Domain Controller là gì? Chức năng, lợi ích và cách triển khai

Trong mọi hệ thống mạng doanh nghiệp, Domain Controller (DC) đóng vai trò vô cùng quan trọng. Bài viết này mình sẽ cùng bạn tìm hiểu chi tiết về Domain Controller, khám phá chức năng quản lý tập trung, những lợi ích thiết thực về bảo mật và vận hành, cùng các bước triển khai Domain Controller một cách chuyên nghiệp.

Những điểm chính

• Tìm hiểu về Domain Controller (DC): Là máy chủ chuyên biệt quản lý Domain, lưu trữ cơ sở dữ liệu Active Directory (AD) và thực thi dịch vụ Quản lý định danh và Truy cập (IAM). DC là trung tâm xử lý Xác thực và Ủy quyền.
• Chức năng chính của DC:
  • Xác thực người dùng và máy tính.
  • Ủy quyền truy cập tài nguyên.
  • Quản lý tập trung tài khoản, nhóm, tài nguyên.
  • Áp dụng Chính sách nhóm để quản lý cấu hình và bảo mật.
  • Lưu trữ và đồng bộ hóa cơ sở dữ liệu Active Directory.
• Lợi ích của DC cho doanh nghiệp: Tăng cường bảo mật, đơn giản hóa quản lý người dùng và tài nguyên trên quy mô lớn, nâng cao hiệu quả làm việc, kiểm soát chặt chẽ quyền truy cập dữ liệu, và tạo nền tảng cho sự phát triển.
• Triển khai DC: Để triển khai, bạn cần máy chủ (vật lý/ảo) cài Windows Server. Ngoài ra, các giải pháp như VPS/Cloud Server Windows cũng là lựa chọn tối ưu về chi phí và hiệu năng.
• Lưu ý quan trọng khi triển khai DC: Cần ít nhất hai DC để dự phòng (ADC), sao lưu Active Directory thường xuyên, đảm bảo bảo mật vật lý và mạng cho DC, và duy trì cập nhật hệ thống.
• Phân biệt: Active Directory (AD) là dịch vụ thư mục (cơ sở dữ liệu và dịch vụ), còn Domain Controller (DC) là máy chủ chạy dịch vụ AD.

Domain Controller (DC) là gì?

Domain Controller (DC) là một máy chủ chuyên biệt trong mạng Windows, có vai trò quản lý và điều khiển một domain. Chức năng chính của DC là lưu trữ cơ sở dữ liệu thư mục Active Directory (AD) và thực thi các dịch vụ Quản lý định danh và truy cập (Identity and Access Management – IAM) cho tất cả người dùng và máy tính trong Domain. Bạn có thể hình dung DC như máy chủ quản lý domain hoặc bộ điều khiển miền.

Trong đó, DC là bộ não của mạng Windows Server dựa trên domain. Mọi yêu cầu xác thực (Authentication – quá trình xác minh danh tính) và ủy quyền (Authorization – quá trình cấp phép truy cập) để truy cập tài nguyên mạng đều phải thông qua DC. Vì vậy mà đây chính là một phần quan trọng của hệ thống máy chủ và quản lý mạng.

Các loại Domain Controller phổ biến

Trong hệ thống mạng, có hai mô hình Domain Controller chính bạn cần nắm là mô hình cũ và mô hình hiện đại.

Mô hình cũ (Thời Windows NT):

• Primary Domain Controller (PDC): Là máy chủ chính, duy nhất nắm giữ bản gốc của cơ sở dữ liệu người dùng và bảo mật. Mọi thay đổi đều phải thực hiện tại đây.

• Backup Domain Controller (BDC): Là máy chủ dự phòng, chứa một bản sao chỉ đọc của dữ liệu từ PDC. Máy chủ này giúp xác thực đăng nhập và có thể thay thế khi PDC gặp sự cố.

Mô hình hiện đại (Với Active Directory): Mô hình cũ đã được thay thế. Giờ đây, tất cả các Domain Controller trong một hệ thống đều bình đẳng. Mỗi máy chủ đều chứa một bản sao ghi của cơ sở dữ liệu và tự động đồng bộ hóa thay đổi với nhau. Mặc dù vậy, một trong các máy chủ vẫn sẽ giữ một vai trò đặc biệt gọi là PDC Emulator để xử lý các tác vụ quan trọng như đồng bộ thời gian và quản lý mật khẩu, đảm bảo hệ thống hoạt động nhất quán.

Các vai trò và chức năng cốt lõi của Domain Controller

Domain Controller thực hiện nhiều chức năng quan trọng để duy trì hoạt động ổn định và an toàn cho Domain.

• Xác thực người dùng và máy tính: Khi người dùng đăng nhập hoặc máy tính kết nối mạng, DC kiểm tra thông tin (tên người dùng, mật khẩu) với dữ liệu trong Active Directory để xác minh danh tính. Đây là bước đầu tiên và quan trọng nhất để đảm bảo an toàn.
• Ủy quyền truy cập tài nguyên: Sau khi xác thực, DC xác định người dùng/máy tính có quyền truy cập tài nguyên cụ thể (file server, máy in) hay không, dựa trên quyền được gán và tư cách thành viên trong các nhóm bảo mật.
• Quản lý tập trung tài khoản, nhóm và tài nguyên mạng: Quản trị viên tạo, sửa, xóa tài khoản người dùng, tài khoản máy tính, tạo nhóm bảo mật từ một giao diện duy nhất trên DC (ví dụ: Active Directory Users and Computers). Việc này giúp quản lý người dùng và máy tính tập trung, đơn giản hóa quản trị và đảm bảo tính nhất quán.
• Áp dụng chính sách nhóm để quản lý cấu hình và bảo mật: chính sách nhóm cho phép quản trị viên định nghĩa và áp đặt các thiết lập cấu hình (màn hình nền, cài đặt ứng dụng, yêu cầu mật khẩu phức tạp) và chính sách bảo mật lên người dùng hoặc máy tính. DC lưu trữ và phân phối các chính sách nhóm này, giúp tự động hóa quản lý cấu hình và tăng cường bảo mật đồng bộ.
• Lưu trữ cơ sở dữ liệu Active Directory (AD): Active Directory là dịch vụ thư mục cốt lõi, lưu trữ thông tin về các đối tượng trong domain (người dùng, máy tính, nhóm, chính sách). Cơ sở dữ liệu này (thường là file NTDS.DIT) được lưu trữ trên DC. Trong môi trường có nhiều DC, cơ sở dữ liệu AD được đồng bộ hóa giữa các DC để đảm bảo tính sẵn sàng cao và khả năng chịu lỗi. Đây là một phần của Active Directory Services.

Chức năng của Domain Controller

Domain Controller là máy chủ trung tâm chịu trách nhiệm quản lý, xác thực và cấp quyền truy cập cho người dùng, máy tính trong một mạng dùng Active Directory. Dưới đây là các chức năng chính của Domain Controller:

Đối với Operations Masters

Operations Masters là các vai trò đặc biệt nhằm loại bỏ nguy cơ xung đột dữ liệu trong cơ sở dữ liệu Active Directory, đảm bảo tính nhất quán và chính xác trên toàn hệ thống Domain Controller trong forest hoặc domain.

Chức năng từng vai trò:

• Schema Master: Quản lý, cập nhật các định nghĩa schema của toàn forest.
• Domain Naming Master: Quản lý việc thêm, xóa domain khỏi forest.
• RID Master: Cấp phát RID (Relative ID) cho các DC khác để tạo đối tượng mới.
• PDC Emulator: Xử lý thay đổi mật khẩu nhanh, đồng bộ hóa thời gian, mô phỏng Primary Domain Controller.
• Infrastructure Master: Cập nhật, duy trì tham chiếu của đối tượng giữa các domain.

Đối với Global Catalog Servers

• Lưu trữ và cung cấp thông tin forest: Global Catalog Servers (GC) lưu bản sao của tất cả các đối tượng thuộc mọi domain trong toàn bộ forest, nhưng chỉ gồm các thuộc tính thường dùng để tìm kiếm, giúp truy vấn, tìm object xuyên suốt các domain được nhanh chóng và hiệu quả.
• Hỗ trợ xác thực đăng nhập liên domain: GC hỗ trợ xác thực người dùng khi họ đăng nhập ở domain khác, cung cấp thông tin thành viên nhóm và giúp quá trình đăng nhập, dịch vụ LDAP hoạt động xuyên suốt toàn forest.
• Đọc-only đối với domain khác: Trên Global Catalog sẽ chứa bản sao read-only các domain còn lại, giúp giảm tải truy vấn và tăng hiệu quả xử lý tìm kiếm.

Tại sao doanh nghiệp cần đến Domain Controller?

Việc triển khai Domain Controller mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho doanh nghiệp, đặc biệt khi quy mô mạng lưới phát triển.

• Tăng cường bảo mật hệ thống mạng nội bộ: DC cho phép thực thi chính sách mật khẩu mạnh, tự động khóa tài khoản, ghi log sự kiện truy cập. Đồng thời quản lý quyền truy cập tập trung, hạn chế truy cập trái phép, giảm thiểu rủi ro từ các mối đe dọa và tăng cường bảo mật mạng nội bộ.
• Đơn giản hóa việc quản lý người dùng và tài nguyên trên quy mô: Thay vì cấu hình trên từng máy, quản trị viên quản lý hàng trăm, ngàn người dùng và máy tính từ một điểm duy nhất. Việc thêm/xóa người dùng, cấp/thu hồi quyền trở nên nhanh chóng.
• Nâng cao hiệu quả làm việc: Người dùng chỉ cần đăng nhập một lần (Single Sign-On – SSO) để truy cập nhiều tài nguyên chia sẻ (file server, máy in, ứng dụng nội bộ) mà không cần nhập lại mật khẩu nhiều lần (nếu các tài nguyên được tích hợp xác thực với AD).
• Kiểm soát chặt chẽ quyền truy cập dữ liệu: DC giúp đảm bảo chỉ người dùng được ủy quyền mới có thể truy cập, sửa đổi, xóa các file và thư mục nhạy cảm. Điều này giúp kiểm soát quyền truy cập và tuân thủ quy định bảo vệ dữ liệu.
• Chuẩn bị cho sự phát triển và mở rộng của doanh nghiệp: Kiến trúc Domain với DC có khả năng mở rộng tốt. Khi doanh nghiệp phát triển, việc thêm người dùng, máy tính hay chi nhánh mới trở nên dễ dàng. Đây là nền tảng vững chắc cho IT Infrastructure (hạ tầng công nghệ thông tin) phát triển.

Triển khai Domain Controller: Nền tảng hạ tầng lý tưởng với Vietnix

Để triển khai Domain Controller, doanh nghiệp cần một máy chủ (vật lý hoặc ảo) đủ tài nguyên (CPU, RAM, dung lượng ổ cứng) và cài đặt hệ điều hành Windows Server phù hợp (ví dụ: Windows Server 2016, 2019, Windows Server 2022) cùng giấy phép bản quyền.

Giải pháp hạ tầng tối ưu cho DC từ Vietnix

VPS Windows là dịch vụ máy chủ ảo chất lượng cao, cài đặt sẵn hệ điều hành Windows Server. Đây là nền tảng lý tưởng để doanh nghiệp dễ dàng triển khai và vận hành Domain Controller hiệu quả, tiết kiệm chi phí vận hành so với đầu tư máy chủ vật lý. Khám phá ngay các gói dịch vụ VPS Windows và Cloud Server Windows của Vietnix, được tối ưu cho việc triển khai các ứng dụng doanh nghiệp quan trọng như Domain Controller.

Lợi ích vượt trội khi triển khai DC trên hạ tầng Vietnix

• Hiệu năng cao và ổn định: Các gói VPS/Server Vietnix được xây dựng trên nền tảng phần cứng mạnh mẽ (CPU Intel đời mới, 100% ổ cứng NVMe siêu tốc), kết nối mạng tốc độ cao. Điều này đảm bảo DC hoạt động mượt mà, xử lý nhanh các yêu cầu Xác thực và Ủy quyền.
• Bảo mật tích hợp: Hạ tầng Vietnix được bảo vệ bởi các lớp Firewall tiên tiến và hệ thống Anti DDoS (chống tấn công từ chối dịch vụ phân tán) chuyên nghiệp.
• Tùy chỉnh linh hoạt và khả năng mở rộng: Doanh nghiệp dễ dàng chọn gói VPS/Cloud Server với cấu hình phù hợp và nâng cấp tài nguyên nhanh chóng khi Domain phát triển. Vietnix hỗ trợ khách hàng nâng cấp dịch vụ thuận tiện, đảm bảo DC luôn đáp ứng nhu cầu.
• Hỗ trợ kỹ thuật chuyên sâu 24/7: Đội ngũ kỹ thuật viên của Vietnix có kinh nghiệm và chuyên môn cao về Windows Server, sẵn sàng hỗ trợ Quản trị viên hệ thống 24/7 từ tư vấn, cài đặt cơ bản đến giải quyết vấn đề vận hành DC.

 VPS Giá rẻ Vietnix: UPTIME VƯỢT TRỘI – chi phí tối ưu

Ổn định, an toàn, tiết kiệm – Nền tảng vững chắc cho website của bạn.

Hướng dẫn các bước triển khai Domain Controller

Để triển khai một Domain Controller, bạn cần thực hiện tuần tự các bước sau:

Bước 1: Chuẩn bị cho máy để làm domain controller

Để chuẩn bị cho việc triển khai Domain Controller, bước đầu tiên và quan trọng nhất là tạo cấu hình tĩnh cho địa chỉ IP của máy chủ. Ngoài ra, bạn cũng cần đảm bảo tên máy chủ tuân thủ quy chuẩn của công ty và mật khẩu tài khoản Administrator được đặt mạnh mẽ.

Lưu ý: Ở ô Preferred DNS Server bạn đặt IP của máy cài DC, trong trường hợp này bạn nhập giống IP address.

Bước 2: Thực hiện xây dựng domain controller

• Mở Add Roles and Features trên máy dựng Domain Controller. Sau khi đặt IP làm Domain Controller, bạn mở Server Manager lên và chọn Add Roles and Features. Bạn có nhiều cách để mở Add Roles and Features, trong đó 2 cách phổ biến nhất là:
  • Mở Add Roles and Features ngay trong phần Configure this local server trên Dashboard của Server Manager.
  • Chọn Manager/Add Roles and FeaturesAdd Roles and Features.

• Ở màn hình giới thiệu, nhấn Next để sang bước tiếp theo.

• Sau đó, bạn chọn kiểu cài đặt và do mình đang thêm Roles and Features nên bạn chọn Role-Based or Feature-Based Installation rồi nhấn Next.

• Khi chọn server cài đặt, trong mục Select a server or a vitual hard disk on which to install roles and features, ta chọn Select a server from the server pool. Trong khung Server Pool ta chọn máy cần cài Domain Controller và nhấn Next.

• Đây là bước lựa chọn vai trò của máy chủ. Hiện tại, bạn đang thiết lập một Domain Controller nên bạn chọn Active Directory Domain Services.

• Sau khi chọn vào ô Active Directory Domain Services, bạn sẽ phải lựa chọn thêm một thao tác nữa là thêm Feature (Add feature).

• Sau khi Add feature xong chúng ta nhấn Next để sang bước tiếp theo.

• Màn hình giới thiệu Active Directory Domain Services (AD DS), bạn chọn Next để sang bước kế tiếp.

• Xác nhận các lựa chọn gói cài đặt mà bạn muốn cài đặt. Tại đây, những tùy chọn của bạn sẽ được hiển thị. Bạn có thể nhấn Install để tiến hành việc cài đặt hoặc nhấn vào Previous để trở về các bước trước và tùy chọn lại. Bạn cũng có thể stick hoặc không vào ô Restart the destination server automatically if required.

• Sau khi nhấn vào Install, quá trình cài đặt được diễn ra. Bạn đợi cho tới khi việc cài đặt thành công. Sau khi cài đặt thành công, bạn chọn vào dòng Promote this server to a domain controller để tiến hành thiết lập Domain Controller.

• Thiết lập Domain Controller: Trong phần Deployment configuration có 3 tùy chọn nút Radio gồm có:
  • Add a domain controller to an existing domain (Thêm 1 ADC vào Domain đã có sẵn).
  • Add a new domain to an existing forest (Thêm một Domain mới vào Forest có sẵn).
  • Add a new forest. (Thêm 1 Forest mới).

Bạn chọn Add a new forest. Trong phần Specify the domain information for this operation, gõ Domain của bạn vào ô Root domain name.

Sau khi tick xong bạn nhấn Next để sang bước Domain Controller Options.

• Trong quá trình tạo cấu hình Active Directory, bạn hãy chọn Forest functional Level và Domain functional Level phù hợp với hệ điều hành hiện tại. Tick vào DNS Server nếu bạn cần thêm gói DNS, còn đối với Global Catalog (GC) là bắt buộc vì máy chủ PDC hoặc DC đầu tiên cũng đồng thời là GC. Bên cạnh đó, bạn không nên chọn RoDC khi thiết lập PDC. Đối với DSRM password, hãy nhập mật khẩu có độ phức tạp cao bởi vì nó cần thiết cho việc khôi phục AD ở chế độ Restore Remote.

• Sau khi nhập xong các thông số như trên, bạn nhấn Next và chờ tới bước tiếp theo DNS Option.

• Bạn nhấn Next để đến bước kế tiếp.

• Ở phần Additional Options bạn có thể để The NetBIOS domain name mặc định hoặc có thể tự gõ tên khác. Tên này bạn sẽ sử dụng thường xuyên khi đăng nhập User và rồi nhấn Next.

• Đây là phần để trỏ đường dẫn lưu Database của Active Directory Domain Services, đường dẫn lưu SYSVOL và Log files, bạn có thể thay đổi hoặc để mặc định sau đó nhấn Next.

• Ở phần tiếp theo, mọi tùy chọn của bạn sẽ được hiển thị. Nếu thấy mọi thứ đã như ý muốn, bạn nhấn Next để sang bước tiếp theo. Nếu cần thay đổi, hãy nhấn vào Previous.

• Sau đó, Prerequisites check sẽ thông báo cho bạn những lỗi cần sửa hoặc cảnh báo. Nếu không có lỗi và có thông báo xanh như hình trên, bạn có thể tiến hành cài đặt. Quá trình cài đặt được diễn ra, sau khi cài đặt thành công. Bạn sẽ nhận được thông báo như hình trên, hãy nhấn Close và khởi động lại Domain Controller để xem thành quả.

Lưu ý quan trọng khi triển khai và quản trị Domain Controller

Để hệ thống Domain Controller hoạt động hiệu quả và an toàn, mình xin chia sẻ một số kinh nghiệm quan trọng:

• Nên có ít nhất 2 Domain Controller (Dự phòng – ADC): Bạn nên triển khai ít nhất 2 DC để đảm bảo tính sẵn có và dự phòng khi xuất hiện lỗi.
• Chiến lược sao lưu cơ sở dữ liệu Active Directory: Cơ sở dữ liệu Active Directory (NTDS.DIT) rất quan trọng. Cần sao lưu trạng thái hệ thống của DC định kỳ, đồng thời kiểm tra và thử nghiệm quy trình phục hồi.
• Đảm bảo bảo mật vật lý và mạng cho máy chủ DC: Với VPS/Cloud Server Vietnix, bảo mật vật lý được đảm bảo tại Data Center Tier III với nhiều lớp bảo mật. Về bảo mật mạng, cần cấu hình Firewall chặt chẽ, chỉ cho phép các cổng dịch vụ AD cần thiết. Ngoài ra, bạn cũng cần sử dụng mật khẩu mạnh cho tài khoản quản trị.
• Duy trì cập nhật hệ điều hành và dịch vụ AD: Thường xuyên cài đặt bản vá lỗi (patches), bản cập nhật bảo mật cho Windows Server và Active Directory Services.

Triển khai Domain Controller trên máy chủ vật lý hay máy chủ ảo tốt hơn?

Việc triển khai Domain Controller (DC) trên máy chủ vật lý hay máy chủ ảo (VPS/Cloud Server) phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Để dễ dàng đưa ra lựa chọn hơn, mình sẽ cùng bạn phân tích ưu và nhược điểm.

Ưu và nhược điểm khi triển khai Domain Controller trên máy chủ vật lý:

Ưu và nhược điểm khi triển khai máy chủ ảo (VPS/Cloud Server):

Domain Controller là thành phần quan trọng giúp quản lý tập trung, xác thực, ủy quyền hiệu quả và giúp tăng cường bảo mật cho hệ thống mạng doanh nghiệp. Đối với hầu hết doanh nghiệp, đặc biệt là SMB (doanh nghiệp vừa và nhỏ).