Thị phần là tỷ lệ chiếm lĩnh thị trường của một doanh nghiệp so với toàn ngành, thường đo bằng doanh thu hoặc sản lượng bán ra. Việc hiểu rõ cách tính và vai trò của thị phần sẽ giúp bạn đánh giá năng lực cạnh tranh và hiệu quả chiến lược kinh doanh. Bài viết này sẽ hướng dẫn chi tiết các công thức tính thị phần (tuyệt đối, tương đối), mô hình BCG, 4C trong marketing, và gợi ý các cách gia tăng thị phần bền vững. Ngoài ra, bạn cũng sẽ tìm thấy ví dụ thực tế về thị phần của Vinamilk và thị trường xe điện Việt Nam.
Điểm chính cần nắm
- Thị phần là gì?: Định nghĩa ngắn gọn về khái niệm thị phần và vai trò của nó trong kinh doanh.
- Cách tính thị phần: Tổng hợp các công thức tính thị phần theo doanh thu, sản phẩm, tuyệt đối và tương đối.
- Vai trò của thị phần: Trình bày 6 lợi ích quan trọng của thị phần trong chiến lược kinh doanh và tăng trưởng.
- Áp dụng mô hình BCG để xác định thị phần tăng trưởng: Hướng dẫn cách dùng ma trận BCG để phân tích thị phần và tăng trưởng sản phẩm.
- Các lưu ý trước khi tính thị phần: Nêu ra những điều doanh nghiệp cần xem xét để đảm bảo dữ liệu chính xác trước khi tính thị phần.
- 3 cách giúp doanh nghiệp gia tăng thị phần bền vững: Đề xuất 3 chiến lược thực tế để nâng cao thị phần một cách ổn định.
- Cách xác định thị phần bằng chiến lược 4C trong Marketing: Áp dụng mô hình 4C để điều chỉnh chiến lược theo góc nhìn khách hàng nhằm mở rộng thị phần.
- Ví dụ về thị phần của Vinamilk: Trình bày thị phần thực tế của Vinamilk và vị thế của doanh nghiệp trong ngành sữa Việt Nam.
- Thị phần xe điện 2 bánh tại Việt Nam: Phân tích thị phần các hãng sản xuất xe điện 2 bánh tại Việt Nam và xu hướng tăng trưởng.
- Vietnix – Giải pháp hạ tầng tối ưu hiệu suất website: Giới thiệu dịch vụ VPS và hosting của Vietnix như một yếu tố hỗ trợ tăng trưởng thị phần số.
- FAQ: Giải đáp nhanh các câu hỏi thường gặp liên quan đến thị phần, công thức và ứng dụng thực tiễn.
Thị phần là gì?.
Thị phần (Market Share) là tỷ lệ phần trăm doanh thu hoặc sản lượng bán hàng của một doanh nghiệp so với tổng doanh thu hoặc sản lượng của toàn bộ thị trường trong cùng ngành hoặc phân khúc. Nói cách khác, thị phần thể hiện mức độ chiếm lĩnh thị trường của doanh nghiệp. Thị phần càng cao cho thấy doanh nghiệp càng có vị thế lớn, doanh thu cao và khả năng cạnh tranh mạnh hơn so với đối thủ.
Vì sao thị phần quan trọng?
- Thị phần tăng đồng nghĩa với doanh nghiệp đang tăng trưởng nhanh hơn trung bình ngành.
- Là chỉ số đánh giá vị thế doanh nghiệp trên thị trường.
- Giúp so sánh hiệu quả kinh doanh giữa các công ty cùng ngành.
- Là cơ sở để xây dựng chiến lược dựa trên lợi thế cạnh tranh và thu hút đầu tư.
5 cách tính thị phần phổ biến
Có thể xác định thị phần của một công ty bằng cách chia tổng doanh số bán hàng hoặc doanh thu của công ty đó cho tổng doanh số bán hàng của ngành trong một thời kỳ tài chính.
Cách tính thị phần theo doanh thu
Doanh nghiệp thực hiện theo 4 bước như bên dưới đây:
- Bước 1: Chọn thời kỳ tài chính của công ty.
- Bước 2: Tính tổng doanh số bán hàng của công ty.
- Bước 3: Tính tổng doanh số thị trường cho ngành của công ty.
- Bước 4: Chia tổng doanh số bán hàng của công ty cho doanh số thị trường tổng thể trong ngành đó.
Ví dụ:
Doanh nghiệp A có doanh thu 50 tỷ đồng trong năm 2024. Tổng doanh thu ngành là 500 tỷ đồng.
→ Thị phần = (50 / 500) × 100 = 10%
Cách tính thị phần theo sản phẩm bán
Chỉ cần làm theo 4 bước như đã được hướng dẫn bên dưới sẽ nhanh chóng tính được thị phần:
- Bước 1: Chọn thời kỳ tài chính của công ty.
- Bước 2: Tính tổng doanh số bán sản phẩm của công ty.
- Bước 3: Tính tổng số sản phẩm đã bán cho ngành của công ty.
- Bước 4: Chia tổng số sản phẩm đã bán của công ty cho tổng số sản phẩm đã bán trong ngành của bạn.
Ví dụ:
Doanh nghiệp B bán được 200.000 sản phẩm trong quý, trong khi toàn thị trường bán 1.000.000 sản phẩm.
→ Thị phần = (200.000 / 1.000.000) × 100 = 20%
Lưu ý
Có thể tính theo khu vực, ngành hàng, thời gian cụ thể, tùy mục đích phân tích.
Cần có số liệu thị trường chính xác để tính đúng (từ báo cáo ngành, cơ quan thống kê, bên thứ ba như Nielsen, Statista…).
Công thức tính thị phần doanh nghiệp
Thị phần = Tổng doanh số bán hàng của doanh nghiệp / Tổng doanh số của thị trường.
Hoặc:
Thị phần = Tổng số sản phẩm bán ra của doanh nghiệp / Tổng sản phẩm tiêu thụ của thị trường.
Công thức tính thị phần tương đối của doanh nghiệp
Thị phần tương đối = Tổng doanh số thu được của doanh nghiệp / Tổng doanh số của đối thủ cạnh tranh thu được trong thị trường.
Hoặc:
Thị phần tương đối = Tổng sản phẩm bán ra của doanh nghiệp / Tổng sản phẩm bán ra của đối thủ cạnh tranh trên thị trường.
Cách tính thị phần tuyệt đối
Để tính thị phần tuyệt đối, bạn có thể áp dụng một trong hai công thức sau:
- Thị phần = Tổng doanh số bán hàng của công ty / Tổng doanh số của thị trường.
- Thị phần = Tổng số sản phẩm đã bán của công ty / Tổng lượng sản phẩm thị trường đã tiêu thụ.
Ví dụ 1 – Theo doanh thu:
Doanh nghiệp A có doanh thu: 80 tỷ đồng
Tổng doanh thu toàn ngành: 400 tỷ đồng
→ Thị phần tuyệt đối = (80 / 400) × 100 = 20%
Ví dụ 2 – Theo sản lượng:
Doanh nghiệp B bán được: 250.000 sản phẩm
Tổng sản lượng thị trường: 1.000.000 sản phẩm
→ Thị phần tuyệt đối = (250.000 / 1.000.000) × 100 = 25%
Vai trò của thị phần
Thị phần không chỉ đơn thuần là con số phản ánh doanh thu, mà còn là chỉ số chiến lược quan trọng giúp doanh nghiệp đánh giá vị thế cạnh tranh và định hướng phát triển. Cụ thể, thị phần giữ các vai trò sau:
1. Biểu thị sự phát triển của doanh nghiệp
2. Đánh giá khả năng cạnh tranh trên thị trường
3. Cơ sở để phân bổ nguồn lực và hoạch định chiến lược
4. Tạo lợi thế kinh tế theo quy mô
5. Nâng cao uy tín thương hiệu và niềm tin từ thị trường
6. Tăng cơ hội thu hút đầu tư và mở rộng thị trường
1. Biểu thị sự phát triển của doanh nghiệp
- Khi thị phần tăng, đồng nghĩa doanh nghiệp đang phát triển nhanh hơn trung bình ngành, chứng tỏ các chiến lược hiện tại đang phát huy hiệu quả.
- Ngược lại, thị phần sụt giảm phản ánh doanh nghiệp đang bị thị trường bỏ lại phía sau, cần xem xét lại năng lực sản xuất, tiếp thị và mô hình kinh doanh.
- Do đó, thị phần là một chỉ báo tổng hợp, giúp lãnh đạo nhìn nhận xu hướng tăng trưởng của doanh nghiệp so với toàn ngành.
2. Đánh giá khả năng cạnh tranh trên thị trường
- Thị phần thể hiện mức độ chiếm lĩnh thị trường, từ đó doanh nghiệp có thể so sánh trực tiếp với các đối thủ cùng phân khúc.
- Giúp xác định doanh nghiệp đang ở vị trí dẫn đầu, theo sau hay tụt hậu, từ đó điều chỉnh chiến lược cạnh tranh phù hợp.
3. Cơ sở để phân bổ nguồn lực và hoạch định chiến lược
- Khi thị phần thấp, doanh nghiệp cần nhận diện rõ nguyên nhân để tái đầu tư, tăng cường nhân sự, cải tiến sản phẩm hoặc thay đổi chiến lược marketing.
- Thị phần tăng cao là thời điểm thích hợp để tăng cường mở rộng quy mô, chiếm lĩnh thêm thị trường hoặc giữ vững vị thế hiện tại.
4. Tạo lợi thế kinh tế theo quy mô
- Doanh nghiệp có thị phần lớn thường có khả năng sản xuất với quy mô lớn hơn, từ đó giảm chi phí và tăng hiệu quả.
- Đồng thời dễ dàng đàm phán với đối tác, nhà cung cấp hoặc hưởng lợi thế trong chuỗi cung ứng.
5. Nâng cao uy tín thương hiệu và niềm tin từ thị trường
Một doanh nghiệp có thị phần cao thường được người tiêu dùng, nhà đầu tư và đối tác đánh giá cao về độ uy tín, chất lượng sản phẩm cũng như khả năng phát triển bền vững.
6. Tăng cơ hội thu hút đầu tư và mở rộng thị trường
Các nhà đầu tư thường quan tâm đến doanh nghiệp có thị phần tăng trưởng đều hoặc chiếm lĩnh tốt trong thị trường ngách, vì điều đó thể hiện tiềm năng sinh lời cao và rủi ro thấp hơn.
Áp dụng mô hình BCG để xác định thị phần tăng trưởng
Dựa vào kết quả của mô hình BCG, doanh nghiệp có thể ra quyết định nên tiếp tục đầu tư hay ngừng sản xuất sản phẩm đó. Mô hình BCG gồm:
| Tiêu chí | Giải thích |
| Ngôi sao | Sản phẩm được đánh giá đang có thị phần tốt, trên đà mở rộng và ngành đang tăng trưởng mạnh. Doanh nghiệp được khuyên là nên tiếp tục đầu tư và marketing vì sản phẩm đang có khả năng tăng trưởng tốt. |
| Con bò sữa | Sản phẩm có thị phần nhất định trong ngành và ngành này cũng đang tăng trưởng đều. Đây là khu vực mong muốn của rất nhiều doanh nghiệp vì có mức lợi nhuận đều. Vì vậy, doanh nghiệp cần duy trì mức độ này, tránh để thị phần giảm. |
| Dấu hỏi chấm | Sản phẩm có thị phần chưa được biết đến nhiều trong ngành có mức độ tăng trưởng cao. Mặc dù cũng có thể sản phẩm sẽ có tiềm năng trong thị trường phát triển mạnh nhưng vẫn chưa xác định được thị phần tương lai. Ở giai đoạn này, công ty cần đưa ra các chiến lược Marketing bổ sung để tăng độ nhận diện của sản phẩm. |
| Con chó | Sản phẩm có thị phần rất nhỏ và ngành cũng đang tuột dốc. Đây là thị trường không còn tiềm năng và không mang lại nhiều lợi nhuận cho doanh nghiệp được khuyên không đầu tư vào. Bên cạnh đó, doanh nghiệp cần sớm loại bỏ hoặc xử lý để tránh thất thoát chi phí và giảm độ tập trung phát triển vào nhóm sản phẩm này. |
Các lưu ý trước khi tính thị phần
Chủ doanh nghiệp cần phải nắm rõ các vấn đề sau trước khi tính thị phần:
- Cách xác định thị phần hữu hiệu nhất là nghiên cứu về thị trường của ngành bạn đang quan tâm.
- Thị phần là con số đại diện tỉ lệ phần trăm của doanh nghiệp trong toàn ngành ở một khoản thời gian xác định. Vậy nên thời gian ở đây sẽ được tính theo tháng hoặc theo năm.
- Đơn vị tính của thị phần bắt buộc phải đồng nhất, đồng thời điểm.
Tất cả những số liệu thu thập được nên chính xác hoặc tương đối chính xác, để doanh nghiệp có thể nhận định về quy mô của doanh nghiệp của mình so với ngành và với đối thủ cạnh tranh.
Lưu ý quan trọng: Để quá trình phân tích thị phần đạt hiệu quả cao, ngoài số liệu chính xác, doanh nghiệp cũng cần đảm bảo hệ thống website hoạt động ổn định – đặc biệt nếu các chiến lược tăng trưởng gắn liền với marketing online. Một hạ tầng hosting SEO tốc độ cao, hỗ trợ SEO như tại Vietnix sẽ giúp website dễ dàng được Google thu thập dữ liệu, cải thiện tốc độ tải trang và nâng cao trải nghiệm người dùng – từ đó tạo nền tảng vững chắc để mở rộng thị phần bền vững hơn trên môi trường số.
Tốc độ website – lợi thế cạnh tranh thị phần
SEO Hosting của Vietnix giúp bạn tăng tốc hiển thị, cải thiện SEO và mở rộng thị phần bền vững.
3 cách giúp doanh nghiệp gia tăng thị phần bền vững
Có 03 cách chính để doanh nghiệp áp dụng nhằm gia tăng thị phần một cách hiệu quả và tối đa, gồm:
Nâng cao trải nghiệm của khách hàng
Nâng cao trải nghiệm của khách hàng cũng là một trong những cách tối đa hóa thị phần một cách hữu hiệu. Ngày nay, người tiêu dùng ngoài việc chú trọng đến hình ảnh, chất lượng sản phẩm thì dịch vụ chăm sóc khách hàng cũng là yếu tố doanh nghiệp cần chú trọng. Đây cũng là một trong những tiêu chí thúc đẩy việc mở rộng tệp khách hàng mục tiêu và khách hàng trung thành, từ đó gia tăng thị phần cho doanh nghiệp.
Xây dựng chiến lược giá cạnh tranh
Giá cả luôn là yếu tố quan trọng trong quá trình ra quyết định mua hàng của người tiêu dùng. Hiểu được điều đó, một số doanh nghiệp thực hiện lập kế hoạch tạo mức giá cạnh tranh để thu hút thêm nhiều đối tượng khách hàng.
Để sở hữu chiến lược giá hoàn hảo, các công ty cần xem xét các nhân tố liên quan như: chi phí sản xuất, đối thủ cạnh tranh, thị trường mục tiêu và chất lượng sản phẩm, sau đó đưa ra mức giá hợp lý. Nhờ đó, lượng sản phẩm bán ra càng tăng thì thị phần sẽ tăng cao theo.
Mua của đối thủ cạnh tranh
Cách thức nhanh nhất và được nhiều doanh nghiệp áp dụng chính là mua thị phần của đối thủ cạnh tranh. Đây là cách thức hữu hiệu khi bạn vừa loại bỏ đối thủ ra khỏi thị trường, vừa lấy được tệp khách hàng có sẵn từ họ. Tuy nhiên, để áp dụng cách thức này, bạn cần phải là doanh nghiệp có vị thế trên thị trường và sở hữu khối tài sản lớn, đồng thời có cách tính toán phù hợp trước khi mua thị phần của công ty khác.
Cách xác định thị phần bằng chiến lược 4C trong Marketing
Mô hình 4C được tạo ra vào năm 1990, bởi chuyên gia Robert F.Lauterborn và là mô hình mở rộng của Marketing 4P. Dựa vào chiến lược này, doanh nghiệp có thể thực hiện gia tăng thị phần một cách nhanh chóng.
Customer Solution – Giải pháp dành cho khách hàng
Giải pháp đầu tiên và rất cần trong xã hội hiện nay chính là giải pháp dành cho khách hàng. Trong đó, các doanh nghiệp cần xem xét một số yếu tố như: lợi thế cạnh tranh, giá trị dịch vụ/sản phẩm và định vị sản phẩm trên thị trường.
Bên cạnh đó, ban cần nghiên cứu thị trường sơ cấp và thứ cấp để xác định khách hàng mục tiêu cũng như nhu cầu thực sự của họ. Từ đó, doanh nghiệp nắm bắt được insight của người tiêu dùng, và đưa ra chiến lược sản phẩm phù hợp nhằm nâng cao thị phần.
Customer Cost – Chi phí của khách hàng
Chi phí khách hàng không chỉ dừng lại ở giá cả của sản phẩm, mà còn là: thời gian, địa điểm, phí vận hành, phí xăng xe, phí sử dụng,… khi khách đến mua hàng. Do đó, doanh nghiệp cần đưa ra chính sách giá phù hợp sao cho thỏa mãn các tiêu chí: khả năng khách hàng có thể chi trả cho sản phẩm, giá trị và sự hài lòng của họ.
Convenience – Sự tiện lợi
Hiện nay, người tiêu dùng cũng đề cao về sự tiện lợi khi mua sắm, nhất là khi hình thức mua hàng online ngày càng phổ biến. Vì vậy, doanh nghiệp cần tìm hiểu và nắm bắt kỹ về những khó khăn khi mua sắm online của người tiêu dùng, cách thức mô tả sản phẩm của công ty đã hợp lý hay chưa và đừng quên chú trọng việc chăm sóc khách hàng mỗi khi họ cần giải đáp thắc mắc.
Communication – Giao tiếp
Chiến lược 4C sẽ trở nên kém hiệu quả khi không có yếu tố giao tiếp. Với doanh nghiệp, việc giữ sự tương tác và mối quan hệ thân thiết với khách hàng cũng là cách thông dụng để gia tăng thị phần vì duy trì tệp khách hàng tiềm năng, trung thành. Nhất là với thời kỳ 4.0, doanh nghiệp có thể giữ liên lạc với người tiêu dùng thông qua các nền tảng xã hội như: Facebook, Zalo, Tiktok, Instagram,…rất dễ dàng.
Ví dụ về thị phần của Vinamilk
Một trong những doanh nghiệp nổi trội nhất tại Việt Nam về thị phần chính là công ty sữa Vinamilk. Có thể nói rằng, tính đến thời điểm hiện tại, Vinamilk đã chiếm khoảng 50% trong tổng thị phần sữa trên thị trường.
Chi tiết hơn, Vinamilk hiện là doanh nghiệp sở hữu khoảng 250 dòng sản phẩm sữa dành cho mọi lứa tuổi và đáp ứng nhu cầu khách hàng để đa dạng các loại sữa như: sữa tươi, sữa chua, sữa bột,…Ngoài ra, trong năm 2023, doanh thu từ thị trường trong nước đã đóng góp 83,7% vào tổng doanh thu của Vinamilk. Trong đó, sữa tươi là loại góp nhiều nhất, tiếp theo đó là sữa chua và sau cùng là sữa bột.
Hơn thế nữa, Vinamilk luôn là doanh nghiệp có khả năng sản xuất lớn nhất với hơn 16 nhà máy sữa, 2.000 địa điểm bán hàng và khoảng 200 nhà phân phối độc quyền đã tạo nên hệ thống vững chắc về ngành sữa trên thị trường.
Thị phần xe điện 2 bánh tại Việt Nam
Thị trường xe điện 2 bánh tại Việt Nam (bao gồm xe máy điện và xe đạp điện) đang chứng kiến đà tăng trưởng ổn định trong những năm gần đây, với sự tham gia mạnh mẽ của cả doanh nghiệp nội địa lẫn quốc tế. Theo Motorcycle Data, thị phần xe máy điện tại Việt Nam đã tăng từ 5,4% năm 2019 lên 10% năm 2021, và tiếp tục đạt khoảng 12% vào năm 2022.
Giai đoạn 2013 – 2015 từng là thời kỳ bùng nổ quan tâm đến xe điện 2 bánh, nhưng số lượng nhà sản xuất lúc đó còn rất hạn chế. Bức tranh thị trường chỉ thực sự thay đổi khi VinFast chính thức tham gia, cùng với sự gia nhập của các thương hiệu Trung Quốc như Yadea và Dibao.
Việt Nam – Thị trường xe điện 2 bánh lớn nhất Đông Nam Á
Theo Hội đồng Quốc tế về Giao thông Xanh (ICCT), Việt Nam là quốc gia dẫn đầu Đông Nam Á và xếp thứ 2 toàn cầu chỉ sau Trung Quốc về số lượng xe điện 2 bánh. Lượng xe bán ra tăng từ 163.000 xe năm 2019 lên 237.000 xe trong năm 2020.
Tính đến hết năm 2020, các nhà sản xuất trong nước chiếm khoảng 70% thị phần xe điện tại Việt Nam. Trong đó:
| Thương hiệu | Thị phần (%) |
|---|---|
| VinFast | ~43% |
| PEGA | ~16% |
| Dibao (Trung Quốc) | ~12% |
| Yadea (Trung Quốc) | ~8,6% |
| Khác | ~20,4% |
VinFast – một thương hiệu thuộc tập đoàn Vingroup – hiện đang dẫn đầu thị trường, bỏ xa các đối thủ còn lại về quy mô sản xuất, hệ thống phân phối và nhận diện thương hiệu. PEGA giữ vị trí thứ hai, trong khi Dibao và Yadea là hai đại diện tiêu biểu từ Trung Quốc với mức thị phần đáng kể.
Vietnix – Giải pháp hạ tầng tối ưu hiệu suất website
Trong bối cảnh các doanh nghiệp không ngừng cạnh tranh để mở rộng thị phần trực tuyến, việc đầu tư vào nền tảng lưu trữ chất lượng cao là yếu tố sống còn. Vietnix cung cấp các giải pháp VPS và hosting tốc độ cao, giúp website hoạt động ổn định, tải nhanh, bảo mật vững chắc và sẵn sàng phục vụ người dùng 24/7.
Sở hữu hệ thống máy chủ hiện đại, được vận hành bởi đội ngũ kỹ thuật dày kinh nghiệm, Vietnix luôn đảm bảo hiệu suất và độ tin cậy tối ưu cho từng dự án. Dù bạn là doanh nghiệp mới xây dựng thương hiệu hay đang tìm cách gia tăng thị phần qua nền tảng số, Vietnix đều có giải pháp phù hợp.
Thông tin liên hệ:
- Website: https://vietnix.vn/
- Hotline: 1800 1093
- Email: sales@vietnix.com.vn
- Địa chỉ: 265 Hồng Lạc, Phường Bảy Hiền, Thành Phố Hồ Chí Minh
dsvinfast-1731470138122-17314701
Lời kết
Nắm rõ khái niệm và cách tính thị phần là bước đầu giúp doanh nghiệp định vị chính xác vị trí trên thị trường và xây dựng chiến lược phát triển hiệu quả hơn. Nếu bạn có bất cứ thắc mắc nào về cách phân tích thị phần, ứng dụng vào chiến lược kinh doanh hay tối ưu hiệu suất website để tăng trưởng bền vững, đừng ngần ngại liên hệ. Hãy để lại bình luận hoặc kết nối với Vietnix để được hỗ trợ. Vietnix luôn đồng hành cùng bạn trong hành trình mở rộng thị phần số.
