HTTPS là giao thức truyền tải siêu văn bản an toàn, được sử dụng để trao đổi thông tin một cách bảo mật giữa trình duyệt của người dùng và máy chủ web trên Internet. Trong bài viết này, mình sẽ cùng bạn tìm hiểu chi tiết về tầm quan trọng của HTTPS cũng như cách chuyển sang giao thức HTTPS nhanh chóng.
Những điểm chính
- Định nghĩa về HTTPS: HTTPS là phiên bản an toàn của HTTP (HyperText Transfer Protocol Secure), sử dụng mã hóa (qua Chứng chỉ SSL/TLS) để bảo vệ dữ liệu truyền tải giữa trình duyệt và máy chủ web, đảm bảo tính bí mật, toàn vẹn và xác thực.
- Hoàn cảnh ra đời: Do HTTP truyền dữ liệu dạng văn bản thuần, dễ bị đánh cắp, HTTPS ra đời để giải quyết lỗ hổng bảo mật này.
- So sánh HTTP và HTTPS (4 khác biệt cốt lõi):
- Bảo mật: HTTP không mã hóa, HTTPS mã hóa.
- Cổng: HTTP dùng cổng 80, HTTPS dùng cổng 443.
- Nhận diện trình duyệt: HTTP (http://, cảnh báo “Không bảo mật”), HTTPS (https://, biểu tượng ổ khóa).
- Yêu cầu kỹ thuật: HTTP không cần, HTTPS bắt buộc có Chứng chỉ SSL/TLS.
- Lý do website cần phải có HTTPS:
- Bảo vệ dữ liệu người dùng và website: Ngăn chặn đánh cắp thông tin, chèn mã độc.
- Xây dựng lòng tin và uy tín: Biểu tượng ổ khóa tạo sự an tâm.
- Lợi ích vượt trội cho SEO: Google ưu tiên website HTTPS.
- Tuân thủ tiêu chuẩn web hiện đại: Nhiều công nghệ mới (HTTP/2, Service Workers) yêu cầu HTTPS.
- Yếu tố cốt lõi giúp website có HTTPS:
- Vai trò: Xác thực danh tính website và mã hóa dữ liệu.
- Các loại SSL phổ biến: DV SSL (xác thực tên miền), OV SSL (xác thực tổ chức), EV SSL (xác thực mở rộng, thanh địa chỉ xanh), Wildcard SSL (bảo vệ subdomain), SAN/UCC SSL (bảo vệ nhiều tên miền).
- Cách chuyển đổi sang HTTPS:
- Cách 1: Mua chứng chỉ SSL từ các đơn vị cung cấp uy tín (DigiCert, GeoTrust, Comodo,…).
- Cách 2: Bởi vì SSL sẽ được cài đặt trực tiếp trên máy chủ, bạn nên tập trung vào các nhà cung cấp dịch vụ hosting hoặc các chuyên gia quản trị máy chủ để được hỗ trợ cài đặt SSL.
HTTPS là gì?
Định nghĩa
HTTPS là viết tắt của HyperText Transfer Protocol Secure, đây là phiên bản nâng cấp an toàn của giao thức HTTP. Chữ “S” ở cuối cùng đại diện cho “Secure” (Bảo mật). Chức năng cốt lõi của HTTPS là sử dụng mã hóa, thông qua một Chứng chỉ SSL/TLS để bảo vệ dữ liệu được truyền tải giữa trình duyệt của người dùng và máy chủ web một cách an toàn.
Quá trình này đảm bảo ba yếu tố quan trọng:
- Tính bí mật: Dữ liệu được mã hóa, chỉ người nhận hợp lệ mới giải mã được.
- Tính toàn vẹn: Dữ liệu không bị thay đổi trong quá trình truyền.
- Tính xác thực: Xác nhận danh tính của máy chủ web mà người dùng đang kết nối.
HTTPS ngăn chặn hiệu quả việc nghe lén, đánh cắp hoặc sửa đổi thông tin nhạy cảm. Đây là tiêu chuẩn bảo mật cho mọi giao tiếp web hiện nay.
Cách thức hoạt động của HTTPS
Quy trình bảo mật HTTPS hoạt động như sau:
- Truy cập trang web: Bạn nhập địa chỉ URL với định dạng https:// vào thanh địa chỉ của trình duyệt để truy cập một trang web HTTPS.
- Xác minh chứng chỉ: Trình duyệt của bạn sẽ yêu cầu chứng chỉ SSL từ máy chủ để xác minh tính xác thực của trang web.
- Trao đổi chứng chỉ: Máy chủ phản hồi bằng cách gửi chứng chỉ SSL, trong đó bao gồm khóa công khai. Chứng chỉ này đóng vai trò như một bằng chứng về danh tính của máy chủ.
- Trao đổi khóa phiên: Sau khi xác nhận chứng chỉ, trình duyệt sẽ sử dụng khóa công khai để mã hóa và gửi một thông điệp chứa khóa phiên bí mật đến máy chủ.
- Giải mã và khởi tạo kết nối an toàn: Máy chủ sử dụng khóa riêng của mình để giải mã thông điệp. Sau đó, máy chủ mã hóa lại khóa phiên này và gửi một thông điệp xác nhận trở lại trình duyệt.
- Giao tiếp mã hóa: Lúc này, cả trình duyệt và máy chủ đều sử dụng chung một khóa phiên, cho phép họ trao đổi tin nhắn một cách an toàn và bảo mật.
Lịch sử ra đời
Giao thức HTTP là nền tảng ban đầu cho việc truyền tải dữ liệu trên World Wide Web, cho phép trình duyệt và máy chủ web giao tiếp với nhau. Tuy nhiên, HTTP truyền dữ liệu ở dạng văn bản thuần, không mã hóa. Điều này tạo ra lỗ hổng bảo mật nghiêm trọng. Thông tin nhạy cảm như mật khẩu, chi tiết thẻ tín dụng có thể bị kẻ xấu chặn và đọc trộm dễ dàng, ví dụ qua tấn công Man-in-the-Middle (kẻ đứng giữa nghe lén hoặc thay đổi dữ liệu).
Trước sự gia tăng của các mối đe dọa an ninh mạng, nhu cầu về một phương thức giao tiếp an toàn hơn trở nên cấp thiết. HTTPS ra đời như một giải pháp, một bước tiến tất yếu để bảo vệ người dùng và dữ liệu trên không gian mạng.
So sánh chi tiết HTTP và HTTPS
Hiểu rõ sự khác biệt giữa HTTP và HTTPS giúp bạn nhận thức rõ hơn tầm quan trọng của việc sử dụng giao thức an toàn cho website của mình.
| Tiêu chí | HTTP | HTTPS |
| Bảo mật | Dữ liệu truyền dạng văn bản thuần, không mã hóa. Dễ bị đọc trộm, thay đổi. | Dữ liệu được mã hóa bằng Chứng chỉ SSL/TLS. Chỉ người nhận hợp lệ mới giải mã được. |
| Cổng giao tiếp | Sử dụng cổng 80 mặc định. | Sử dụng cổng 443 mặc định. |
| Nhận diện trên trình duyệt | URL bắt đầu bằng http://. Trình duyệt hiện đại thường hiển thị cảnh báo “Không bảo mật” (Not Secure) hoặc biểu tượng thông tin. | URL bắt đầu bằng https://. Trình duyệt hiển thị biểu tượng ổ khóa an toàn. Với EV SSL, tên công ty có thể hiện màu xanh. |
| Yêu cầu kỹ thuật | Không yêu cầu chứng chỉ bảo mật. | Bắt buộc phải có Chứng chỉ SSL/TLS được cài đặt và cấu hình hợp lệ trên máy chủ. |
Lưu ý
Khi người dùng truy cập một website HTTP, các trình duyệt hiện đại như Chrome, Firefox sẽ hiển thị cảnh báo “Không bảo mật”. Điều này gây ấn tượng tiêu cực, làm giảm lòng tin của người dùng và có thể khiến họ rời đi, ảnh hưởng đến tỷ lệ chuyển đổi và uy tín thương hiệu.
Tại sao website cần có HTTPS?
Việc triển khai HTTPS không còn là lựa chọn mà là một yêu cầu thiết yếu cho mọi website. Dưới đây là những lý do chính:
- Bảo vệ dữ liệu người dùng & website: HTTPS mã hóa mọi thông tin trao đổi, từ tên đăng nhập, mật khẩu, thông tin thẻ tín dụng đến dữ liệu cá nhân trong các biểu mẫu liên hệ. Điều này ngăn chặn tin tặc đánh cắp thông tin qua các cuộc tấn công như Man-in-the-Middle. HTTPS cũng bảo vệ website khỏi việc bị các bên thứ ba chèn mã độc hoặc quảng cáo không mong muốn. Đối với các website thương mại điện tử hoặc thu thập thông tin người dùng, HTTPS là yếu tố sống còn.
- Xây dựng lòng tin và uy tín: Biểu tượng ổ khóa và tiền tố
https://trên thanh địa chỉ là dấu hiệu trực quan cho người dùng biết rằng kết nối của họ đến website là an toàn. Điều này tăng cường sự tin tưởng, giúp khách truy cập cảm thấy an tâm hơn khi duyệt web, đăng ký tài khoản hay thực hiện giao dịch. Uy tín thương hiệu cũng từ đó được củng cố. - Lợi ích vượt trội cho SEO: Google đã chính thức công nhận HTTPS là một tín hiệu xếp hạng từ năm 2014. Các website sử dụng HTTPS có thể nhận được ưu tiên nhỏ trong kết quả tìm kiếm so với các trang HTTP tương đương. Google ngày càng ưu tiên trải nghiệm người dùng an toàn, do đó HTTPS đóng vai trò quan trọng trong chiến lược SEO.
- Tuân thủ tiêu chuẩn web hiện đại: Nhiều công nghệ và tính năng web mới yêu cầu kết nối HTTPS để hoạt động. Ví dụ điển hình là HTTP/2 (giao thức giúp tăng tốc độ tải trang), Service Workers (cho phép các chức năng offline và thông báo đẩy), Geolocation API (API vị trí địa lý), và WebRTC (giao tiếp thời gian thực). Để tận dụng các công nghệ này và mang lại trải nghiệm tốt nhất, HTTPS là điều kiện bắt buộc.
Vai trò chính của Chứng chỉ SSL/TLS
Để website của bạn có thể hoạt động với giao thức HTTPS, yếu tố kỹ thuật không thể thiếu là Chứng Chỉ SSL/TLS.
SSL và TLS là các giao thức mật mã được thiết kế để cung cấp truyền thông an toàn qua mạng máy tính. TLS là phiên bản kế nhiệm, cải tiến và an toàn hơn của SSL, nhưng thuật ngữ “SSL” vẫn thường được sử dụng rộng rãi để chỉ cả hai. Vai trò chính của Chứng chỉ SSL/TLS bao gồm:
- Xác thực danh tính: Chứng chỉ SSL hoạt động như một giấy tờ tùy thân điện tử cho website, có nhiệm vụ xác nhận rằng website đó thực sự thuộc về tổ chức hoặc cá nhân đã đăng ký. Việc xác thực này được thực hiện bởi các tổ chức phát hành chứng chỉ uy tín, gọi là Certificate Authorities (CA).
- Mã hóa dữ liệu: Sau khi danh tính được xác thực, chứng chỉ SSL cho phép thiết lập một kênh truyền thông được mã hóa giữa trình duyệt của người dùng và máy chủ web. Mọi dữ liệu truyền qua kênh này đều được bảo vệ an toàn.
Nếu không có chứng chỉ SSL/TLS hợp lệ được cài đặt trên máy chủ, trình duyệt sẽ không thể thiết lập kết nối HTTPS an toàn, và website sẽ không hiển thị biểu tượng ổ khóa. Chúng tôi hiểu rõ tầm quan trọng của chứng chỉ SSL đối với sự an toàn và uy tín của website bạn. Vì vậy, khi sử dụng dịch vụ tại Vietnix, bạn sẽ được tặng kèm SSL hoàn toàn miễn phí.
Các loại chứng chỉ SSL phổ biến
Có nhiều loại chứng chỉ SSL khác nhau, phổ biến nhất là:
- DV SSL (Domain Validation SSL): Chỉ xác thực quyền sở hữu tên miền. Cấp phát nhanh, chi phí thấp, phù hợp cho blog, website cá nhân.
- OV SSL (Organization Validation SSL): Xác thực thông tin tổ chức, doanh nghiệp. Cung cấp mức độ tin cậy cao hơn DV SSL.
- EV SSL (Extended Validation SSL): Mức độ xác thực cao nhất, thường hiển thị tên công ty màu xanh lá trên thanh địa chỉ trình duyệt. Tạo uy tín tối đa, lý tưởng cho các website thương mại điện tử lớn, ngân hàng.
- Wildcard SSL: Bảo vệ tên miền chính và tất cả các subdomain cấp một (
*.yourdomain.com). - SAN/UCC SSL (Multi-Domain SSL): Bảo vệ nhiều tên miền khác nhau chỉ với một chứng chỉ.
Làm sao để chuyển đổi sang giao thức HTTPS?
Bạn nên biết rằng, tất cả các website hiện nay khi mới khởi tạo sẽ đều là giao thức HTTP. Nếu muốn chuyển sang HTTPS, bạn nhất định cần phải cài đặt thêm chứng chỉ bảo mật SSL hoặc TLS. Có hai cách để cài đặt chứng chỉ để chuyển đổi sang giao thức HTTPS, cụ thể như sau:
Cách 1: Mua chứng chỉ SSL từ các đơn vị cung cấp
Dưới đây là một số đơn vị cung cấp chứng chỉ SSL uy tín mà bạn có thể tham khảo bao gồm:
- DigiCert: https://www.digicert.com
- GeoTrust: https://www.geotrust.com/
- Entrust Datacard: https://www.entrust.com/
- Comodo SSL: https://comodosslstore.com
- GlobalSign: https://www.globalsign.com
Cách 2: Sử dụng dịch vụ cài đặt giao thức HTTPS từ bên thứ 3
Đối với cách chuyển đổi giao thức HTTPS này, bạn chỉ cần bỏ ra một khoản chi phí phù hợp. Sau đó, công ty đối tác sẽ chịu trách nhiệm hoàn thiện các bước còn lại.
Câu hỏi thường gặp
Chứng chỉ SSL miễn phí có đủ tốt không?
SSL miễn phí như Let’s Encrypt cung cấp mã hóa cơ bản, phù hợp cho website cá nhân hoặc blog nhỏ. Ưu điểm là miễn phí và tự động gia hạn. Tuy nhiên, chúng thường là DV SSL, không có bảo hiểm, không có hỗ trợ kỹ thuật trực tiếp từ CA, và thời hạn ngắn (thường 90 ngày).
Đối với website doanh nghiệp cần uy tín cao và hỗ trợ chuyên nghiệp, SSL trả phí từ các CA uy tín là lựa chọn tốt hơn, đi kèm hỗ trợ kỹ thuật.
Cài đặt SSL có ảnh hưởng đến tốc độ website không?
Quá trình cài đặt SSL có thể thêm một chút độ trễ rất nhỏ. Tuy nhiên, với công nghệ hiện đại, hạ tầng máy chủ mạnh mẽ như, việc sử dụng HTTP/2 (thường đi kèm HTTPS) có ảnh hưởng này không đáng kể.
Sau khi cài đặt SSL, cần làm gì để website hoạt động hoàn toàn với HTTPS?
Sau khi cài đặt SSL, cần cấu hình chuyển hướng 301 từ HTTP sang HTTPS, cập nhật các liên kết nội bộ, kiểm tra và sửa lỗi “mixed content”, cập nhật sitemap và khai báo với Google Search Console.
Mua SSL ở Vietnix có được hỗ trợ chuyển từ nhà cung cấp khác về không?
Hoàn toàn có thể. Nếu bạn muốn chuyển sang sử dụng SSL của Vietnix, đội ngũ của chúng tôi sẵn sàng tư vấn và hỗ trợ bạn quy trình chuyển đổi, bao gồm cài đặt chứng chỉ mới lên hạ tầng của bạn tại Vietnix.
Bài viết trên đã giúp bạn hiểu rõ hơn về HTTPS, sự khác biệt giữa HTTP và HTTPS cũng như vai trò quan trọng của giao thức này trong việc bảo mật thông tin trên internet. Trong thời đại số hóa, việc sử dụng HTTPS không chỉ là tiêu chuẩn bảo mật cơ bản mà còn là yếu tố cần thiết để tăng độ tin cậy của website và cải thiện thứ hạng trên các công cụ tìm kiếm.
