MySQL là gì? So sánh MySQL và SQL | Cài đặt, sử dụng cơ bản từ A – Z 2025

MySQL là hệ quản trị cơ sở dữ liệu quan hệ mã nguồn mở phổ biến, được sử dụng rộng rãi trong phát triển web và ứng dụng. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ MySQL là gì, cách thức hoạt động, lịch sử hình thành và vai trò của SQL – ngôn ngữ cốt lõi trong quản trị cơ sở dữ liệu. Bên cạnh đó, bạn sẽ được tìm hiểu về ưu nhược điểm của MySQL, các thuật ngữ thường gặp, cách cài đặt trên Windows và CentOS. Cuối cùng là giải pháp hạ tầng phù hợp để vận hành MySQL hiệu quả và ổn định.

Điểm chính cần nắm

• MySQL là gì?: Giới thiệu khái quát về MySQL – hệ quản trị cơ sở dữ liệu quan hệ mã nguồn mở phổ biến.
• Lịch sử phát triển của MySQL: Tóm tắt quá trình hình thành và các cột mốc phát triển quan trọng của MySQL.
• SQL – Ngôn ngữ của cơ sở dữ liệu quan hệ: Trình bày vai trò và chức năng của SQL trong quản lý cơ sở dữ liệu.
• MySQL hoạt động như thế nào?: Giải thích mô hình hoạt động của MySQL bao gồm Client và Server.
• Ưu điểm và nhược điểm của MySQL: Tổng hợp các điểm mạnh và hạn chế khi sử dụng MySQL trong thực tế.
• SQL và MySQL có giống nhau không?: Phân biệt giữa SQL là ngôn ngữ và MySQL là phần mềm hệ quản trị.
• Một số thuật ngữ thường gặp trong MySQL: Giải nghĩa các khái niệm cơ bản thường dùng trong MySQL.
• Cài đặt MySQL trên Windows: Hướng dẫn cách tải và cài đặt MySQL bằng MySQL Installer trên Windows.
• Cài đặt MySQL trên CentOS: Trình bày cách cài đặt MySQL trên hệ điều hành CentOS bằng dòng lệnh.
• Vietnix – Hạ tầng lưu trữ tối ưu cho cơ sở dữ liệu MySQL và website: Giới thiệu giải pháp VPS hiệu năng cao tại Vietnix giúp vận hành MySQL ổn định và bảo mật.
• FAQ: Tổng hợp các câu hỏi thường gặp liên quan đến MySQL giúp bạn hiểu sâu và thực hành tốt hơn.

MySQL là gì?

MySQL là một hệ quản trị cơ sở dữ liệu quan hệ (Relational Database Management System – RDBMS) mã nguồn mở, được sử dụng rộng rãi để lưu trữ, truy xuất và quản lý dữ liệu trong các website, ứng dụng và hệ thống phần mềm. MySQL hoạt động theo mô hình client–server, trong đó máy khách gửi yêu cầu và máy chủ MySQL xử lý, trả về kết quả tương ứng.

Phần mềm này sử dụng ngôn ngữ SQL (Structured Query Language) để thao tác dữ liệu và được phát triển, duy trì bởi Oracle. Là mã nguồn mở, MySQL cho phép người dùng sử dụng miễn phí và tùy biến mã nguồn để phù hợp với nhu cầu cụ thể.

Một số đặc điểm nổi bật của MySQL:

• Miễn phí và mã nguồn mở: Dễ tiếp cận, có phiên bản thương mại do Oracle hỗ trợ.
• Hiệu suất cao: Xử lý tốt các truy vấn đồng thời, phù hợp với hệ thống lớn.
• Ổn định và bảo mật: Hỗ trợ phân quyền, mã hóa dữ liệu, sao lưu và phục hồi.
• Tương thích rộng: Hoạt động tốt với nhiều ngôn ngữ lập trình như PHP, Python, Java… và được sử dụng phổ biến trong các CMS như WordPress, Drupal, Magento,…

Lịch sử phát triển của MySQL

Quá trình phát triển và hình thành của MySQL được tóm tắt lại như sau:

• Năm 1994, MySQL được phát triển bởi MySQL AB.
• Năm 1995, phiên bản mới nhất của MySQL đucợ phát hành.
• Năm 2008, MySQL AB được mua lại bởi công ty Sun Microsystems.
• Năm 2010, Sun Microsystems được mua lại bởi công ty Oracle.
• Đội ngũ phát triển của MySQL tách MySQL ra thành 1 nhánh gọi là MariaDB.
• Phiên bản 5.6 được phát hành năm 2013.
• Phiên bản 5.7 được phát hành năm 2015.

MySQL hiện nay có 2 phiên bản miễn phí gồm MySQL Community Server và phiên bản có phí Enterprise Server.

SQL – Ngôn ngữ của cơ sở dữ liệu quan hệ

Vốn dĩ, SQL là viết tắt của ngôn ngữ truy vấn mang tính cấu trúc. Ngôn ngữ SQL là ngôn ngữ chuẩn hóa được sử dụng để truy cập cơ sở dữ liệu. ANSI / SQL xác định tiêu chuẩn SQL. Phiên bản hiện tại của SQL là SQL: 2016. Bất cứ khi nào đề cập đến tiêu chuẩn SQL, chúng ta đều muốn nói đến phiên bản SQL hiện tại.

SQL chứa ba phần:

1. Định nghĩa dữ liệu bao gồm các câu lệnh giúp bạn xác định cơ sở dữ liệu và các đối tượng của nó, ví dụ: table, view, trigger, stored procudures, v.v.
2. Thao tác dữ liệu chứa các câu lệnh cho phép bạn cập nhật và truy vấn dữ liệu.
3. Điều khiển dữ liệu cho phép bạn cấp quyền cho người dùng truy cập dữ liệu cụ thể trong cơ sở dữ liệu.

Xem thêm: SQL là gì? Các câu lệnh của SQL

Cách thức hoạt động của MySQL

Cách thức hoạt động trong MySQL là mô hình Client – Server. Cùng Vietnix tìm hiểu rõ hơn về mô hình này ngay ở dưới đây.

Hình ảnh giải thích cơ bản của cấu trúc máy khách-máy chủ. Một hoặc nhiều thiết bị (máy khách) kết nối với máy chủ thông qua một mạng cụ thể. Mọi máy khách có thể đưa ra yêu cầu từ giao diện người dùng trên màn hình của họ và máy chủ sẽ tạo ra kết quả mong muốn, miễn là cả hai đầu đều hiểu hướng dẫn. Các quy trình chính diễn ra trong môi trường MySQL đều giống nhau, đó là:

• MySQL tạo cơ sở dữ liệu để lưu trữ và thao tác dữ liệu, xác định mối quan hệ của từng bảng.
• Client có thể đưa ra yêu cầu bằng cách nhập các câu lệnh SQL cụ thể trên MySQL.
• Server application sẽ phản hồi với thông tin được yêu cầu và nó sẽ xuất hiện ở phía máy khách.

Ở phía Client, sẽ để ý đến MySQL GUI (Giao diện đồ họa người dùng) sử dụng. GUI càng nhẹ và thân thiện với người dùng, các hoạt động quản lý dữ liệu của họ sẽ nhanh hơn và dễ dàng hơn. Một số MySQL GUI phổ biến nhất là MySQL WorkBench, SequelPro, DBVisualizer và Công cụ quản trị Navicat DB.

Một số trong số chúng là miễn phí, trong khi một số là thương mại, một số chạy riêng cho macOS và một số tương thích với các hệ điều hành chính. Khách hàng nên chọn GUI tùy thuộc vào nhu cầu của họ. Đối với quản lý cơ sở dữ liệu web, bao gồm cả trang WordPress, cách tốt nhất là phpMyAdmin.

MySQL Client

Đối với MySQL Client không cần cài đặt MySQL. Mọi phần mềm đều có thể truy vấn lên MySQL server và nhận kết quả trả về. MySQL Client điển hình là đoạn mã PHP script trên cùng server dùng để kết nối tới cơ sở dữ liệu MySQL database.

MySQL Server

MySQL Server là máy tính hay là một hệ các máy tính có cài đặt phần mềm MySQL dành cho Server giúp lưu trữ dữ liệu và để Client có thể truy cập và quản lý dữ liệu. Các bảng sẽ chứa dữ liệu và các bảng này có mối liên hệ lẫn nhau. Phần mềm MySQL Server miễn phí, được phát triển bởi công ty Oracle.

Xem thêm: Cách kết nối MySQL với PHP chi tiết

Ưu điểm và nhược điểm của MySQL

Ưu điểm MySQL

• An toàn: Vì MySQL sở hữu nhiều tính năng bảo mật cấp cao, mã hóa thông tin đăng nhập và chứng thực từ host đều khả dụng.
• Dễ sử dụng: MySQL ổn định và dễ sử dụng trên nhiều hệ điều hành và cung cấp một hệ thống các hàm tiện ích lớn.
• Khả năng mở rộng: Với MySQL có thể xử lý rất nhiều dữ liệu và hơn thế nữa có thể mở rộng khi cần thiết.
• Hiệu năng cao: Hỗ trợ nhiều chức năng SQL được mong chờ từ một hệ quản trị cơ sở dữ liệu quan hệ (RDBMS).

Nhược điểm MySQL

• Giới hạn: Nó vẫn bị hạn chế về một số chức năng cần thiết.
• Dung lượng hạn chế: Nếu só bản khi càng lớn thì việc truy xuất dữ liệu sẽ phức tạp và khó khăn hơn. Bạn cần phải áp dụng nhiều thủ thuật để nâng cấp tốc độ truy xuất dữ liệu lên.

VIETNIX – GIẢI PHÁP VPS HIỆU SUẤT CAO CHO HỆ THỐNG CƠ SỞ DỮ LIỆU MYSQL

Nền tảng tối ưu để vận hành MySQL nhanh, ổn định và linh hoạt.

So sánh SQL và MySQL chi tiết

SQL và MySQL không giống nhau, dù chúng thường đi cùng nhau trong quá trình làm việc với cơ sở dữ liệu. Điểm khác biệt cơ bản là:

• SQL (Structured Query Language) là ngôn ngữ truy vấn chuẩn dùng để thao tác và quản lý dữ liệu trong các hệ quản trị cơ sở dữ liệu quan hệ (RDBMS).
• MySQL là một hệ quản trị cơ sở dữ liệu quan hệ (RDBMS) mã nguồn mở, sử dụng SQL như ngôn ngữ chính để truy vấn và thao tác dữ liệu.

Một số điểm khác biệt chính:

Một số thuật ngữ thường gặp trong MySQL

• Database (còn gọi là cơ sở dữ liệu): Là một tập hợp có tổ chức của dữ liệu có cấu trúc, thường được lưu trữ điện tử trong hệ thống máy tính. Mỗi cơ sở dữ liệu được quản lý bởi một hệ quản trị cơ sở dữ liệu (DBMS). Trong MySQL, database chứa nhiều bảng quan hệ dùng để lưu trữ thông tin như người dùng, sản phẩm, giao dịch,…
• Open Source: Thuật ngữ chỉ phần mềm có mã nguồn công khai, cho phép bất kỳ ai xem, sửa đổi và phân phối lại. MySQL là một phần mềm mã nguồn mở, nghĩa là người dùng có thể sử dụng miễn phí và tùy biến theo nhu cầu.
• Mô hình Client – Server: Là kiến trúc phổ biến trong mạng máy tính, trong đó Client gửi yêu cầu và Server phản hồi dữ liệu. MySQL hoạt động theo mô hình này: ứng dụng (client) gửi truy vấn đến máy chủ MySQL (server), server xử lý và trả kết quả về cho client. Ví dụ điển hình: truy cập cơ sở dữ liệu của website, ứng dụng email, trình duyệt web,…

Cài đặt MySQL trên Windows

Nếu bạn đang dùng Windows, cách đơn giản nhất để cài đặt MySQL là sử dụng MySQL Installer – công cụ chính thức từ MySQL, giúp bạn cài đặt đầy đủ các thành phần cần thiết như MySQL Server, Workbench, Notifier, dữ liệu mẫu và tài liệu hướng dẫn.

Bước 1: Tải MySQL Installer

Bạn truy cập trang tải MySQL và chọn một trong hai phiên bản: https://dev.mysql.com/downloads/installer/

• Web installer (mysql-installer-web-community.exe): nhẹ, cần kết nối internet khi cài.
• Full installer (mysql-installer-community.exe): đầy đủ, dùng được khi cài offline.

Bước 2: Tiến hành cài đặt

Sau khi tải xong, bạn mở file .exe và thực hiện các bước bên dưới:

• Bước 1: Chọn Install MySQL Products ở màn hình đầu tiên.

• Bước 2: Trình cài đặt sẽ tự động kiểm tra và tải các phiên bản MySQL mới nhất.

• Bước 3: Ở bước Setup Type, mình khuyên bạn chọn Full để cài tất cả các công cụ cần thiết.

• Bước 4: Kiểm tra yêu cầu hệ thống và nhấn Next để tiếp tục.

• Bước 5: Đợi quá trình tải và cài đặt hoàn tất (có thể mất vài phút tùy tốc độ mạng).

• Installation Progress: MySQL Installer tải xuống tất cả các sản phẩm đã chọn. Sẽ mất một lúc, tùy thuộc vào sản phẩm bạn đã chọn và tốc độ kết nối internet của bạn

• Bước 6: Installation success – Hoàn tất quá trình tải xuống. Nhấp vào nút Next để tiếp tục…

• Configuration OverView: Nhấp vào nút Next để xác định cấu hình Máy chủ cơ sở dữ liệu MySQL

• Bước 7: Bắt đầu cấu hình MySQL Server:
  • Chọn kiểu cấu hình và cổng (thường là 3306).

• Đặt mật khẩu cho tài khoản root.

• Thiết lập thông tin dịch vụ chạy nền trên Windows.

• Bước 8: Cài thêm dữ liệu mẫu nếu bạn cần thử nghiệm.

• MySQL Server Configuration – Xong. Nhấp vào nút Next để tiếp tục.

• Bước 9: Cuối cùng, nhấn Finish để hoàn tất và khởi chạy MySQL Workbench.

Cài đặt MySQL trên CentOS

• Bước 1: Thiết lập Yum reponsitory

Thực thi lệnh sau để bật MySQL yum repository trên CentOS:

yum update

• Bước 2: Cài đặt MySQL 8 Community Server

Vì MySQL yum repository có nhiều cấu hình cho nhiều phiên bản MySQL, bạn cần phải tắt tất cả các reponsitory trong mysql repo file:

sed -i 's/enabled=1/enabled=0/' /etc/yum.repos.d/mysql-community.repo

Và thực hiện lệnh sau để cài đặt MySQL 8:

sed -i 's/enabled=1/enabled=0/' /etc/yum.repos.d/mysql-community.repo

• Bước 3: Khởi động MySQL Service

Sử dụng lệnh này để bắt đầu dịch vụ mysql:

service mysqld start

• Bước 4: Hiển thị mật khẩu mặc định cho người dùng root

Khi bạn cài đặt MySQL 8.0, tài khoản người dùng gốc được cấp một mật khẩu tạm thời. Để hiển thị mật khẩu của tài khoản người dùng gốc, bạn sử dụng lệnh sau:

grep "A temporary password" /var/log/mysqld.log

Đây là kết quả:

[Note] A temporary password is generated for root@localhost: hjkygMukj5+t783

• Bước 5: Cài đặt bảo mật MySQL

Thực thi lệnh mysql_secure_installation để bảo mật máy chủ MySQL:

mysql_secure_installation

Nó sẽ nhắc bạn nhập mật khẩu hiện tại của tài khoản gốc:

Enter password for user root:

Nhập mật khẩu tạm thời ở trên và nhấn Enter. Thông báo sau sẽ hiển thị:

The existing password for the user account root has expired. Please set a new password.

New password:
Re-enter new password:

Bạn sẽ cần nhập mật khẩu mới cho tài khoản root hai lần. Nó sẽ nhắc nhở một số câu hỏi, bạn nên nhập yes (y):

Remove anonymous users? (Press y|Y for Yes, any other key for No) : y

Disallow root login remotely? (Press y|Y for Yes, any other key for No) : y

Remove test database and access to it? (Press y|Y for Yes, any other key for No) : y

Reload privilege tables now? (Press y|Y for Yes, any other key for No) : y

• Bước 6: Khởi động lại và kích hoạt MySQL Service

Sử dụng lệnh sau để khởi động lại mysql service:

service mysqld restart

và tự động khởi động mysql service khi khởi động hệ thống:

chkconfig mysqld on

• Bước 7: Kết nối với MySQL

Sử dụng lệnh này để kết nối với máy chủ MySQL:

mysql -u root -p

Nó sẽ nhắc bạn nhập mật khẩu của người dùng root. Bạn gõ mật khẩu và nhấn Enter:

Nhập mật khẩu:
Nó sẽ hiển thị lệnh mysql

mysql>

Sử dụng SHOW DATABASES để hiển thị tất cả cơ sở dữ liệu trong máy chủ hiện tại:

mysql> show databases;

Đây là kết quả:

+--------------------+
| Database           |
+--------------------+
| information_schema |
| mysql              |
| performance_schema |
| sys                |
+--------------------+
4 rows in set (0.05 sec)

Vietnix – Hạ tầng lưu trữ tối ưu cho cơ sở dữ liệu MySQL và website

Khi triển khai MySQL cho website hoặc ứng dụng, tốc độ truy vấn và độ ổn định của hệ thống lưu trữ đóng vai trò quyết định đến hiệu suất toàn diện. Vietnix cung cấp giải pháp VPS và hosting tốc độ cao, sử dụng CPU AMD EPYC nhiều nhân, kết hợp ổ SSD NVMe và mạng truyền tải mạnh mẽ, giúp MySQL vận hành mượt mà ngay cả khi xử lý lượng lớn dữ liệu. Hệ thống được bảo vệ bởi tường lửa riêng, kèm theo đội ngũ kỹ thuật hỗ trợ 24/7, đảm bảo an toàn và sẵn sàng trong mọi tình huống.

Thông tin liên hệ:

• Website: https://vietnix.vn/
• Hotline: 1800 1093
• Email: sales@vietnix.com.vn
• Địa chỉ: 265 Hồng Lạc, Phường Bảy Hiền, Thành Phố Hồ Chí Minh

Lời kết

MySQL là công cụ mạnh mẽ, dễ triển khai và phù hợp với nhiều loại dự án từ nhỏ đến lớn, giúp lưu trữ và truy xuất dữ liệu hiệu quả. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào liên quan đến cách cài đặt, sử dụng hay tối ưu MySQL, đừng ngần ngại để lại bình luận hoặc liên hệ với đội ngũ kỹ thuật để được hỗ trợ. Hãy tiếp tục khám phá và ứng dụng MySQL đúng cách để khai thác tối đa tiềm năng của hệ quản trị cơ sở dữ liệu này.