CLI (Command Line Interface – Giao diện dòng lệnh) là một công cụ mạnh mẽ, cho phép developer thực hiện các tác vụ phức tạp một cách nhanh chóng và chính xác. Trong bài viết này, mình sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về CLI, ưu nhược điểm của công cụ này và lý do mà các developer nên làm quen với CLI.
Điểm chính cần nắm
- Khái niệm GUI và CLI: Bạn sẽ biết được định nghĩa về 2 loại giao diện GUI và CLI và những đặc điểm cơ bản của từng loại.
- Nguồn gốc của CLI: Bắt đầu từ những năm 1960 tới nay, CLI đã trở nên phổ biến hơn.
- Ưu và nhược điểm của CLI: CLI giúp kiểm soát chi tiết kệ điều hành, quản lý nhanh nhiều hệ điều hành, lưu trữ script để tự động hóa tác vụ,… nhưng cũng có nhược điểm là không thân thiện với người dùng đầu cuối, khó khăn trong việc ghi nhớ lệnh và cú pháp.
- Lý do cần CLI: 3 lý do chính là không phải phần mềm nào cũng có GUI, hệ điều hành không hỗ trợ GUI và CLI đơn giản hơn GUI.
- Lý do nên sử dụng CLI so với GUI: Bởi vì CLI tiêu tốn ít tài nguyên hơn, độ chính xác cao, thân thiện với tác vụ lặp lại và quyền hạn mạnh mẽ.
- Lợi ích của developer khi làm quen với CLI: Giúp làm việc với server Linux, tiết kiệm thời gian thao tác, phù hợp với nhiều tool.
- Biết đến Vietnix là nhà cung cấp VPS giúp nâng cao hiệu suất ứng dụng, website.
GUI và CLI là gì?
GUI (Graphical User Interface) là gì?
GUI là giao diện sử dụng ở dạng đồ họa. Đây là loại giao diện phổ biến, gần gũi với hầu hết người dùng. Tất cả các phần mềm mà trên giao diện xuất hiện các nút bấm, các menu và hình ảnh,… có cách sử dụng trực quan thì đều là GUI.
CLI (Command Line Interface) là gì?
CLI là giao diện dòng lệnh. Đây là loại giao diện ít phổ biến hơn, và không phải ai cũng biết. Bởi lẽ CLI có cách sử dụng không trực quan như GUI; không có nút bấm, không có các menu chỉ dẫn. Để tương tác với CLI bạn phải biết sử dụng dòng lệnh. Cho nên CLI khó sử dụng đối với những người mới bắt đầu. Ví dụ để bạn tạo ra một thư mục mới trên máy tính với GUI. Bạn sẽ cần “Nhấp chuột phải > New > New folder”; còn đối với CLI thì bạn phải gõ lệnh “mkdir ten-thu-muc”.
Để tối ưu hóa trải nghiệm làm việc với CLI, đặc biệt là trong môi trường phát triển web hoặc ứng dụng, việc sở hữu một máy ảo VPS là vô cùng cần thiết. Với VPS AMD từ Vietnix, bạn sẽ có một môi trường làm việc mạnh mẽ, ổn định và bảo mật, giúp bạn tự do cài đặt và cấu hình mọi thứ theo ý muốn, từ hệ điều hành, phần mềm đến các công cụ dòng lệnh yêu thích. Đồng thời với CPU AMD EPYC mạnh mẽ, VPS Vietnix đảm bảo tốc độ xử lý nhanh chóng, giúp bạn thao tác với CLI mượt mà và hiệu quả.
Nguồn gốc của CLI
CLI đã được sử dụng rất nhiều trong những năm 1960. Trước đó thì con người chỉ có một bàn phím là thiết bị đầu vào và màn hình máy tính chỉ có thể hiển thị thông tin dạng văn bản. Đối với các hệ điều hành như MS-DOS đều sử dụng CLI làm giao diện người dùng chuẩn.
Sau nhiều năm chỉ sử dụng bàn phím và việc sử dụng sai dòng lệch thường xuyên xảy ra cho nên chuột đã được phát minh. Điều này đã đánh dấu sự bắt đầu của phương pháp trỏ và nhấp chuột, và đây được coi là cách mới để tương tác với máy tính. Ngoài ra, các hệ điều hành cũng bắt đầu phát triển cách lập trình hấp dẫn hơn, sử dụng GUI. Ngày nay, GUI đã trở thành một cách lập trình phổ biến. Tuy nhiên, hầu hết các hệ điều hành vẫn cung cấp lập trình kết hợp giữa CLI và GUI.
Ưu và nhược điểm của CLI
Có thể kiểm soát chi tiết một hệ điều hành hoặc ứng dụng.
Quản lý nhanh hơn số lượng lớn các hệ điều hành.
Có khả năng lưu trữ các tập lệnh để tự động hóa các tác vụ thường xuyên.
Kiến thức cơ bản về giao diện dòng lệnh giúp khắc phục sự cố, chẳng hạn như sự cố kết nối mạng.
Sẽ không thân thiện với người dùng đầu cuối.
Gặp khó khăn trong việc ghi nhớ các điều lệnh và cú pháp.
Tại sao cần có CLI?
Có thể thấy rằng việc sử dụng GUI dễ dàng hơn rất nhiều so với CLI. Tuy nhiên CLI vẫn rất cần thiết bởi 3 lý do chính sau:
- Thứ nhất, không phải phần mềm nào cũng có GUI để sử dụng: Bởi lẽ một phần mềm GUI sẽ tốn nhiều công sức và thời gian để lập trình ra hơn là CLI. Nên các nhà phát triển sẽ cân nhắc hơn việc sử dụng CLI nếu GUI không cần thiết. Ví dụ như các phần mềm chạy ẩn trên máy tính việc dành thời gian công sức để tạo GUI là không cần thiết.
- Thứ hai, không phải hệ điều hành nào cũng hỗ trợ GUI: Các hệ điều hành quen thuộc như là Windows, Android, iOS, macOs đều hỗ trợ GUI. Tuy nhiên có những hệ điều hành không hỗ trợ GUI như MS-DOS; hoặc là lược bỏ đi phần GUI như Linux cài trên các máy chủ ảo (VPS). Trong trường hợp không hỗ trợ GUI hoặc lược bỏ GUI thì người dùng chỉ còn cách sử dụng CLI.
- Thứ ba, CLI đơn giản hơn GUI: Mặc dù GUI dễ hiểu, dễ tiếp cận, dễ sử dụng hơn CLI. Nhưng GUI lại rườm rà hơn và cần nhiều bước để thực hiện. Ví dụ để xem địa chỉ IP của máy tính, bạn sẽ thực hiện các thao tác như Control panel > New working > …. Nhưng khi sử dụng CLI bạn chỉ cần gõ lệnh ifconfig (hoặc ipconfig tùy hệ điều hành) là đã có thể xem được.
Tại sao nên sử dụng CLI hơn là GUI?
CLI và GUL đều có những ưu, nhược điểm khác nhau. Dưới đây là những lý do mà bạn nên sử dụng CLI hơn là GUI:
- CLI tiêu tốn ít tài nguyên hơn: CLI là chương trình dựa vào text, cần rất ít tài nguyên của máy tính. Có nghĩa là với CLI, bạn có thể thực hiện các tác vụ tương tự với tài nguyên tối thiểu.
- Độ chính xác cao: Bạn có thể chỉ cần sử dụng một lệnh cụ thể để thực hiện điều bạn muốn làm một cách dễ dàng (miễn là bạn không gõ sai điều lệnh). Và khi bạn học những điều cơ bản thì việc viết cú pháp không còn quá khó khăn như tưởng tượng.
- Nhiệm vụ lặp đi lặp lại thân thiện: Hệ điều hành GUI có thể sẽ không cung cấp cho bạn tất cả các menu và các nút để thực hiện tất cả tác vụ. Nếu phải làm những công việc lặp đi lặp lại thì GUI sẽ khiến bạn choáng ngợp bởi việc lặp đi lặp lại các thao tác. Nhưng khi dùng CLI thì bạn chỉ cần dùng một lệnh. Ví dụ: khi bạn đang phải xử lý hàng trăm file trong một thư mục, CLI sẽ cho phép bạn sử dụng duy nhất một lệnh để tự động lặp lại dễ dàng.
- Mạnh mẽ: Hầu hết các hệ điều hành ngày nay đều ngăn bạn không được làm xáo trộn quy trình cốt lõi của hệ thống. Ví dụ Windows có system protection và MacOS có SIP (System Integrity Protection). Bạn không thể thực hiện một số nhiệm vụ được hệ thống bảo vệ. Tuy nhiên, với CLI, bạn lại có toàn quyền kiểm soát hệ thống của mình.
Tại sao developer nên làm quen với CLI?
Tiết kiệm nhiều thời gian thao tác nếu thành thạo
CLI khó để tiếp cận lúc ban đầu, nhưng khi đã quen dần thì việc sử dụng nó lại trở nên đơn giản. Nếu bạn sử dụng thành thạo được CLI, bạn có thể không cần dùng tới chuột; bởi lẽ các thao tác di chuyển con trỏ, thay đổi cửa sổ làm việc hoàn toàn có thể thực hiện từ bàn phím. Và tay phải của bạn sẽ không phải chuyển qua chuyển lại giữa bàn phím – chuột rồi lại chuột – bàn phím nữa, vừa trông chuyên nghiệp hơn mà lại tiết kiệm được kha khá thời gian trong công việc.
Hầu hết các tool cho developer đều là CLI
Trên thực tế, các tool dành cho developer đa phần đều là CLI. Ví dụ như là npm, yarn, composer, docker, git,… đều được ưu tiên sử dụng trên CLI hơn là trên GUI. Nguyên nhân chủ yếu là do các developer thì đều yêu thích sự đơn giản, nhanh chóng và linh hoạt. Để đáp ứng được các yêu cầu này thì CLI quả thực là sự lựa chọn tốt hơn GUI.
Developer có thể sẽ phải làm việc nhiều với các server Linux
Đa số các server đều sử dụng các bản phân phối của Linux làm hệ điều hành; và thường bị lược bỏ đi GUI. Cách duy nhất để giao tiếp với các server này là sử dụng CLI. Mặt khác, khi bạn làm developer thì ít nhiều gì cũng có lúc bạn động đến việc cấu hình, cài cắm thêm các gói, module cần thiết cho server chạy Linux. Cho nên việc phải sử dụng tới CLI là điều mà bạn sẽ không thể tránh khỏi.
Nâng cao hiệu suất ứng dụng, website với giải pháp VPS tối ưu từ Vietnix
Với hạ tầng mạnh mẽ, công nghệ tiên tiến, Vietnix đảm bảo tốc độ tải trang nhanh chóng, uptime đạt 99.9% và khả năng mở rộng linh hoạt. Các gói VPS của Vietnix được thiết kế phù hợp với mọi nhu cầu, từ website cá nhân đến các ứng dụng doanh nghiệp phức tạp. Đội ngũ kỹ thuật chuyên nghiệp của Vietnix luôn sẵn sàng hỗ trợ 24/7, đảm bảo hệ thống của bạn luôn hoạt động mượt mà. Hãy trải nghiệm sự khác biệt với giải pháp VPS tối ưu từ Vietnix, nơi hiệu suất và sự ổn định được đặt lên hàng đầu.
Thông tin liên hệ:
- Hotline: 18001093.
- Email: sales@vietnix.com.vn.
- Địa chỉ: 265 Hồng Lạc, Phường 10, Quận Tân Bình, Thành Phố Hồ Chí Minh.
- Website: https://vietnix.vn/.
Câu hỏi thường gặp
Ví dụ về giao diện dòng lệnh (CLI) là gì?
Ví dụ về điều này bao gồm Microsoft Windows, DOS Shell và Mouse Systems PowerPanel. CLI thường được thực hiện trong các thiết bị đầu cuối cũng có khả năng giao diện người dùng dựa trên văn bản hướng màn hình sử dụng địa chỉ con trỏ để đặt các ký hiệu trên màn hình hiển thị.
CLI có nhanh hơn GUI không?
CLI nhanh hơn GUI. Tốc độ của GUI chậm hơn CLI.
Linux có phải là GUI không?
Đúng. Cả Linux và UNIX đều có hệ thống GUI.
Qua bài viết trên, mình đã giải thích rõ hơn cho bạn về khái niệm CLI là gì, phân biệt GUI với CLI, những ưu nhược điểm của công cụ này và lý do mà các developer cần phải làm quen với CLI. Ngoài ra, bạn có thể tham khảo các công cụ, tính năng hữu ích khác trên Ubuntu qua các bài viết dưới đây của mình:
