Nameserver là gì? Cách kiểm tra và thay đổi Nameserver đơn giản và chi tiết

Nameserver là một máy chủ đặc biệt trong hạ tầng Internet, có nhiệm vụ chuyển đổi tên miền thành địa chỉ IP tương ứng mà máy tính và các thiết bị mạng có thể hiểu và giao tiếp với nhau. Trong bài viết này, mình sẽ cung cấp cái nhìn tổng quan về Nameserver, giúp bạn hiểu rõ vai trò, cách hoạt động cơ bản, cách kiểm tra và đặc biệt là hướng dẫn chi tiết cách thay đổi Nameserver khi cần thiết.

Những điểm chính

1. Khái niệm Nameserver: Là máy chủ chuyên dụng trong hệ thống DNS, lưu trữ bản ghi DNS và chuyển đổi tên miền thành địa chỉ IP để trình duyệt truy cập website.
2. Đặc điểm của Nameserver: Lưu trữ bản ghi DNS, chuyển tên miền thành IP, tối ưu tốc độ phản hồi nhờ cơ chế bộ nhớ đệm.
3. Vai trò của Nameserver: Khởi đầu quá trình tra cứu tên miền, lưu trữ bản ghi, đảm bảo tính sẵn sàng qua dự phòng và tăng tốc truy cập nhờ cache.
4. Cách Nameserver hoạt động: Khi người dùng nhập tên miền, trình duyệt gửi yêu cầu đến DNS trung gian, truy vấn đến Nameserver quản lý tên miền để lấy IP, rồi trả kết quả kết nối website.
5. Các loại Nameserver chính: Authoritative Nameserver, Recursive Nameserver, Root Nameserver và TLD Nameserver.
6. Phân biệt Nameserver và bản ghi DNS: Nameserver quản lý toàn bộ DNS cho tên miền, còn bản ghi DNS là từng thông tin cụ thể.
7. Khi nào cần thay đổi Nameserver: Khi chuyển nhà cung cấp hosting/VPS, dùng dịch vụ CDN, đổi nền tảng quản lý DNS hoặc cấu hình tên miền cho website đặc thù.
8. Cách kiểm tra và thay đổi Nameserver: Kiểm tra Nameserver bằng Whois hoặc trang quản lý tên miền; lấy thông tin Nameserver mới và cập nhật trong phần quản trị DNS. Thời gian cập nhật toàn cầu có thể kéo dài tới 48 giờ.
9. Lựa chọn nameserver uy tín: Nameserver mạnh, ổn định và trang bị công nghệ Anti-DDoS cùng mô hình phân tán sẽ giúp website hoạt động hiệu quả, bảo mật cao.
10. Câu hỏi thường gặp: Giải đáp các thắc mắc khi sử dụng Nameserver.

Nameserver là gì?

Nameserver là một máy chủ chuyên dụng trong hệ thống DNS (Domain Name System), có nhiệm vụ lưu trữ và quản lý thông tin bản ghi tên miền. Nameserver giúp chuyển đổi tên miền (Ví dụ: www.example.com) thành địa chỉ IP tương ứng để trình duyệt hoặc ứng dụng có thể truy cập đúng máy chủ lưu trữ website. Khi bạn nhập tên miền vào trình duyệt, nameserver sẽ xác định và trỏ domain đó đến đúng server theo cấu hình DNS. Mỗi domain thường được gán ít nhất hai nameserver để đảm bảo hoạt động liên tục và dự phòng khi có sự cố.

Lưu trữ bản ghi DNS cho tên miền

Nameserver lưu trữ các bản ghi DNS quan trọng như A record, CNAME, MX cùng nhiều loại khác, giúp liên kết tên miền với địa chỉ IP cũng như các tài nguyên số khác. Việc lưu trữ thông tin này đóng vai trò trung tâm trong điều hướng lưu lượng Internet, hỗ trợ định tuyến truy vấn người dùng đến đúng máy chủ hoặc dịch vụ mong muốn. Nameserver luôn đảm bảo dữ liệu chính xác, nhất quán và cập nhật, từ đó góp phần duy trì hoạt động mạng ổn định.

Chuyển đổi tên miền sang địa chỉ IP

Chức năng cốt lõi của Nameserver là chuyển tên miền thành địa chỉ IP để kết nối mạng. Khi người dùng nhập tên miền trên trình duyệt, máy sẽ gửi truy vấn tới hệ thống DNS để nhận lại địa chỉ IP tương ứng từ Nameserver. Nhờ quá trình này, các tên miền thân thiện được biến đổi thành dãy số mà thiết bị mạng hiểu được, đảm bảo dữ liệu được định tuyến chính xác và truy cập website nhanh chóng, bất kể vị trí địa lý người dùng.

Tối ưu thời gian phản hồi DNS

Thời gian phản hồi của Nameserver quyết định tốc độ phân giải tên miền và ảnh hưởng trực tiếp đến trải nghiệm người dùng khi truy cập website. Nhờ cơ chế bộ nhớ đệm, Nameserver có thể lưu tạm những kết quả truy vấn trước đó để rút ngắn thời gian cho các lần truy vấn tiếp theo. Việc sử dụng hạ tầng DNS tối ưu, bố trí máy chủ phân tán toàn cầu và áp dụng cân bằng tải giúp tăng độ tin cậy, giảm độ trễ, duy trì tốc độ truy vấn ổn định và bảo vệ hệ thống trước nguy cơ tấn công như DDoS, đảm bảo dịch vụ luôn sẵn sàng và an toàn.

Vai trò cốt lõi của nameserver

• Định danh máy chủ quản lý: Mỗi tên miền phải được chỉ định cho ít nhất hai Nameserver (một chính, một phụ để dự phòng). Việc khai báo này cho cả thế giới Internet biết rằng mọi thông tin DNS của tên miền đó đang được quản lý bởi những máy chủ cụ thể này. Đây là lý do tại sao khi bạn đăng ký tên miền hoặc muốn trỏ tên miền về hosting mới, bạn cần cấu hình Nameserver.
• Điểm khởi đầu cho quá trình tra cứu DNS: Khi bạn gõ một tên miền vào trình duyệt, yêu cầu đầu tiên của hệ thống là phải tìm ra Nameserver nào đang chịu trách nhiệm quản lý tên miền đó. Từ đó, quá trình phân giải tên miền mới thực sự bắt đầu để tìm ra địa chỉ IP của website.
• Dịch tên miền sang địa chỉ IP: Đây là chức năng nền tảng của nameserver, giúp chuyển đổi các tên miền dễ nhớ thành địa chỉ IP mà máy tính có thể hiểu và kết nối. Nhờ đó, người dùng chỉ cần nhập tên miền thay vì phải nhớ dãy số IP phức tạp.
• Lưu trữ và tổ chức các bản ghi DNS: Nameserver lưu trữ các bản ghi DNS liên quan đến tên miền. Điều này giúp xác định địa chỉ IP của website, máy chủ email, các subdomain và các thông tin xác thực khác. Việc quản lý chính xác các bản ghi này quyết định website có hoạt động ổn định hay không.
• Tăng tốc độ truy cập nhờ cơ chế cache: Nhiều nameserver (đặc biệt là recursive/caching nameserver) có khả năng lưu tạm (cache) kết quả phân giải DNS. Nhờ đó, các truy vấn lặp lại sẽ được trả lời nhanh hơn, giảm thời gian tải trang và tiết kiệm băng thông cho hệ thống.
• Đảm bảo tính sẵn sàng và dự phòng: Nameserver thường được cấu hình theo cặp (primary/secondary) để đảm bảo nếu một máy chủ gặp sự cố, máy chủ còn lại vẫn tiếp tục phục vụ truy vấn DNS, giúp website luôn hoạt động ổn định và liên tục.
• Quản lý email và các dịch vụ liên quan: Nameserver chịu trách nhiệm lưu trữ và phân phối các bản ghi MX, đảm bảo email gửi đến đúng máy chủ đích. Nếu cấu hình sai, email có thể bị thất lạc hoặc không gửi/nhận được.
• Hỗ trợ chuyển đổi hosting linh hoạt: Khi chuyển đổi nhà cung cấp hosting, bạn chỉ cần thay đổi nameserver mà không cần di chuyển tên miền, giúp quá trình chuyển đổi diễn ra nhanh chóng, không gián đoạn dịch vụ.
• Tăng cường bảo mật: Một số nameserver cung cấp các tính năng bảo mật như lọc truy vấn độc hại, chống phishing, malware hoặc botnet, góp phần bảo vệ website và người dùng khỏi các mối đe dọa trên Internet.

ĐĂNG KÝ NGAY TÊN MIỀN CHO DOANH NGHIỆP CỦA BẠN

Kiểm tra

Nameserver hoạt động như thế nào khi bạn truy cập website?

Quy trình phân giải tên miền qua nameserver

Quá trình từ khi bạn gõ tên miền đến khi website hiển thị diễn ra rất nhanh, nhưng bao gồm nhiều bước phức tạp phía sau. Dưới đây là mô tả đơn giản hóa:

1. Bạn gõ tên miền: Người dùng nhập vietnix.vn vào thanh địa chỉ trình duyệt và nhấn Enter.
2. Trình duyệt gửi yêu cầu: Trình duyệt của bạn gửi yêu cầu đến một máy chủ DNS trung gian (thường là của nhà cung cấp dịch vụ Internet (ISP), hoặc các DNS công cộng như Google DNS 8.8.8.8).
3. Máy chủ DNS trung gian tìm người quản lý: Máy chủ này sẽ truy vấn ngược lên các máy chủ DNS cấp cao hơn (như Root DNS servers, TLD DNS servers) để hỏi: “Ai đang quản lý tên miền vietnix.vn?”. Câu trả lời sẽ là địa chỉ của các Nameserver chính thức của vietnix.vn (ví dụ: ns1.vietnix.vn, ns2.vietnix.vn).
4. Hỏi trực tiếp Nameserver chính thức: Yêu cầu thông tin về vietnix.vn được chuyển đến một trong các Nameserver của vietnix.vn.
5. Nameserver tra cứu: Nameserver này tìm trong các bản ghi DNS mà nó quản lý để lấy địa chỉ IP của máy chủ web đang lưu trữ website vietnix.vn.
6. Nameserver trả lời: Nameserver gửi lại địa chỉ IP này cho máy chủ DNS trung gian, rồi máy chủ này gửi về trình duyệt của bạn.
7. Trình duyệt kết nối: Trình duyệt sử dụng địa chỉ IP vừa nhận được để kết nối trực tiếp đến máy chủ web và tải nội dung website về hiển thị cho bạn.

Các loại nameserver chính

Có hai loại Nameserver chính bạn nên biết:

• Authoritative Nameserver (Máy chủ DNS có thẩm quyền): Đây là máy chủ chứa thông tin gốc, chính thức về các bản ghi DNS của một tên miền. Khi bạn thay đổi Nameserver cho tên miền của mình, bạn đang chỉ định đâu là Authoritative Nameserver mới.

• Recursive Nameserver (Máy chủ DNS đệ quy/Resolver): Đây là máy chủ mà máy tính của bạn (hoặc router mạng) thường sử dụng để bắt đầu quá trình truy vấn DNS. Loại máy chủ này không lưu trữ bản ghi DNS gốc mà sẽ đi truy vấn các Authoritative Nameserver để tìm thông tin, sau đó trả về cho bạn và lưu vào bộ nhớ đệm một thời gian để tăng tốc cho các lần truy vấn sau.

• Root Nameserver: Root nameserver là điểm xuất phát của hệ thống DNS toàn cầu. Khi nhận được truy vấn từ recursive resolver, root nameserver sẽ xác định và chuyển hướng truy vấn đến máy chủ TLD phù hợp với phần mở rộng của tên miền.
• TLD Nameserver (Top-Level Domain Nameserver): Máy chủ này quản lý thông tin về các tên miền thuộc một phần mở rộng cụ thể. Khi nhận truy vấn, TLD nameserver sẽ chuyển tiếp đến authoritative nameserver của tên miền đó, giúp tiếp cận chính xác máy chủ chứa thông tin cuối cùng.

Phân biệt nameserver và bản ghi DNS (DNS record)

Nhiều người thường nhầm lẫn giữa Nameserver và bản ghi DNS. Đây là hai khái niệm liên quan mật thiết nhưng có chức năng khác nhau.

Nameserver

Nameserver là địa chỉ của các máy chủ chịu trách nhiệm quản lý tất cả các cấu hình DNS cho một tên miền, cho biết đối tượng đang giữ các thông tin DNS đó. Khi bạn cấu hình Nameserver cho tên miền, bạn đang nói với Internet rằng: Để biết thông tin về tên miền này, hãy đến hỏi các máy chủ có địa chỉ sau….

Nameserver thường có dạng tên miền phụ của nhà cung cấp dịch vụ, ví dụ: ns1.vietnix.vn và ns2.vietnix.vn. Khi bạn trỏ tên miền về Hosting hay VPS, bạn sẽ cần sử dụng cặp Nameserver do Vietnix cung cấp.

Bản ghi DNS

Bản ghi DNS (DNS Record) là những mẩu thông tin cụ thể được lưu trữ trên các Authoritative Nameserver. Chúng định nghĩa cách tên miền của bạn hoạt động và trỏ đến các dịch vụ khác nhau.

Một vài ví dụ về các bản ghi DNS phổ biến:

• Bản ghi A (Address Record): Trỏ một tên miền (ví dụ yourdomain.com) hoặc một tên miền phụ (ví dụ blog.yourdomain.com) đến một địa chỉ IP của máy chủ web. Đây là bản ghi quan trọng nhất để website của bạn có thể được truy cập.
• Bản ghi MX (Mail Exchange Record): Chỉ định máy chủ nào sẽ xử lý email cho tên miền của bạn. Ví dụ, khi bạn sử dụng dịch vụ Email Doanh nghiệp Vietnix, bạn sẽ cần cấu hình bản ghi MX trỏ về máy chủ mail của Vietnix.
• Bản ghi CNAME: Tạo một bí danh cho một tên miền, trỏ một tên miền phụ này sang một tên miền khác.
• Bản ghi TXT (Text Record): Dùng để chứa thông tin dạng văn bản, thường được sử dụng cho mục đích xác minh quyền sở hữu tên miền với các dịch vụ của bên thứ ba (như Google Search Console, các dịch vụ Email Marketing), hoặc cấu hình các bản ghi bảo mật email như SPF (Sender Policy Framework), DKIM (DomainKeys Identified Mail).

Chuyển đổi nhà cung cấp dịch vụ

Đây là trường hợp phổ biến nhất khiến bạn cần thay đổi Nameserver. Cụ thể:

• Khi chuyển nhà cung cấp Hosting/VPS/Server: Nếu bạn quyết định chuyển website của mình từ một nhà cung cấp dịch vụ lưu trữ hiện tại sang một nhà cung cấp mới.

• Sử dụng dịch vụ CDN (Content Delivery Network): Một số dịch vụ CDN yêu cầu bạn thay đổi Nameserver của tên miền trỏ về hệ thống Nameserver của họ để họ có thể quản lý và phân phối nội dung website của bạn hiệu quả hơn.

Các trường hợp khác

Ngoài ra, còn một số trường hợp khác bạn có thể cần thay đổi Nameserver:

• Sử dụng dịch vụ quản lý DNS trung gian: Một số người dùng chọn các dịch vụ DNS chuyên biệt như Cloudflare DNS, Amazon Route 53 để quản lý các bản ghi DNS của họ. Lý do thường là để tận dụng các tính năng nâng cao như tăng tốc độ phân giải, bảo mật DNS (chống tấn công DDoS vào DNS), hoặc quản lý linh hoạt hơn. Trong trường hợp này, bạn sẽ trỏ Nameserver của tên miền về Nameserver của dịch vụ DNS trung gian đó.
• Cấu hình tên miền cho các nền tảng đặc thù: Một số nền tảng xây dựng website (website builder) hoặc các dịch vụ phần mềm dạng SaaS (Software as a Service) có thể yêu cầu bạn trỏ Nameserver của tên miền về hệ thống của họ để tên miền hoạt động chính xác với dịch vụ đó.

Cách kiểm tra nameserver hiện tại

Bạn có thể kiểm tra Nameserver hiện tại của một tên miền bằng các cách sau:

• Sử dụng công cụ online (Whois/DNS Lookup):
  • Tìm kiếm trên Google với các từ khóa như whois lookup, check nameserver, hoặc dns lookup.
  • Một số website phổ biến và dễ sử dụng là who.is, dnschecker.org (chọn NS trong mục tra cứu), whatsmydns.net (chọn NS trong mục tra cứu).
  • Nhập tên miền bạn muốn kiểm tra vào ô tìm kiếm và xem kết quả. Thông tin Nameserver thường nằm ở mục Name Servers hoặc NS Records.
• Kiểm tra trong trang quản lý tên miền:
  • Đăng nhập vào tài khoản quản lý tên miền tại nhà cung cấp tên miền nơi bạn đã đăng ký tên miền đó (Ví dụ: GoDaddy, Namecheap hoặc chính Vietnix nếu bạn đăng ký tên miền Vietnix).
  • Tìm đến mục quản lý DNS, cài đặt DNS hoặc mục có tên tương tự như Nameservers, Change Nameservers, Update Nameservers, DNS Settings, Domain Name Servers,…
  • Thông tin Nameserver hiện tại của tên miền sẽ được hiển thị tại đây.
  • Ví dụ, để xem NameServer của host tại Vietnix, bạn cần truy cập vào tài khoản và thực hiện theo đường dẫn sau: Đăng nhập tài khoản và chọn Quản lý tên miền.

Sau đó, Chọn Domain muốn thay đổi và chọn Manage, sau đó là NameServer. 

• Sử dụng công cụ kiểm tra website của Vietnix hoặc các công cụ kiểm tra trực tuyến khác để xem thông tin chi tiết về tên miền, bao gồm cả Nameserver.

Hướng dẫn chi tiết thay đổi nameserver

Quy trình thay đổi Nameserver cho tên miền thường bao gồm các bước sau (Giao diện có thể khác nhau tùy nhà cung cấp tên miền, nhưng các bước cơ bản là tương tự):

Bước 1: Lấy thông tin Nameserver mới:

• Khi bạn đăng ký một dịch vụ mới như Hosting, VPS, nhà cung cấp sẽ cung cấp cho bạn thông tin cặp Nameserver cần sử dụng. Thông tin này thường có trong email chào mừng/kích hoạt dịch vụ, hoặc trong khu vực quản lý tài khoản khách hàng trên website của nhà cung cấp.
• Ví dụ về cặp Nameserver của Vietnix (đây là ví dụ, bạn cần lấy thông tin chính xác từ Vietnix khi đăng ký dịch vụ):
  • ns1.vietnix.vn
  • ns2.vietnix.vn
  • (Có thể có thêm ns3.vietnix.vn, ns4.vietnix.vn tùy cấu hình)

Bước 2: Đăng nhập vào trang quản lý tên miền:

• Truy cập website của nhà cung cấp tên miền nơi bạn đã mua tên miền (Lưu ý: Đây là nhà cung cấp bạn đăng ký tên miền, không phải nhà cung cấp hosting mới, trừ khi bạn mua tên miền và hosting cùng một nơi như tại Vietnix). Đăng nhập bằng tài khoản quản trị tên miền của bạn.

Bước 3: Tìm mục quản lý Nameserver:

• Trong giao diện quản lý tên miền, tìm đến phần cài đặt DNS hoặc mục quản lý Nameserver. Tên gọi có thể khác nhau tùy nhà cung cấp, ví dụ: Manage DNS, Change Nameservers, Update Nameservers, DNS Settings, Domain Name Servers,…

Bước 4: Cập nhật Nameserver mới:

• Bạn sẽ thấy các ô để nhập địa chỉ Nameserver. Xóa các địa chỉ Nameserver cũ đang hiển thị (nếu có).
• Nhập chính xác các địa chỉ Nameserver mới mà bạn đã lấy ở Bước 1 vào các ô tương ứng. Thông thường sẽ có ít nhất hai dòng để nhập (Nameserver 1 / Primary Nameserver, Nameserver 2 / Secondary Nameserver). Nếu nhà cung cấp mới đưa nhiều hơn 2 Nameserver, hãy nhập đầy đủ.

Bước 5: Lưu thay đổi: Sau khi nhập xong, nhấn nút Save hoặc tương tự để lưu lại cấu hình Nameserver mới.

Lưu ý quan trọng về thời gian cập nhật

• Giải thích DNS Propagation: Khi bạn thay đổi Nameserver, thông tin này không được cập nhật ngay lập tức trên toàn bộ Internet. Cần có một khoảng thời gian để các máy chủ DNS trên khắp thế giới học và lưu lại thông tin Nameserver mới của bạn. Quá trình này được gọi là DNS propagation.
• Thời gian cập nhật: Quá trình này thường mất từ vài phút đến 24-48 giờ, đôi khi có thể lâu hơn một chút. Thời gian này phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm cài đặt TTL (Time To Live) của các bản ghi DNS cũ và chính sách làm mới bộ nhớ cache của các máy chủ DNS trung gian trên toàn cầu.
• Ảnh hưởng trong thời gian chờ: Trong khoảng thời gian propagation, một số người dùng có thể vẫn truy cập website của bạn qua Nameserver cũ, trong khi những người khác lại truy cập qua Nameserver mới. Điều này có thể gây ra tình trạng website lúc vào được lúc không, hoặc email lúc nhận được ở hòm thư cũ, lúc ở hòm thư mới (nếu bạn thay đổi cả máy chủ mail).
• Cách kiểm tra Propagation: Bạn có thể sử dụng các công cụ online như whatsmydns.net hoặc dnschecker.org để theo dõi tiến trình cập nhật Nameserver từ các địa điểm khác nhau trên thế giới. Chọn loại bản ghi là NS khi kiểm tra.

Nameserver Vietnix – Giải pháp DNS ổn định, bảo mật và tốc độ cao

Một hệ thống Nameserver chất lượng là nền tảng bảo đảm website hoạt động nhanh, ổn định và an toàn. Với Nameserver Vietnix, người dùng được trải nghiệm hạ tầng DNS hiện đại, tốc độ phản hồi cực nhanh nhờ máy chủ đặt tại nhiều trung tâm dữ liệu lớn trong và ngoài nước.

Hệ thống được xây dựng theo mô hình phân tán thông minh, đảm bảo uptime gần như tuyệt đối và được bảo vệ bởi tường lửa Anti DDoS chuyên dụng. Bên cạnh đó, Vietnix còn tích hợp quản lý DNS trực quan trong khu vực khách hàng, giúp thao tác cấu hình đơn giản và thuận tiện. Đội ngũ kỹ thuật chuyên sâu luôn hỗ trợ 24/7, mang lại sự an tâm tuyệt đối cho mọi doanh nghiệp khi vận hành website.

Thông tin liên hệ:

• Website: https://vietnix.vn/
• Hotline: 1800 1093
• Email: sales@vietnix.com.vn
• Địa chỉ: 265 Hồng Lạc, Phường Bảy Hiền, Thành Phố Hồ Chí Minh

Nameserver là một thành phần thiết yếu, giúp kết nối người dùng đến đúng địa chỉ IP của website. Hiểu và cấu hình đúng Nameserver rất quan trọng để website hoạt động ổn định. Việc lựa chọn nhà cung cấp có hệ thống Nameserver mạnh mẽ, ổn định và bảo mật như Vietnix sẽ góp phần đảm bảo sự thành công cho sự hiện diện trực tuyến của bạn.