Máy tìm kiếm đóng vai trò then chốt trong việc kết nối người dùng với thế giới thông tin khổng lồ trên internet. Để hiểu rõ hơn về cách thức hoạt động và những công cụ tìm kiếm phổ biến hiện nay hãy cùng Vietnix tìm hiểu thêm trong bài viết dưới đây.
4 điểm chính trong bài viết này:
- Nắm rõ khái niệm và vai trò quan trọng của máy tìm kiếm. Bạn sẽ được tìm hiểu về lịch sử phát triển, phân loại và cơ chế hoạt động của các Search Engine, từ đó có cái nhìn toàn diện và sâu sắc hơn.
- Nắm bắt được cách các công cụ tìm kiếm hoạt động và xử lý thông tin. Bạn sẽ hiểu rõ quy trình thu thập, sắp xếp và phân phối thông tin trên mạng, giúp bạn ứng dụng tốt hơn vào chiến lược Marketing Online.
- Khám phá Top 10 công cụ tìm kiếm phổ biến nhất hiện nay trên toàn cầu. Bạn sẽ mở rộng tầm nhìn về thị trường Search Engine và có cái nhìn đa dạng hơn về các nền tảng khác nhau.
- Nắm vững được vai trò cốt lõi của máy tìm kiếm đối với SEO và SEM. Bạn sẽ có thêm những kiến thức nền tảng quan trọng cho quá trình học hỏi và phát triển trong lĩnh vực Marketing Online, đặc biệt là SEO.
Search Engine là gì?
Search Engine (máy tìm kiếm hay công cụ tìm kiếm) là tập hợp hệ thống phần mềm và công cụ được sử dụng trên internet, có chức năng trả lời truy vấn người dùng bằng cách tìm kiếm cơ sở dữ liệu thông tin. Máy tìm kiếm sẽ trả về một danh sách kết quả phù hợp nhất có thể cho người dùng.
Các công cụ tìm kiếm hoạt động như thế nào?
Mặc dù tồn tại nhiều loại máy tìm kiếm cũng như có sự khác nhau về thuật toán, nhưng về cơ bản bạn đọc có thể hiểu rằng chúng đều hoạt động dựa trên một nguyên lý giống nhau bao gồm 3 bước chính:
- Crawling (Thu thập dữ liệu).
- Indexing (Phân loại, sắp xếp dữ liệu).
- Retrieval (Truy xuất dữ liệu).
Bước 1: Crawling (thu thập dữ liệu)
Ở bước đầu tiên, máy tìm kiếm được lập trình để tạo ra các loại con bot (robot, crawler hay spider) để có thể truy cập vào những trang web trên Internet.
Các con bot này hoạt động theo hướng truy xuất dữ liệu trên trang và đi theo các đường link để tới những trang khác liên quan để truy xuất thêm thông tin.
Nhờ đó mà máy tìm kiếm có thể thu thập được nhiều dữ liệu trên Internet nhất có thể.
Bước 2: Indexing (Phân loại, sắp xếp dữ liệu)
Sau khi thu thập, dữ liệu được phân loại và sắp xếp ngay lập tức vào kho lưu trữ. Quá trình này được thực hiện với tốc độ rất nhanh, có thể nói là song song với quá trình thu thập dữ liệu của bot.
Bước 3: Retrieval (Truy xuất dữ liệu)
Việc truy xuất dữ liệu diễn ra khi có yêu cầu tra cứu của người dùng. Trước khi hiển thị kết quả, dữ liệu sẽ được sắp xếp lại và hiển thị sao cho gần với mong muốn của người dùng nhất.
Danh sách hiển thị này được đánh giá qua sự liên quan và độ phổ biến của nội dung người dùng tra cứu. Tuy nhiên, với một số máy tìm kiếm khác nhau lại có những thuật toán và cách thức vận hành khác nhau. Chính vì vậy, danh sách xuất hiện khi người dùng tìm kiếm thông tin trên các loại máy khác nhau có thể sẽ không giống nhau.
Lịch sử của máy tìm kiếm
Chúng ta có thể chia lịch sử của máy tìm kiếm ra làm 3 giai đoạn chính như sau:
Giai đoạn 1: Quá trình hình thành từ 1990
Bắt đầu với sự ra đời của công cụ tìm kiếm đầu tiên là Archie trên Internet vào tháng 12 năm 1990, Archie được tạo ra bởi một sinh viên có tên là Alan Emtage tại Đại học McGill ở Montreal.
Cách hoạt động cơ bản của Archie có thể được hiểu như sau: Khi người dùng tìm kiếm thông tin, thì Archie có thể đưa họ tới đường dẫn trên một hệ thống nào đó chứa thông tin họ muốn.
Archie đã tải xuống các danh sách thư mục của tất cả các tệp thuộc trang web FTP để tạo thành một cơ sở dữ liệu tìm kiếm. Công cụ này cũng không thiết lập chỉ mục nội dung của trang web trên, do đó người dùng có thể dễ dàng tìm kiếm thủ công.
Tiếp tục trong giai đoạn này, vào tháng 6/1993, robot web đầu tiên có tên là World Wide Web Wanderer ra đời được sản xuất bởi Matthew Gray. Wanderer dựa vào Perl và sử dụng Perl để tạo ra chỉ mục “Wandex”. Chỉ mục Wandex có tính năng đo kích thước của World Wide Web từ khi ra đời đến cuối 1995.
Vào tháng 12 cùng năm Wanderer ra đời, Jonathon Fletcher đã tìm được các trang web và xây dựng các chỉ mục của trang web này dựa vào robot web.
Chính nhờ vậy, đây cũng là công cụ để khám phá WWW đầu tiên được kết hợp giữa 3 tính năng thiết yếu và quan trọng của máy tính kiếm web, bao gồm thu thập dữ liệu, thiết lập chỉ mục và tìm kiếm.
Giai đoạn 2: Sự phát triển trước năm 2000
Vào năm 1994, Jerry Yang và David Filo thành lập Yahoo! – một Search Engine phổ biến đầu tiên vào năm 1994.
Máy tìm kiếm Yahoo! ở Việt Nam hiện tại: https://vn.search.yahoo.com/
Tiếp theo đó vào năm 1996, Robin Li đã tạo được thuật toán và phát triển nó trên trang RankDex với mục đích xếp hạng choc các kết quả tìm kiếm của người dùng.
Cuối cùng, vào 1998, bước ngoặt cho hệ thống máy tính được xác lập khi Larry Page đã tham khảo Robin Li và sử dụng chúng trong việc phát triển PageRank.
Giai đoạn 3: Sau năm 2000
Vào khoảng những năm 2000, công cụ tìm kiếm Google đã bắt đầu trở nên nổi tiếng. Công ty đã đạt được kết quả tốt hơn nhiều so với các công ty trước đây với thuật toán là PageRank, được viết bởi Sergey Brin và Larry Page.
Đến nay, một số công cụ tìm kiếm đang hoạt động tốt trên toàn thế giới có thể nhắc tới Google, Sogou, Petal,…
Phân loại các công cụ tìm kiếm
Sau khi đã tìm hiểu máy tìm kiếm là gì, mời bạn đọc cùng Vietnix phân loại các máy tìm kiếm hiện nay.
Mặc dù có nhiều loại công cụ tìm kiếm khác nhau nhưng người ta chỉ chia ra làm hai loại chính: Công cụ tìm kiếm theo chức năng và công cụ tìm kiếm theo phương pháp hoạt động.
Phân loại các công cụ tìm kiếm theo chức năng
Tuỳ thuộc vào nhu cầu của người dùng và mỗi chức năng của công cụ tìm kiếm, ta có thể phân loại các công cụ tìm kiếm (Search Engine) thành:
- Chức năng tìm bản đồ.
- Chức năng tìm kiếm việc làm.
- Chức năng tìm địa chỉ các trang Web.
- Chức năng tìm địa chỉ của thư điện tử (Email).
- Chức năng tìm thông tin về tổ chức qua Internet.
Ngoài những chức năng trên, ta còn có thể chia Search Engine ra thành nhiều chức năng khác phụ thuộc vào người tìm kiếm.
Phân loại các công cụ tìm kiếm theo phương pháp hoạt động chính
Phân loại các công cụ tìm kiếm theo phương pháp hoạt động chính có thể dựa trên 4 phương pháp chính: thu thập dữ liệu (crawling), sử dụng danh mục (directory), sử dụng siêu dữ liệu (metadata) và sử dụng cơ sở dữ liệu chuyên dụng. Mỗi phương pháp này có những đặc điểm riêng và cách thức hoạt động khác nhau.
Phương pháp Crawling
Phương pháp Crawling hoạt động theo hướng dò tìm, tạo các chỉ mục website trên Internet và lưu vào trong hệ thống lưu trữ.
Phương pháp này được thực hiện bởi các phần mềm đặc biệt như spider, robot hay Web crawler, với mục đích cập nhật cơ sở dữ liệu cho các máy tìm kiếm.
Ngoài thu thập dữ liệu, phần mềm trên cũng trả về báo cáo của các liên kết bị đào thải. Điều này giúp máy tìm kiếm dễ dàng sàng lọc cơ sở dữ liệu để đưa ra kết quả tốt nhất cho người sử dụng khi tìm kiếm thông tin. Phương pháp Crawling này được sử dụng nhiều và thấy rõ nhất ở Google.
Phương pháp directory
Phương pháp directory còn được biết tới là phương pháp tìm theo phân lớp. Cách thức hoạt động của phương pháp này gồm hai bước chính như sau:
- Bước 1: Máy tìm kiếm sẽ phân lớp sẵn các đối tượng và đưa vào các thư mục.
- Bước 2: Người tìm kiếm sẽ đi theo các thư mục lớn ban đầu, vào các thư mục nhỏ (rẽ nhánh) cho tới khi tìm được trang web ưng ý.
Ưu điểm của phương pháp này là dễ sử dụng, thân thiện với người dùng. Tuy nhiên, nhược điểm của nó là có khả năng phân lớp sai và khó bao hàm hết các chủ đề người dùng muốn tìm kiếm. Yahoo.com chính là ví dụ nổi bật về phương pháp directory này.
Phương pháp metadata – phương pháp lấy dữ liệu từ máy tìm kiếm khác
Metadata là dữ liệu mô tả dữ liệu khác, có thể được sử dụng để hỗ trợ việc tìm kiếm và phân tích thông tin trên Internet.
Ví dụ, thông tin về tác giả, ngày xuất bản, từ khóa liên quan… có thể được sử dụng để lọc và sắp xếp dữ liệu một cách hiệu quả. Việc sử dụng metadata giúp người dùng dễ dàng tìm kiếm và truy cập thông tin phù hợp với nhu cầu của mình.
Phương pháp dùng cơ sở dữ liệu đặc biệt
Phương pháp này có đặc điểm là dữ liệu kiếm ra và thu được không thực sự tồn tại trên một địa chỉ trang web nào mà nó tồn tại trong các cơ sở dữ liệu của một máy tính hoặc mạng nào đó được sử dụng trên internet mà các trang web được cấp phép sử dụng.
Ứng dụng của phương pháp này là những trang web thư viện hoặc nghiên cứu khoa học của các trường đại học.
Vai trò của máy tìm kiếm trong Marketing Online
Máy tìm kiếm có ảnh hưởng trực tiếp tới hoạt động Marketing Online trong thời đại số. Trong đó, 2 lĩnh vực có mối quan hệ mật thiết với công cụ tìm kiếm là SEO và SEM.
Yếu tố quan trọng bậc nhất trong SEO
SEO (Search Engine Optimization) nghĩa là tối ưu hóa công cụ tìm kiếm. Đây là quy trình giúp nâng cao thứ hạng website trên các cụ tìm kiếm (như Google, Cốc Cốc, Bing) để người dùng có thể nhìn thấy tiếp cận nhanh chóng hơn.
Có thể nói, công cụ tìm kiếm là yếu tố quan trọng bậc nhất trong SEO. Thực chất, việc SEO tồn tại và phát triển phụ thuộc rất nhiều vào cách thức vận hành của các công cụ tìm kiếm. Hiểu rõ hơn về SEO, cách mà nó hoạt động và mối quan hệ mật thiết với máy tìm kiếm, bạn có thể tham khảo bài viết chi tiết SEO là gì?
Công cụ tìm kiếm hoạt động dựa trên việc phân tích các truy vấn tìm kiếm của người dùng. Để hiểu được người dùng đang tìm kiếm gì, máy tìm kiếm cần “hiểu” ngôn ngữ, cụ thể hơn là “hiểu” những từ khóa (Keyword) mà họ sử dụng. Keyword đóng vai trò then chốt trong việc quyết định website nào sẽ xuất hiện trong kết quả tìm kiếm, cũng như thứ hạng của website đó.
Bất cứ sự thay đổi nào của chúng cũng gây ảnh tới kế hoạch SEO. Website của bạn có thể bất ngờ tăng thứ hạng lên top 1 hiển thị hoặc tụt khỏi 10 trang đầu tiên bởi những thay đổi này. Đó cũng là lý do nhiều SEO-er cảm thấy lo lắng, hồi hộp sau mỗi lần các công cụ này update.
Ảnh hưởng đến SEM
SEM (Search Engine Marketing) nghĩa là tiếp thị, quảng cáo trên công cụ tìm kiếm. Hình thức này bao gồm SEO và PPC (Pay Per Click – Hình thức quảng cáo trả tiền cho mỗi lượt click). Mục tiêu chính của SEM là tăng tần suất website xuất hiện trên trang đầu của công cụ tìm kiếm để thu hút thêm nhiều lượt truy cập vào web.
Công cụ tìm kiếm có ảnh hưởng ít hoặc nhiều tới SEM. Bạn phải nắm rõ phương thức hoạt động của các công cụ này để giúp những quảng cáo PPC hiệu quả và tiếp cận được nhiều người dùng hơn. Đồng thời, chính sách, điều khoản sử dụng là những yếu tố bạn cần quan tâm. Bởi nếu vi phạm quy định, bạn có thể bị khóa tài khoản quảng cáo và không thể thực hiện tiếp thị trên những công cụ này.
Chi phí cho các chiến dịch SEM đôi khi có thể khá tốn kém, đặc biệt khi phải cạnh tranh với các đối thủ lớn. Lựa chọn một dịch vụ Hosting giá rẻ nhưng vẫn đảm bảo chất lượng có thể giúp bạn tiết kiệm một khoản chi phí đáng kể cho việc duy trì website và vận hành chiến dịch SEM hiệu quả. Với Hosting giá rẻ Vietnix, bạn sẽ được trang bị đầy đủ tính năng cần thiết cho website, tiết kiệm tối đa chi phí nhưng vẫn đảm bảo tốc độ load nhanh và sự ổn định.
10 công cụ tìm kiếm phổ biến trên internet
Dưới đây là bảng giới thiệu tổng quan về các công cụ tìm kiếm và mức độ phổ biến riêng tại Việt Nam.
| Công cụ | Điểm nổi bật | Mức độ phổ biến (chỉ tính tại Việt Nam) |
|---|---|---|
| Nền tảng tìm kiếm lớn nhất thế giới, cung cấp kết quả tìm kiếm đa dạng, được cá nhân hóa dựa trên lịch sử tìm kiếm và sở thích người dùng, tích hợp nhiều dịch vụ khác như Gmail, Youtube… | Khoảng 96.45% (Dựa trên dữ liệu thống kê của StatCounter tháng 12/2023) | |
| Cốc Cốc | Tích hợp nhiều tính năng phù hợp với người dùng Việt Nam như từ điển, dịch thuật, đọc báo, hỗ trợ tìm kiếm thông tin chính xác và phù hợp với nhu cầu người dùng trong nước. | Khoảng 2.61% (Dựa trên dữ liệu thống kê của StatCounter tháng 12/2023) |
| Microsoft Bing | Tính năng tìm kiếm bằng hình ảnh mạnh mẽ, tích hợp với các dịch vụ của Microsoft như Office 365. | Khoảng 0.49% (Dựa trên dữ liệu thống kê của StatCounter tháng 12/2023) |
| Yahoo! | Tìm kiếm thông tin địa phương chi tiết, cung cấp tin tức và dịch vụ thư điện tử. | Khoảng 0.36% (Dựa trên dữ liệu thống kê của StatCounter tháng 12/2023) |
| DuckDuckGo | Hỗ trợ các lệnh tìm kiếm đặc biệt gọi là “Bangs”, cho phép bạn nhanh chóng truy cập các trang web khác để tìm kiếm nội dung, bảo mật quyền riêng tư người dùng. | Khoảng 0.03% (Dựa trên dữ liệu thống kê của StatCounter tháng 12/2023) |
| Yandex | Công cụ tìm kiếm mạnh mẽ và chính xác cùng với các dịch vụ bổ sung như bản đồ, dịch email và dịch vụ đám mây, phổ biến tại Nga và các nước Đông Âu. | Khoảng 0.02% (Dựa trên dữ liệu thống kê của StatCounter tháng 12/2023) |
| Baidu | Máy tìm kiếm phổ biến nhất tại Trung Quốc, tập trung vào thị trường nội địa. | – |
| WolframAlpha | Máy tìm kiếm này có cách hoạt động khác biệt, khi tìm kiếm công cụ này chỉ trả về một câu trả lời duy nhất. | – |
| Ask.com | Máy tìm kiếm này xuất hiện vào năm 1996. Hệ thống của Ask.com sử dụng thuật toán và dữ liệu từ nhiều nguồn để cung cấp các câu trả lời, bao gồm cả câu trả lời được chọn lọc từ cộng đồng người dùng. | – |
| AOL.com | Trong những năm 1990 và đầu những năm 2000, AOL đã trở thành một trong những nhà cung cấp dịch vụ internet lớn nhất tại Mỹ, với lượng người dùng khổng lồ. | – |
Nguồn dữ liệu thống kê được lấy từ Statcounter – https://gs.statcounter.com/search-engine-market-share/all/viet-nam
1. Google
Nhắc tới TOP các công cụ tìm kiếm trên Internet, ta không thể nào bỏ qua được Google. Google luôn giữ vị trí top 1 nơi tìm kiếm với độ phổ biến rộng hơn hẳn các công cụ khác.
Với Google, bạn đọc có thể tìm bất cứ thứ gì dưới đa dạng hình thức như hình ảnh, âm thanh, bản đồ, tin tức,… Google còn là công cụ nâng cao được mức độ liên quan của từ khoá ấn tượng, giúp cho việc tìm kiếm của người dùng dễ dàng hơn rất nhiều.
2. Cốc Cốc
Cốc Cốc là một công cụ tìm kiếm trực tuyến được phát triển bởi Cốc Cốc Corporation, một doanh nghiệp công nghệ hàng đầu Việt Nam. Cốc Cốc ra đời với sứ mệnh mang đến trải nghiệm tìm kiếm trực tuyến tối ưu, phù hợp với người dùng Việt Nam, đồng thời hỗ trợ ngôn ngữ tiếng Việt một cách hiệu quả.
Hiện nay, Cốc Cốc đã chiếm lĩnh một phần đáng kể trong thị trường tìm kiếm trực tuyến Việt Nam, đạt được khoảng 4% thị phần, xếp thứ hai sau gã khổng lồ tìm kiếm Google.
3. Bing
Bing là công cụ tìm kiếm được phát triển bởi Microsoft. Đây là công cụ tìm kiếm có thể hoạt động tốt trên hầu hết các trình duyệt. Một số ưu điểm của Bing có thể kể tới như:
- Xử lý được cả thông tin không ẩn và thông tin ẩn.
- Không xếp hạng blog riêng, Bing là công cụ tìm kiếm xếp hạng theo độ uy tín, nổi bật của các trang chủ.
- Nền tảng này có khả năng index các video nổi bật.
4. Yahoo.com
Yahoo.com chính là người đi đầu cho việc phát triển công cụ tìm kiếm. Mặc dù đã phải chấp nhận lu mờ trước sự xuất hiện và phát triển vững mạnh của Google nhưng Yahoo vẫn giữ được một vị trí nhất định.
Được sự tiếp sức của Microsoft vào năm 2011, công cụ tìm kiếm của Yahoo vẫn được duy trì.
Tới năm 2019 thì Yahoo! Tìm kiếm lại một lần nữa được cung cấp độc quyền bởi Bing. Với nhiều ngôn ngữ có sẵn và giao diện quen thuộc, hiện nay Yahoo vẫn có mặt ở nhiều nước Châu Á và các nước khác trên thế giới nói chung.
5. DuckDuckgo
DuckDuckgo được biết tới và tin tưởng sử dụng nhờ tính năng không theo dõi người dùng. Đây là một trong những đối thủ lớn của Google khi nền tảng này đặt quyền riêng tư của người dùng lên hàng đầu.
Với cam kết không theo dõi người dùng, DuckDuckgo còn đưa ra những giải pháp để bảo vệ, tăng cường tính cá nhân, riêng tư cho người sử dụng.
Đây là công cụ tìm kiếm đạt được 100 triệu lượt tìm hàng ngày (theo số liệu tháng 1/2021) cùng với thị phần cao nhất cùng tháng là 2.6% trên tổng thị phần tìm kiếm ở riêng nước Mỹ.
6 . Yandex
Yandex thuộc ở hữu của một tập đoàn tại Nga và cũng là công cụ tìm kiếm được sử dụng nhiều nhất tại đất nước này. Máy tìm kiếm này được thành lập bởi Arkady Borkovsky, Arkady Volozh và Ilya Segalovich.
Với mức truy cập lên tới 150 triệu lượt mỗi ngày của hơn 50 triệu người dùng thường xuyên, Yandex thuộc top 4 trong những công ty tìm kiếm lớn nhất trên Thế giới.
7. Baidu
Là một trong những máy tìm kiếm được sử dụng nhiều nhất tại thị trường Trung Quốc, Baidu hiện đang đứng thứ 4 trong bảng xếp hạng Alexa Internet. Thị phần toàn cầu của Baidu là 1,55 – con số này có thể sánh ngang với Yahoo.
Đây cũng là Search Engine chỉ có sẵn ngôn ngữ Trung nên có thể nói công cụ tìm kiếm này gần như chỉ của người Trung Quốc.
8. WolframAlpha
Wolframalpha.com là một trong những công cụ có cách hoạt động mới mẻ và dễ sử dụng. Khi người dùng đưa ra câu hỏi, công cụ này sẽ chỉ cho ra một lời giải đáp duy nhất chứ không gợi ý nhiều câu trả lời khác. Điều này hướng đến sự thuận tiện, nhanh gọn nhưng cũng hạn chế thông tin đến với người dùng.
9. Ask.com
Ask.com là công cụ tìm kiếm được thành lập vào năm 1996. Nền tảng này cho phép người sử dụng đặt và nhận được câu hỏi với ngôn ngữ tự nhiên. Các đáp án được đưa ra tại Ask.com hầu như đều được chọn lọc kỹ lưỡng bởi chính những người dùng khác.
Do đó, Ask.com được đánh giá là một trong những công cụ có nhiều tài nguyên và sáng tạo nhất hiện nay.
10. AOL.com
AOL là nhà cung cấp dịch vụ, thông tin trực tuyến với trụ sở đặt tại Mỹ. Trong giai đoạn phát triển nhất của mình, AOL trở thành nhà cung cấp dịch vụ lớn nhất tại nước Mỹ. Nhờ vào điều đó, uy tín và ảnh hưởng của AOL ngày càng được củng cố và lan rộng.
Tuy nhiên, với sự cạnh tranh gay gắt như hiện nay, AOL đã khó có thể theo kịp với những cái tên khác và kéo lại ánh hào quang trước đây. Dù vậy nhưng không thể phủ nhận đây vẫn là một trong những công cụ tìm kiếm được nhiều người Mỹ tin tưởng sử dụng.
Vietnix – Nhà cung cấp Hosting, VPS tốc độ cao
Vietnix – Đơn vị chuyên cung cấp giải pháp hosting và VPS sẵn sàng đồng hành cùng bạn. Chúng tôi tin rằng, sự thành công của khách hàng chính là thước đo thành công của Vietnix. Nếu bạn đang tìm kiếm một nhà cung cấp Hosting giá rẻ với dịch vụ chuyên nghiệp, hỗ trợ tận tâm, hãy liên hệ ngay với Vietnix!
- Hotline: 18001093
- Email liên hệ: sales@vietnix.com.vn
- Địa chỉ: 265 Hồng Lạc, Phường 10, Quận Tân Bình, Thành Phố Hồ Chí Minh
Lời kết
Bài viết vừa rồi đã giúp bạn hiểu rõ hơn về máy tìm kiếm và những công cụ tìm kiếm phổ biến hiện nay. Việc hiểu rõ cách thức hoạt động của các công cụ tìm kiếm sẽ giúp bạn tối ưu hóa nội dung website, thu hút lượng truy cập lớn hơn và đạt được thứ hạng cao hơn trong kết quả tìm kiếm.
