Firewall Anti DDoS
SSL
5
5

Hệ nhị phân là gì? Các cách giải mã số nhị phân cơ bản

20189
Lượt xem
Home Tài Liệu Kỹ Thuật Hệ nhị phân là gì? Các cách giải mã số nhị phân cơ bản

Khi tiếp cận với tin học, chắc hẳn bạn đã nghe đến hệ nhị phân. Tuy nhiên, nhiều bạn khi tiếp cận với những con số nhị phân vẫn gặp nhiều vướng mắc do chưa hiểu rõ về bản chất của chúng. Đừng lo lắng, bài viết dưới đây của Vietnix sẽ giúp bạn nắm rõ cách chuyển đổi giữa mã nhị phân và số thập phân một cách dễ dàng.

Hệ nhị phân là gì?

Hệ nhị phân (hay mã nhị phân hoặc hệ đếm cơ số 2) là một hệ đếm dùng hai ký tự để biểu đạt một giá trị số, bằng tổng số các lũy thừa của 2, được biểu thị chỉ bằng các chữ số 0 và 1. Trong hệ nhị phân không tồn tại những số khác từ 2 – 9. Số nhị phân có ưu điểm tính toán khá đơn giản, dễ thực hiện nên chúng được sử dụng để kiến tạo căn bản trong hệ thống máy tính.

Hệ nhị phân là gì?
Hệ nhị phân là gì?

Ví dụ: 10001; 101001, 111000, 110100,101010,…

Tìm hiểu hệ thống số nhị phân

Trong hệ thống số nhị phân sử dụng 2 làm cơ số. Do đó, chỉ cần sử dụng hai ký tự 0 và 1 là bạn có thể biểu diễn cho tất cả các giá trị số. Chúng khác với hệ thập phân sử dụng 10 chữ số từ 0 đến 9.

Các giá trị từ 0 đến 10 khi biểu diễn sang hệ nhị phân lần lượt sẽ là 0, 1, 10, 11, 100, 101, 110, 111, 1000, 1001, 1010.

Hệ thống số nhị phân
Hệ thống số nhị phân

Hệ nhị phân có vai trò quan trọng trong xây dựng lý thuyết thông tin và hệ thống máy tính bởi tính đơn giản, dễ xử lý khi các chữ số chỉ là 0 và 1. Chẳng hạn như khi biểu diễn trạng thái thiết bị điện, ứng với trạng thái bật – tắt, đóng – mở thì việc dùng hai giá trị 0 và 1 để biểu diễn rất tiện và có độ tin cậy cao.

Banner WordPress Hosting Singlepost

Chương trình ra mắt dịch vụ WordPress Hosting miễn phí 500 mẫu website

Đặc điểm của hệ thống số nhị phân là gì?

Hệ thống bảng mã nhị phân là một dạng kỹ thuật biểu diễn số. Hệ nhị phân được dùng phổ biến trong lĩnh vực kỹ thuật số. Hệ thống số nhị phân được sử dụng trong việc biểu diễn các đại lượng nhị phân cho các thiết bị có duy nhất hai trạng thái hoạt động như có – không, đúng – sai, đóng – mở,…

Trong bảng nhị phân, chỉ sử dụng duy nhất hai ký hiệu là 0 và 1. Trong cách biểu đạt số nhị phân, người ta thường sử dụng thêm tiền tố 0b hoặc hậu tố 2.

Đặc điểm của hệ thống số nhị phân
Đặc điểm của hệ thống số nhị phân

Số nhị phân có đặc điểm khá đặc biệt, trọng số của vị trí mỗi chữ số sẽ là lũy thừa của 2. Mỗi vị trí chữ số trong hệ nhị phân có giá trị gấp 2 lần vị trí đứng sau chúng. Như vậy, khi tính giá trị mỗi chữ số thập phân, ta nhân mỗi chữ số với giá trị của vị trí chữ số đó, sau đó cộng các kết quả lại với nhau. Do đó, hệ nhị phân còn có tên gọi khác là hệ trọng số (hệ thống số vị trí).

Ứng dụng của hệ nhị phân

Trong công nghệ máy tính, hệ thống số nhị phân đóng vai trò rất quan trọng. Các ngôn ngữ lập trình máy tính sử dụng các số nhị phân để mã hóa kỹ thuật số. Có nghĩa là tất cả các giá trị số, chữ cái, các ký hiệu đặc biệt hay các trạng thái khác nhau khi đưa vào ngôn ngữ sẽ chỉ là các chuỗi số nhị phân được viết bởi các ký tự 0 và 1. Hệ nhị phân cũng được ứng dụng trong đại số Boolean.

Ví dụ: Dải điện áp có giá trị từ 0V đến 0.8V sẽ được biểu diễn bằng giá trị logic nhị phân là 0. Dải điện áp từ 2V đến 5V sẽ được biểu diễn bằng giá trị logic nhị phân là 1. Dải điện áp từ 0.8V đến 2V không được sử dụng bởi chúng gây ra lỗi trong mạch kỹ thuật số.

Ưu và nhược điểm của hệ nhị phân

Hệ nhị phân có ưu điểm là hệ số dễ sử dụng, dễ biểu diễn bởi các thiết bị máy. Chúng được ứng dụng trong mã hóa ngôn ngữ máy. Khi đưa vào trình biên dịch mã máy, các số nhị phân sẽ dễ xử lý và có độ chính xác cao, ít lỗi khi tính toán.

Nhược điểm của hệ thống số nhị phân là gây khó đọc, khó hiểu cho con người vì số lượng các ký tự quá nhiều. Bằng phương pháp tính toán thủ công, cách tính hệ nhị phân sang thập phân sẽ tốn nhiều thời gian.

Ưu và nhược điểm của hệ nhị phân
Ưu và nhược điểm của hệ nhị phân

Các cách giải mã số nhị phân cơ bản

Để có thể đổi hệ nhị phân sang số thập phân bạn có thể làm thủ công hoặc sử dụng trang web, cụ thể như sau:

Giải mã hệ nhị phân sang hệ thập phân thủ công

Bạn hoàn toàn có thể thực hiện tính toán thủ công đổi số nhị phân sang số thập phân. Cách thực hiện như sau:

  • Bước 1: Viết số nhị phân thành một dãy các ký tự 0 và 1.
  • Bước 2: Theo thứ tự từ phải qua trái, viết lũy thừa của 2 tương ứng dưới mỗi chữ số, trong đó số mũ là thứ tự tương ứng của chữ số đó trong số nhị phân trên. Theo thứ tự 2^0 đến hết.
  • Bước 3: Tính giá trị các lũy thừa của 2 vừa lập ra.
  • Bước 4: Bỏ đi các giá trị ở vị trí số 0, lấy giá trị ở vị trí số 1. (Tương ứng với cách lấy lũy thừa vừa tính được nhân với chữ số tương ứng là 0 hoặc 1)
  • Bước 5: Cộng các giá trị vừa tính ở bước 3 lại với nhau. Kết quả nhận được chính là giá trị thập phân tương ứng của số nhị phân.

Ví dụ: Ta giải mã giá trị của dãy 1001001 như sau:

Bước 11001011
Bước 22^62^52^42^32^22^12^0
Bước 36432168421
Bước 464xx8x21

Giá trị số nhị phân là: 64 + 8 + 2 + 1 = 75.

Hoặc đến bước 2, bạn có thể thực hiện phép tính sau: 

1 * 2^6 + 0 * 2^5 + 0 * 2^4 + 1 * 2^3 + 0 * 2^2 + 1 * 2^1 + 1 * 2^0 = 75

Như vậy, sau 5 bước thực hiện ta giải mã được giá trị của số nhị phân 1001011 trong hệ thập phân sẽ là 75.

Các trang web giúp chuyển đổi số nhị phân sang số thập phân

Nếu không muốn tốn thời gian ngồi mò mẫm giải mã thủ công, bạn có thể sử dụng một số website hỗ trợ công cụ chuyển đổi giữa số nhị phân và số thập phân hoặc cả bảng mã hex chữ cái đều được. Cùng tham khảo một số trang web chuyển đổi các hệ số online dưới đây nhé.

1. Binary Translator

Bạn truy cập vào trang chủ website Binary Translator, ở mục chọn dạng chuyển đổi, bạn chọn “binary to decimal” để chuyển từ số nhị phân sang số thập phân. Sau đó nhập số nhị phân muốn chuyển đổi vào ô bên trái. Kết quả số thập phân trả về sẽ được hiện bên phải.

Chuyển đổi số nhị phân sang thập phân
Chuyển đổi số nhị phân sang thập phân

Bên cạnh việc chuyển đổi từ hệ nhị phân sang thập phân, trang web này còn hỗ trợ chuyển đổi qua lại giữa nhiều hệ mã khác nhau như hex, oct, text. Bạn cũng có thể chuyển các chuỗi ký tự thành mã nhị phân bằng công cụ này, hãy thử khám phá thêm với công cụ này nhé.

Chuyển chuỗi ký tự sang mã số nhị phân
Chuyển chuỗi ký tự sang mã số nhị phân

2. Unit-conversion.info

Nếu bạn thích thú với tính năng chuyển đổi qua lại giữa mã nhị phân với chữ cái, công cụ Unit-conversion.info sẽ là một gợi ý nữa dành cho bạn. Ưu điểm của công cụ này là giải mã chính xác giữa text và hệ nhị phân, ít bị lỗi font chữ.

Chuyển text sang số nhị phân
Chuyển text sang số nhị phân

Bảng số nhị phân từ 1 đến 100

Dưới đây là bảng mã số nhị phân các giá trị từ 1 đến 100 mà Vietnix đã tổng hợp, các bạn có thể tham khảo.

Số thập phânSố nhị phân
11
210
311
4100
5101
6110
7111
81000
91001
101010
111011
121100
131101
141110
151111
1610000
1710001
1810010
1910011
2010100
2110101
2210110
2310111
2411000
2511001
2611010
2711011
2811100
2911101
3011110
3111111
32100000
33100001
34100010
35100011
36100100
37100101
38100110
39100111
40101000
41101001
42101010
43101011
44101100
45101101
46101110
47101111
48110000
49110001
50110010
51110011
52110100
53110101
54110110
55110111
56111000
57111001
58111010
59111011
60111100
61111101
62111110
63111111
641000000
651000001
661000010
671000011
681000100
691000101
701000110
711000111
721001000
731001001
741001010
751001011
761001100
771001101
781001110
791001111
801010000
811010001
821010010
831010011
841010100
851010101
861010110
871010111
881011000
891011001
901011010
911011011
921011100
931011101
941011110
951011111
961100000
971100001
981100010
991100011
1001100100
Bảng mã số nhị phân từ 1 đến 100

Lời kết

Bài viết trên đã tổng hợp những kiến thức liên quan đến hệ nhị phân cũng như cách chuyển đổi số nhị phân sang số thập phân khá đơn giản cả bằng tính toán thủ công lẫn dùng các công cụ hỗ trợ. Việc hiểu và thực hành trên mã nhị phân không còn khó như bạn nghĩ nữa đúng không? Hãy theo dõi những bài viết bổ ích từ Vietnix để củng cố thêm kiến thức cần thiết cho mình nhé.

Chia sẻ lên
Theo dõi trên
Đánh giá
5/5 - (86 bình chọn)
Kết nối với mình qua
Mình là Bo - admin của Quản Trị Linux. Mình đã có 10 năm làm việc trong mảng System, Network, Security và đã trải nghiệm qua các chứng chỉ như CCNP, CISSP, CISA, đặc biệt là chống tấn công DDoS. Gần đây mình trải nghiệm thêm Digital Marketing và đã hòan thành chứng chỉ CDMP của PearsonVUE. Mình rất thích được chia sẻ và hỗ trợ cho mọi người, nhất là các bạn sinh viên. Hãy kết nối với mình nhé!
Đăng ký nhận tin
Để không bỏ sót bất kỳ tin tức hoặc chương trình khuyến mãi từ Vietnix
Bài viết liên quan
Bình luận
Theo dõi
Thông báo của
guest
0 Comments
Phản hồi nội tuyến
Xem tất cả bình luận