bản về lập trình, nhưng không bắt buộc |
Nền tảng | Chủ yếu là Desktop |
Mức độ phổ biến | Không phổ biến như Python (đối thủ của nó), nhưng mức độ phổ biến của nó đang tăng lên đối với kỹ thuật phần cứng và running visualization |
Ưu điểm | – Được sử dụng để chạy và kiểm tra các thuật toán một cách dễ dàng – Dễ dàng tìm và khắc phục lỗi – Cho phép phân tích và visualization dữ liệu – Tương đối đơn giản để học |
Nhược điểm | Là một ngôn ngữ interpreted (vs. compiled), nó tương đối chậm; các file cài đặt chiếm một lượng lớn dung lượng trên máy tính |
Phổ biến | Liên tục trở nên phổ biến hơn cả trong giáo dục kỹ thuật và sử dụng kinh doanh |
Mức độ sử dụng | Không được sử dụng rộng rãi bên ngoài các lĩnh vực khoa học và nghiên cứu |
Mức lương hàng năm | $101,000 |
11. R
Ngôn ngữ R là một ngôn ngữ open-source, về cơ bản là một phiên bản khác của ngôn ngữ S. Phần lớn code mà các nhà developer viết cho S chạy trên R mà không cần sửa đổi.
Các app được xây dựng trong R được sử dụng trong tính toán, thống kê, bao gồm mô hình linear và nonlinear, kiểm tra và phân tích. Các app được mã hóa bằng R có thể kết nối với một số database và xử lý cả dữ liệu structured and unstructured

R có một learning curve vừa phải và không dễ dàng cho người mới bắt đầu như một số ngôn ngữ khác trong bài viết. Tuy nhiên, giống như các ngôn ngữ lập trình open-source khác, R tự hào có một cộng đồng các nhà developer trực tuyến tích cực, điều này luôn là một điểm cộng cho chúng ta khi học các kỹ năng viết code mới.
Mức lương trung bình hàng năm khoảng 91.000 USD.
Cấp độ | Intermediate |
---|---|
Những kỹ năng cần thiết | Sẽ dễ dàng hơn nếu bạn đã biết Javascript hoặc Python, và nó được khuyến khích cho những người có kiến thức vững về toán học |
Nền tảng | Chủ yếu trên Desktop |
Mức độ phổ biến | Gần như không còn phổ biến như trước đây, chủ yếu là do đối thủ Python ngày càng phổ biến hơn |
Ưu điểm | – Open source – Hỗ trợ tuyệt vời cho việc quản lý dữ liệu – Nhiều package có sẵn – Đa chức năng với Linux, Windows và Mac OS – Lý tưởng cho các machine learning app |
Nhược điểm | – Các object được stored trong bộ nhớ vật lý, có thể làm quá tải tài nguyên – Thiếu security cơ bản – Chậm hơn Matlab hoặc Python |
Mức độ sử dụng | Được sử dụng rộng rãi trong phân tích |
Mức lương hàng năm | $91,000 |
12. Ruby
Nếu bạn muốn bắt đầu với một ngôn ngữ đơn giản để học, hãy xem xét Ruby. Được phát triển vào những năm 1990, nó được thiết kế với cú pháp đơn giản, thân thiện với user trong khi vẫn linh hoạt theo quan điểm object-oriented architecture, hỗ trợ procedural và functional programming.

Một web-application framework được triển khai trong Ruby là Ruby on Rails (“RoR”). Các nhà các nhà developer của Ruby đã quảng cáo rằng nó là một ngôn ngữ dễ viết và thời gian học tương đối ngắn. Điều này đã thu hút rất nhiều nhà developer quan tâm đến ngôn ngữ này. Mức lương trung bình cho một nhà developer là gần 90.000 USD mỗi năm.
Cấp độ | Beginner |
---|---|
Những kỹ năng cần thiết | Giải quyết vấn đề, tư duy trừu tượng (khả năng hình dung những gì các app user muốn xem) |
Nền tảng | Web |
Mức độ phổ biến | Mức độ phổ biến ngày càng tăng |
Ưu điểm | – Linh hoạt – Cú pháp dễ đọc và dễ viết (không có “từ vựng” chuyên môn) – Programming style tốt |
Nhược điểm | Không bắt đầu với kiến thức cơ bản về lập trình (được biết đến với quá nhiều khái niệm cơ bản quan trọng) |
Mức độ sử dụng | Ít được sử dụng rộng rãi |
Mức lương hàng năm | $90,000 |
Trên đây là các ngôn ngữ lập trình phổ biến và xu hướng trong nhiều năm tới. Để đưa ra quyết định, cần phù thuộc vào mục đích và khả năng của từng người để lựa chọn phù hợp nhất. Bản thân mỗi loại ngôn ngữ đều có những mục đích phát triển khác nhau.
Ví dụ: Đam mê và muốn phát triển về mảng lập AI thì Python sẽ phù hợp, muốn về mảng cơ sở dữ liệu đừng bỏ qua SQL, hay muốn phát triển theo hướng website và internet thì là JavaScript,…
Nên học ngôn ngữ lập trình nào trong năm nay?
Mỗi loại ngôn ngữ lập trình đều mang những tính năng độc đáo và hướng đến việc giải quyết các loại vấn đề cụ thể. Lựa chọn ngôn ngữ để sử dụng có thể dựa vào mục tiêu cụ thể của bạn, chẳng hạn như phát triển web, tạo ứng dụng cho điện thoại Android hoặc iOS, viết phần mềm máy tính, lập trình vi mạch, công tác trong lĩnh vực học máy/deep learning, hoặc quản lý dữ liệu lớn.
Hoặc bạn cũng có thể dựa vào định hướng phát triển trong tương lai của ngôn ngữ đó để quyết định. Tuy vậy, điều cốt yếu là phải nắm được nguyên lý cơ bản của lập trình và cách thức mà các ngôn ngữ này được áp dụng trong thực tế.
Dù vậy, vì mọi ngôn ngữ lập trình đều xây dựng trên những nguyên tắc cơ bản như loops, constants, variables, functions, algorithms, và hơn thế nữa, việc có một nền tảng tư duy lập trình vững chắc cùng với sự thông thạo ít nhất một ngôn ngữ sẽ làm cho việc học các ngôn ngữ khác trở nên dễ dàng hơn.
Vietnix – Giải pháp VPS tối ưu cho học tập và triển khai ứng dụng
Vietnix cung cấp các gói VPS giá rẻ, tốc độ cao và ổn định, là giải pháp lý tưởng cho việc học lập trình và triển khai ứng dụng. Với cấu hình mạnh mẽ, được tối ưu hóa cho hiệu năng, VPS của Vietnix đảm bảo môi trường mượt mà cho việc thực hành lập trình với các ngôn ngữ khác nhau, từ Python, Java đến PHP, NodeJS,…
Bên cạnh tốc độ xử lý vượt trội, Vietnix cam kết sự ổn định của hệ thống với uptime lên đến 99.9%, giúp bạn tập trung vào việc học tập và phát triển dự án mà không bị gián đoạn. Đội ngũ hỗ trợ kỹ thuật 24/7 luôn sẵn sàng giải đáp mọi thắc mắc và hỗ trợ kịp thời, giúp bạn vượt qua mọi khó khăn trong quá trình sử dụng.
Vietnix không chỉ là một nhà cung cấp VPS, mà còn là đối tác tin cậy đồng hành cùng bạn trên con đường chinh phục công nghệ.
Thông tin liên hệ:
- Địa chỉ: 265 Hồng Lạc, Phường Bảy Hiền, Thành Phố Hồ Chí Minh
- Hotline: 1800 1093
- Email: sales@vietnix.com.vn
- Website: https://vietnix.vn/
Câu hỏi thường gặp
Có mấy loại ngôn ngữ lập trình?
Có ba loại chính của ngôn ngữ lập trình: ngôn ngữ máy, hợp ngữ và ngôn ngữ bậc cao.
Ngôn ngữ lập trình là gì có những loại ngôn ngữ lập trình nào?
Ngôn ngữ lập trình là một hệ thống các ký hiệu, quy tắc và cú pháp được sử dụng để viết các chương trình máy tính, giúp con người giao tiếp và ra lệnh cho máy tính thực hiện các tác vụ. Về cơ bản, ngôn ngữ lập trình có thể chia thành 3 loại chính: ngôn ngữ máy, hợp ngữ và ngôn ngữ bậc cao.
Trên đây là tổng quan về ngôn ngữ lập trình và Top 12 loại ngôn ngữ phổ biến nhất hiện nay mà bạn nên biết nếu muốn theo đuổi lĩnh vực công nghệ. Việc lựa chọn ngôn ngữ phù hợp sẽ giúp bạn phát triển nhanh chóng trong sự nghiệp lập trình. Đừng quên khám phá thêm các bài viết liên quan bên dưới để hiểu sâu hơn về từng ngôn ngữ và các kỹ thuật lập trình hiện đại. Chúc bạn học tốt và sớm trở thành lập trình viên chuyên nghiệp!
Mọi người cũng xem