Trong quá trình làm việc, các lập trình viên cần phải thường xuyên cập nhật thông tin, kiến thức mới để trau dồi kỹ năng và tích lũy kinh nghiệm. Bên cạnh các phương pháp quen thuộc như tham gia khóa học, tham khảo trên internet, học hỏi từ bạn bè, đồng nghiệp,… đọc sách cũng là một cách hữu ích để bạn nắm rõ các kiến thức từ cơ bản đến nâng cao. Dưới đây là một số cuốn sách lập trình nổi tiếng được nhiều lập trình viên “gối đầu” hiện nay mà bạn có thể tham khảo.
Sách về ngôn ngữ lập trình
Đầu tiên, chúng ta sẽ cùng điểm qua một số cuốn sách kinh điển về ngôn ngữ lập trình:
Khái niệm lập trình
Structure and Interpretation of Computer Programs (viết tắt là SICP) được viết bởi các giáo sư của Viện công nghệ Massachusetts (MIT) là Harold Abelson và Gerald Jay Sussman cùng với sự đóng góp của Julie Sussman. Cuốn sách này sẽ cung cấp cho bạn những nguyên tắc cơ bản nhất trong lập trình. Hiện nay, SICP đã và đang được đưa vào chương trình giảng dạy của MIT.
Ngoài các kiến thức hàn lâm, SICP còn đưa ra nhiều ví dụ minh họa để người đọc có thể dễ dàng nắm bắt các khái niệm liên quan đến lập trình. Trong hầu hết các ví dụ, SICP đều sử dụng ngôn ngữ lập trình Scheme. Dẫu vậy, cuốn sách này không tập trung vào việc hướng dẫn một ngôn ngữ lập trình cụ thể nào, mà chỉ minh họa khái niệm lập trình theo cách dễ nhất thông qua Scheme – một ngôn ngữ đơn giản và mạnh mẽ hàng đầu hiện nay.
Khóa học Python Crash
Python Crash Course là cuốn sách được viết bởi Eric Matthes. Cuốn sách này chủ yếu đề cập đến các kiến thức Python – một loại ngôn ngữ lập trình phổ biến hàng đầu hiện nay.
Python Crash Course giới thiệu chi tiết về khái niệm, cách viết chương trình và cách giải quyết vấn đề liên quan đến ngôn ngữ lập trình Python. Đây sẽ là cuốn sách “gối đầu” đối với những ai đang học hỏi và tìm hiểu về ngôn ngữ này. Thậm chí, Python Crash Course còn được ví như một khóa học Python cấp tốc cho người mới bắt đầu.
Python Crash Course có cấu trúc bao gồm 2 phần chính. Trong đó, phần 1 sẽ cung cấp hướng dẫn cách viết chương trình và cách đưa chúng vào dự án một cách chính xác, chi tiết. Đến với phần 2, cuốn sách sẽ đề cập nhiều hơn về các ứng dụng của Python trong 3 dự án thực tế là: Cách tạo trò chơi arcade “Space Invaders”, cách xây dựng ứng dụng web cơ bản và cách trực quan dữ liệu thông qua thư viện Python.
Học Python
Python Crash Course và Learning Python (Mark Lutz) là bộ đôi không thể thiếu đối với những bạn mới đang tìm hiểu về ngôn ngữ lập trình Python. Mặc dù Learning Python không tiếp cận dựa trên dự án, cũng không thú vị và hấp dẫn như Python Crash Course, nhưng cuốn sách này lại được lập trình viên tìm mua vì nó cung cấp thông tin đầy đủ và toàn diện về ngôn ngữ lập trình Python.
Nội dung chủ yếu của Learning Python đề cập đến những kiến thức đơn giản và dễ hiểu nhất về Python như variables, operators, data types,… Đặc biệt, cuốn sách này còn trình bày rõ nét điểm khác biệt nhất giữa Python2 và Python3 để người đọc có thể dễ dàng phân biệt được chúng.
Fluent Python
Fluent Python của Luciano Ramalho sẽ phù hợp hơn với những ai đã có kiến thức nền tảng về ngôn ngữ lập trình Python và muốn nâng cao trình độ của mình trong mảng này. Thông qua hướng dẫn sử dụng các tính năng nâng cao, cuốn sách này giúp người đọc nắm rõ cách viết các dòng mã Python hiệu quả và tối ưu trong thời gian nhanh nhất.
Ngoài ra, Fluent Python cũng chia sẻ nhiều khái niệm quen thuộc như cấu trúc dữ liệu, mô hình dữ liệu, các tính năng,… Đặc biệt, bạn còn có cơ hội biết thêm về những điểm nổi bật và cách sử dụng của phiên bản Python3 khi đọc cuốn sách này.
Core Java
Core Java Volume I – Fundamentals (Cay S.Horstmann) cung cấp cho người đọc hàng loạt nguyên tắc cơ bản của ngôn ngữ lập trình Java. Có thể thấy rằng, các kiến thức có trong Core Java Volume I – Fundamentals đều được trình bày theo lối diễn giải đơn giản và dễ hiểu. Đặc biệt, tác giả còn thường xuyên lồng ghép các mẫu mã, ví dụ minh họa để đảm bảo rằng bất kỳ ai, kể cả là người mới tìm hiểu về Java, cũng đều có thể hiểu được kiến thức đang được chia sẻ.
Sau khi đọc xong cuốn sách, bạn sẽ nắm rõ các chức năng của Java như Lambda expression, interface hay xử lý ngoại lệ, từ đó áp dụng chúng vào trong thực tiễn một cách hiệu quả và phù hợp nhất.
Core Java nâng cao
Core Java Volume II – Advanced Features (Cay S.Horstmann) chia sẻ các tính năng hay nhất của Java SE 8. Tương tự Core Java Volume I – Fundamentals, cuốn sách này cũng được Cay S.Horstmann biên soạn một cách cẩn thận để người đọc có thể dễ dàng hiểu và áp dụng vào trong thực tế.
Core Java Volume II – Advanced Features là phần nâng cao của Core Java Volume I – Fundamentals. Vậy nên, cuốn sách này sẽ đề cập đến một số chủ đề sâu rộng hơn mà Core Java vẫn chưa khai thác đến.
Effective Java
Effective Java của Joshua Bloch là một cuốn sách không thể thiếu đối với bất kỳ lập trình viên Java nào. Cuốn sách này chia sẻ những kiến thức từ cơ bản đến nâng cao về ngôn ngữ lập trình Java để người đọc nắm rõ cách viết mã chất lượng, chuyên nghiệp. Đặc biệt, Effective Java còn mang đến 80 ví dụ thực tiễn hữu ích trong việc tối ưu mã, làm cho mã sạch hơn và dễ đọc hơn.
Dù bạn đang ở cấp độ kinh nghiệm nào, thì Effective Java vẫn xứng đáng là cuốn sách đáng để đọc của mọi lập trình viên.
C++
So với Python và Java, C++ có độ khó cao hơn. Vậy nên, các lập trình viên có thể gặp nhiều khó khăn trong việc học và ứng dụng ngôn ngữ lập trình C++. Khi đó, C++ Primer sẽ là cuốn sách tuyệt vời mà bạn không thể bỏ qua khi muốn tìm hiểu về ngôn ngữ này.
C++ Primer được viết bởi Stanley B.LippMan, Josée Lajoie và Barbara E.Moo. Qua mỗi lần tái bản, cuốn sách lại cập nhật thêm các kiến thức mới để phù hợp với yếu tố thời đại. Gần đây nhất, C++ Primer đã được tái bản lần thứ 5 với nội dung được cập nhật theo chuẩn C++11.
C++ Primer cung cấp cho người đọc những tính năng, khái niệm và các thư viện của C++. Trong đó, mỗi một kiến thức mới đều sẽ được đính kèm với các ví dụ, hướng dẫn, phân tích và giải thích chi tiết. Ngoài ra, bạn còn có thể tự thiết kế một trang web tĩnh đơn giản sau khi đọc xong cuốn sách này.
Hiện nay, các hệ điều hành nổi tiếng như Windows, Linux hay MacOS đều được viết bằng C++. Có thể nói rằng, C++ mở ra nhiều cơ hội việc làm lớn cho các lập trình viên. Vì thế, nếu yêu thích ngôn ngữ lập trình này, bạn nên nắm bắt cơ hội và đọc thêm những cuốn sách cung cấp kiến thức từ cơ bản đến chuyên sâu như C++ Primer.
Go
Go là một ngôn ngữ lập trình được sáng lập và thiết kế bởi Google. Hiện nay, ngôn ngữ Go đang phát triển với tốc độ nhanh chóng và được sử dụng rộng rãi trong các dự án lớn, nhưng số lượng sách viết về ngôn ngữ này lại không có nhiều.
The Go Programming Language là một trong những cuốn sách hiếm hoi chia sẻ về Go mà bạn có thể tham khảo. Cuốn sách này được viết bởi Donavan và Kernighan. Thông qua đó, bạn có thể nắm rõ các kiến thức về Go và cách ứng dụng ngôn ngữ này trong thực tế.
Sách về Craft Engineering Craft
Dưới đây là một số cuốn sách viết về Craft Engineering Craft nổi tiếng hiện nay:
The Pragmatic Programmer
Bạn có thể áp dụng các kiến thức được chia sẻ trong The Pragmatic Programmer cho tất cả ngôn ngữ lập trình mà mình biết. Cuốn sách này cung cấp hàng loạt các nội dung bao quát mọi vấn đề liên quan đến công việc lập trình, từ các kỹ thuật cơ bản cho đến các kiến thức chuyên môn nâng cao. Đặc biệt là, chúng được nhận định là sẽ không bao giờ lỗi thời.
Qua The Pragmatic Programmer, Andrew Hunt và David Thomas đã giúp người đọc thay đổi cả thói quen code lẫn quan điểm về nghề nghiệp của mình. Từ đó, người đọc sẽ dần nâng cao nhận thức và thay đổi các dòng code để tạo nên sản phẩm chất lượng hơn trong tương lai. Ngoài ra, cách trình bày của sách cũng gây được thiện cảm bởi sự phân chia đề mục, chuyên đề một cách rõ ràng, dễ hiểu.
Điểm đặc biệt của The Pragmatic Programmer là không khô khan, nặng lý thuyết mà tập trung chia sẻ các kinh nghiệm hữu ích và cách giải quyết các vấn đề thường gặp trong quá trình làm nghề của các lập trình viên.
The Clean Coder: A Code of Conduct for Professional Programmers
The Clean Coder: A Code of Conduct for Professional Programmers (Robert C. Martin) chỉ gồm 200 trang, nhưng nội dung của cuốn sách lại được đánh giá là cực kỳ hữu ích cho lập trình viên.
Thay vì chỉ đề cập đến các dòng code khô khan, The Clean Coder giúp người đọc nâng cao tư duy làm sản phẩm của một Coder bằng cách khắc họa chân dung một lập trình viên giỏi và cách thức họ xử lý công việc của mình mỗi ngày.
Đặc biệt, The Clean Coder sẽ mang đến cho bạn một quy trình làm sản phẩm toàn diện với các bước chi tiết, từ dự đoán, viết code cho đến tái cấu trúc (refactoring) và kiểm thử (testing).
Sau khi đọc xong cuốn sách này, bạn sẽ có những hình dung cụ thể về một Coder chân chính trong việc tạo sản phẩm có giá trị và những khía cạnh liên quan khác như: Thái độ làm việc, trách nhiệm, khả năng phán đoán, khả năng giao tiếp, khả năng đối diện với khủng hoảng, các kiến thức, hành động cần thiết,…
Code Complete: A Practical Handbook of Software Construction
Code Complete: A Practical Handbook of Software Construction (Steve McConnell) là một cuốn sách kinh điển trong ngành IT. Cuốn sách này không chỉ cung cấp các kỹ thuật lập trình, mà còn định hướng cho các Developer con đường phát triển với các thái độ, tư duy đúng đắn, từ đó cho ra đời những sản phẩm giá trị nhất cho người dùng.
Cuốn sách này đề cập đến các vấn đề thường gặp khi bạn viết code và cách giải quyết chúng một cách hiệu quả. Đặc biệt, những kiến thức được chia sẻ bởi Steve McConnell có thể phù hợp với tất cả các cấp độ kinh nghiệm và không bao giờ bị lỗi thời theo thời gian.
The Mythical Man-month: Essays on Software Engineering
The Mythical Man-month: Essays on Software Engineering là một cuốn sách của Frederick P. Brooks, Jr. Cuốn sách này hướng đến quan điểm chính là: “Máy tính có thể thay đổi nhưng con người thì không”, từ đó đề cao vai trò của con người và cung cấp các cách thức quản lý dự án hiệu quả nhất cho người đọc.
The Mythical Man-month sẽ mang đến cái nhìn tổng quát nhất về lĩnh vực IT. Cuốn sách này khá phù hợp với những ai đang muốn tích lũy kiến thức nền tảng với mục đích phát triển lộ trình thăng tiến thành Leader, Project Manager hay các cấp quản lý. Ngoài ra, các khái niệm, lý thuyết và quan điểm được đề cập trong sách cũng khó bị lỗi thời. Vì thế, bạn có thể yên tâm tham khảo và áp dụng trong công việc của mình.
Sách về Cấu trúc dữ liệu và thuật toán
Nếu bạn đang tìm kiếm những cuốn sách chia sẻ kiến thức về cấu trúc dữ liệu và thuật toán, bạn có thể tham khảo một trong số các gợi ý sau:
Introduction to Algorithms (CLRS)
Introduction to Algorithms (CLRS) là cuốn sách lập trình được viết bởi Clifford Stein, Charles E. Leiserson, Thomas H. Cormen và Ronald L. Rivest. Hiện nay, cuốn sách này đang được sử dụng rộng rãi trong chương trình giảng dạy của các trường đại học trên thế giới. Ngoài ra, nhiều trích dẫn từ sách cũng được đề cập trong các bài báo chính thống. Vì thế, cuốn sách này sẽ là nguồn cung cấp kiến thức chất lượng mà bạn có thể tham khảo.
Các tác giả của Introduction to Algorithms chia sẻ rằng họ mong muốn mang lại một cuốn sách toàn diện, chuyên nghiệp, hữu ích và đặc biệt là có thể phục vụ cho công tác giảng dạy của các cơ sở giáo dục. Trong sách sẽ không đề cập đến bất kỳ ngôn ngữ lập trình cụ thể nào, mà thay vào đó là sử dụng mã giả và cung cấp các mô tả cụ thể để trình bày khía cạnh liên quan đến thuật toán.
Data structure and Algorithms in Java
Nếu như bạn muốn tìm hiểu cụ thể về cấu trúc dữ liệu và thuật toán trong Java, cuốn sách Data structure and Algorithms in Java sẽ là gợi ý hàng đầu dành cho bạn.
Mặc dù bản thân chủ đề cuốn sách chia sẻ khá phức tạp, nhưng tác giả đã rất tài tình trong việc cung cấp thông tin một cách dễ hiểu, dễ đọc. Từ đó, người đọc có thể nắm bắt và áp dụng chúng vào thực tế một cách nhanh chóng, dễ dàng. Đặc biệt, trong lần xuất bản thứ hai, nội dung bên trong cuốn sách đã được cải biên sao cho phù hợp với phiên bản Java JDK mới nhất hiện nay.
Clean Code: A Handbook of Agile Software Craftsmanship
Đúng với cái tên Clean Code, bài học mà tác giả Robert C. Martin muốn mang lại người đọc thông qua cuốn sách chính là hướng dẫn họ cách để viết ra “code sạch”. Trong đó, code sạch là code dễ đọc, dễ hiểu và dễ chỉnh sửa, bảo trì.
Mặc dù trong các ví dụ minh họa, Robert C. Martin đều sử dụng ngôn ngữ Java, tuy nhiên, tác giả chia sẻ rằng người đọc có thể áp dụng nội dung của phần hướng dẫn cho nhiều ngôn ngữ khác nhau trong hầu hết các trường hợp.
Trong Clean Code, bài học khó nhất nhưng cũng đắt giá nhất nằm ở chương Refactoring of the class SerialDate. Thông qua một ví dụ thực tế, tác giả đã mô tả chi tiết các bước refactoring để người đọc có thể dễ dàng nắm bắt. Cuối cùng, cuốn sách khép lại với các vấn đề thường xuất hiện trong quá trình làm việc và phương pháp giải quyết hoặc giảm thiếu chúng tại chương Smells and Heuristics.
Lời kết
Bên trên là những cuốn sách lập trình hay nhất mà các bạn lập trình viên có thể tham khảo. Đừng quên chia sẻ bài viết để mọi người cùng biết và tìm đọc, từ đó nâng cao kiến thức cũng như kỹ năng chuyên môn trong lĩnh vực IT.
