Sysstat trên Linux là gì? Cách cài đặt và sử dụng giám sát hiệu suất hệ thống toàn diện

Sysstat trên Linux là bộ công cụ giúp theo dõi và phân tích hiệu suất hệ thống một cách chính xác và hiệu quả. Bài viết này sẽ hướng dẫn bạn cách cài đặt Sysstat chi tiết trên Ubuntu và CentOS, đồng thời giới thiệu các lệnh quan trọng như pidstat, mpstat và sar để giám sát CPU, tiến trình và I/O. Bạn cũng sẽ nắm được cách ứng dụng Sysstat vào theo dõi hệ thống thực tế.

Sysstat trên Linux là gì?

Sysstat là công cụ mạnh giúp người dùng giám sát hiệu suất và tài nguyên của hệ thống Linux như CPU, RAM, I/O,… và các hoạt động khác của hệ thống. Thêm vào đó, sysstat là phần mềm mã nguồn mở và miễn phí, gồm nhiều công cụ hữu ích để theo dõi và phân tích hệ thống. Một số công cụ trong sysstat bao gồm:

• iostat: Kiểm tra thống kê CPU và I/O cho các thiết bị và phân vùng.
• vmstat: Báo cáo thống kê về bộ nhớ ảo.
• mpstat: Thống kê chi tiết về hoạt động của CPU.
• pidstat: Giám sát các tiến trình riêng lẻ, cùng với thông tin về CPU và bộ nhớ.
• sar: Lưu và báo cáo chi tiết về tài nguyên hệ thống.
• sadf: Hiển thị dữ liệu từ sar dưới định dạng CSV hoặc XML..

Cách cài đặt sysstat chi tiết

Sysstat có sẵn trong hầu hết các bản phân phối Linux. Để kiểm tra nếu sysstat đã được cài đặt, bạn có thể dùng lệnh sau:

[root@localhost ~]# sar -V
sysstat version 10.1.5
(C) Sebastien Godard (sysstat <at> orange.fr)

Nếu sysstat chưa có sẵn, bạn có thể cài đặt dễ dàng:

• Debian/Ubuntu:

sudo apt-get -y install sysstat

• RHEL/CentOS:

sudo yum -y install sysstat

Lệnh pidstat trong Linux

Lệnh pidstat được sử dụng để giám sát tài nguyên mà các tiến trình (hoặc các luồng con) đang sử dụng trên hệ thống Linux. Lệnh này giúp bạn theo dõi hiệu suất CPU, bộ nhớ, I/O theo thời gian thực (real time)cho từng tiến trình.

Cú pháp cơ bản:

pidstat [tùy chọn] [khoảng thời gian] [số lần]

Một số ví dụ phổ biến:

• Ví dụ 1: Theo dõi tất cả tiến trình đang hoạt động

pidstat

Kết quả sẽ hiển thị các cột thông tin như:

• PID: ID của tiến trình
• %usr: % CPU dùng ở cấp người dùng
• %system: % CPU dùng ở cấp hệ thống
• %guest: % CPU dùng cho máy ảo (nếu có)
• %CPU: Tổng % CPU sử dụng
• CPU: CPU mà tiến trình đang chạy trên đó
• Command: Tên tiến trình

• Ví dụ 2: Theo dõi tất cả tiến trình, kể cả không hoạt động

pidstat -p ALL
# Lệnh này hiển thị cả các tiến trình không có hoạt động CPU tại thời điểm hiện tại.

• Ví dụ 3: Theo dõi hoạt động I/O

pidstat -d 1

• -d: hiển thị thông tin đọc/ghi đĩa theo tiến trình
• 1: cập nhật mỗi giây

Các cột bao gồm:

• kB_rd/s: tốc độ đọc (KB/s)
• kB_wr/s: tốc độ ghi (KB/s)
• kB_ccwr/s: tốc độ ghi bị hủy qua cache

• Ví dụ 4: Theo dõi CPU theo từng luồng (thread) của một tiến trình cụ thể

pidstat -t -p 674 2 3

• -t: hiển thị theo luồng (thread)
• -p 674: theo dõi tiến trình có PID = 674
• 2 3: lặp lại 3 lần, mỗi lần cách nhau 2 giây

• Ví dụ 5: Theo dõi bộ nhớ và các lỗi trang (page faults)

pidstat -rh 2 4

• -r: hiển thị thông tin bộ nhớ
• -h: ẩn tiêu đề giữa các lần lặp
• 2 4: thu thập dữ liệu 4 lần, mỗi lần cách nhau 2 giây

Kết quả hiển thị:

• minflt/s: lỗi trang nhỏ/giây
• majflt/s: lỗi trang lớn/giây
• VSZ: bộ nhớ ảo (KB)
• RSS: bộ nhớ thực (KB)
• %MEM: phần trăm bộ nhớ RAM sử dụng

Lệnh mpstat trong Linux

Lệnh mpstat nằm trong gói sysstat, dùng để hiển thị thống kê CPU theo thời gian thực, bao gồm cả hoạt động của từng lõi và các loại ngắt (interrupt). Đây là công cụ hữu ích khi cần theo dõi hiệu suất hệ thống.

Cú pháp cơ bản:

mpstat [tùy chọn] [khoảng_đợi] [số_lần_lặp]

Một số ví dụ phổ biến:

• Ví dụ 1: Theo dõi trung bình hoạt động CPU

mpstat

# Ý nghĩa:
# Hiển thị thống kê trung bình của tất cả các CPU (CPU tổng hợp - all) kể từ khi hệ thống khởi động.

Kết quả mẫu:

CPU    %usr   %nice   %sys  %iowait  %irq  %soft  %steal  %guest  %gnice  %idle
all    0.35    0.00   0.31     0.11   0.00   0.00     0.00    0.00    0.00   99.23

Giải thích các cột:

• %idle: Thời gian CPU nhàn rỗi (không làm gì).
• %usr: CPU dùng cho tiến trình người dùng (user-space).
• %sys: CPU dùng cho tiến trình hệ thống (kernel-space).
• %iowait: Thời gian CPU chờ I/O từ ổ đĩa.

• Ví dụ 2: Hiển thị thống kê cho từng CPU riêng biệt

mpstat -P ALL

# Ý nghĩa:
# -P ALL: Hiển thị thống kê cho từng CPU (CPU 0, CPU 1, ...).

• Ví dụ 3: Lặp lại thống kê mỗi 2 giây, 3 lần

mpstat -P ALL 2 3
# Ý nghĩa:
# Cập nhật thống kê mỗi 2 giây, lặp lại 3 lần.
# Hữu ích để theo dõi mức sử dụng CPU theo thời gian.
# Phần cuối sẽ có thêm dòng Average: thể hiện giá trị trung bình qua các lần đo.

• Ví dụ 4: Thống kê các loại ngắt (interrupts)

mpstat -I ALL

# Ý nghĩa:
# -I ALL: Hiển thị thống kê về tất cả các loại ngắt phần cứng, phần mềm, lập lịch, thời gian, v.v.
# Thích hợp để kiểm tra hệ thống có đang bị “ngập” trong ngắt không.

• Ví dụ 2: Hiển thị thống kê cho từng CPU riêng biệt

mpstat -A

# Ý nghĩa:
# -P ALL: Hiển thị thống kê cho từng CPU (CPU 0, CPU 1, ...).
# Tức là hiển thị cả: sử dụng CPU, ngắt, và thống kê từng CPU.

Nếu hệ thống báo lỗi không tìm thấy lệnh mpstat, bạn cần cài đặt gói sysstat:

# Trên hệ Debian/Ubuntu:
sudo apt install sysstat

# Trên hệ CentOS/RHEL:
sudo yum install sysstat

Lệnh sar trong Linux

Lệnh sar (System Activity Reporter) là công cụ giám sát hiệu suất hệ thống theo thời gian thực hoặc từ các dữ liệu đã ghi nhận. Dữ liệu được lấy từ các bộ đếm nhân Linux, cho phép bạn phân tích hiệu suất CPU, bộ nhớ, I/O, mạng,…

Dưới đây là một số ví dụ cụ thể:

• Ví dụ 1: Theo dõi hiệu suất CPU

sar -u -o sartest 2 5

• Thu thập 5 lần dữ liệu CPU, mỗi lần cách nhau 2 giây.
• Tùy chọn -u: thống kê CPU.
• Tùy chọn -o: lưu kết quả vào file sartest.

Các cột hiển thị gồm:

• %user: Tỉ lệ sử dụng CPU ở cấp người dùng.
• %nice: CPU cho tiến trình có mức ưu tiên nice.
• %system: CPU cho hệ thống (kernel).
• %iowait: CPU chờ I/O từ đĩa.
• %steal: CPU bị “ăn cắp” khi chạy máy ảo.
• %idle: CPU nhàn rỗi.

• Ví dụ 2: Xem hàng đợi xử lý và tải trung bình

sar -q 2 3

Hiển thị:

• runq-sz: số tiến trình trong hàng đợi.
• plist-sz: số tiến trình toàn hệ thống.
• ldavg-1/5/15: tải trung bình trong 1, 5, 15 phút.
• blocked: số tiến trình bị chặn I/O.

• Ví dụ 3: Kiểm tra dung lượng filesystem

sar -F 2 3

Các trường đáng chú ý:

• MBfsfree / MBfsused: dung lượng trống và đã dùng.
• %fsused: phần trăm đã dùng.
• Ifree / Iused / %Iused: inode còn lại và đã dùng.

• Ví dụ 4: Thống kê mạng theo giao diện

sar -n DEV 1 2 | egrep -v lo

Hiển thị:

• rxpck/s, txpck/s: gói nhận/gửi mỗi giây.
• rxkB/s, txkB/s: dung lượng nhận/gửi.
• rxmcst/s: gói multicast nhận.

• Ví dụ 5: Thống kê thiết bị đĩa

sar -d 2 3

Hiển thị:

• tps: số lần truyền/giây.
• rd_sec/s, wr_sec/s: sector đọc/ghi mỗi giây.
• await: thời gian trung bình yêu cầu chờ hoàn thành.
• %util: mức sử dụng thiết bị.

• Ví dụ 6: Theo dõi bộ nhớ RAM

sar -r 2 3

Một số cột chính:

• kbmemfree / kbmemused: RAM trống và đã dùng.
• kbcached: bộ nhớ được cache.
• %commit: cam kết bộ nhớ so với tổng RAM + swap.

• Ví dụ 7: Trích xuất dữ liệu sar từ file hệ thống

sadf -d /var/log/sa/sa21 -- -n DEV

• Dùng sadf để đọc dữ liệu từ file /var/log/sa/sa21.
• Tùy chọn -d: xuất ra định dạng có thể nhập vào database.
• Kết hợp -n DEV: trích xuất thống kê mạng.

Vietnix – Giải pháp lưu trữ hiệu suất cao cho website của bạn

Vietnix là đơn vị cung cấp dịch vụ hosting và VPS chất lượng cao, giúp website hoạt động ổn định, tải nhanh và an toàn. Với hệ thống máy chủ hiện đại đặt tại Việt Nam và đội ngũ kỹ thuật giàu kinh nghiệm hỗ trợ 24/7, Vietnix luôn đảm bảo hiệu suất tối ưu cho mọi nhu cầu – từ website cá nhân đến hệ thống doanh nghiệp. Dịch vụ tại Vietnix được thiết kế với tiêu chí tốc độ, bảo mật và độ tin cậy cao. Bạn có thể dễ dàng mở rộng tài nguyên khi cần, tối ưu chi phí mà không ảnh hưởng đến trải nghiệm người dùng.

Thông tin liên hệ:

• Website: https://vietnix.vn/
• Hotline: 1800 1093
• Email: sales@vietnix.com.vn
• Địa chỉ: 265 Hồng Lạc, Phường 10, Quận Tân Bình, TP HCM.

Lời kết

Việc sử dụng Sysstat giúp bạn giám sát tài nguyên hệ thống hiệu quả, từ đó phát hiện và xử lý sớm các vấn đề ảnh hưởng đến hiệu suất máy chủ. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về cách sử dụng Sysstat hoặc các công cụ theo dõi hệ thống khác, hãy để lại bình luận dưới bài viết. Ngoài ra, đừng ngần ngại liên hệ nếu bạn cần tư vấn giải pháp lưu trữ tối ưu. Mình luôn sẵn sàng hỗ trợ để hệ thống của bạn vận hành mượt mà hơn.

Mọi người cũng xem: