Hiện nay, rất nhiều bạn trẻ có niềm đam mê và ước mơ trở thành một Business Analyst trong tương lai. Vì vậy, ngành nghề này ngày càng trở nên nổi bật và phổ biến. Vậy BA là gì? Hãy cùng Vietnix tìm hiểu về định nghĩa, mô tả công việc, vai trò của BA, đồng thời chuẩn bị cho mình những kỹ năng cần thiết về ngành nghề này qua bài viết dưới đây.
Business Analyst là gì? BA Fresher là gì?
Business Analyst (BA) hay còn gọi là “Chuyên viên Phân tích Nghiệp vụ”. Nhiệm vụ của người làm BA là phân tích quá trình kinh doanh của doanh nghiệp, sau đó xác định vấn đề và đề xuất các giải pháp thích hợp. Ngoài ra, người làm BA còn có nhiệm vụ viết và quản lý tài liệu kỹ thuật.
BA là “cầu nối” giúp kết nối khách hàng với doanh nghiệp. Họ trao đổi và tiếp nhận ý kiến của khách hàng, sau đó truyền tải các đóng góp đó cho team nội bộ để tìm hướng cải thiện. Trước đây, người ta thường nghĩ BA là một mảng của riêng ngành IT – Công nghệ thông tin. Nhưng trong thực tế là ngành BA vẫn tồn tại ở một số lĩnh vực khác như logistics, tài chính, Marketing – ngân hàng,…
Nghề BA thường có nhiều hướng phát triển khác nhau, tuy nhiên tùy theo từng lĩnh vực mà công việc này được chia thành 3 nhóm chính:
- Vận hành: Scope này liên quan đến các nguồn lực như thời gian, tính toán chi phí, quản trị nhân sự. Vị trí miêu tả công việc này có thể là: Project Manager, Product Manager, Program Manager,…
- Quản lý: Công việc này bao gồm các vị trí BA Team Lead, BA Practice Lead, BA Program Lead và cao hơn là BA Manager, Business relationship Manager.
- Xây dựng chiến lược cho doanh nghiệp: Business Architect, Enterprise Architect.
Bên cạnh đó, bạn cần hiểu thêm về BA Fresher là gì? Đây là những người đã học Business Analyst nhưng vừa mới ra trường, chưa hoặc đã có từ 01 đến 02 năm kinh nghiệm. Tuy nhiên, trên thực tế đa phần các bạn BA là những người mới ra trường.
Mô tả công việc của BA
Làm BA là gì? Dưới đây là quy trình làm việc mà một BA phụ trách:
Làm việc với khách hàng
Đầu tiên, người làm BA sẽ trực tiếp làm việc và trao đổi thông tin cùng khách hàng hoặc các bên đối tác của doanh nghiệp. BA cần lắng nghe và tổng hợp lại các ý kiến đóng góp, mong muốn của các khách hàng. Từ đó phân tích và đề xuất các giải pháp xử lí tình huống phù hợp. Ngoài ra, với các BA có kinh nghiệm làm việc lâu năm, họ sẽ là cầu nối giúp doanh nghiệp tiếp cận với các đối tác có tiềm năng trong tương lai.
Trao đổi nội bộ
Sau khi trao đổi với khách hàng, BA sẽ quay lại công ty và truyền tải đóng góp đó cho team nội bộ như phòng phát triển dự án PM, Dev,… Từ đây, doanh nghiệp sẽ đưa ra các giải pháp cụ thể để cải thiện chất lượng sản phẩm và đáp ứng hơn nữa những nhu cầu, mong muốn của các khách hàng.
Quản lý sự thay đổi
Công việc kinh doanh luôn thay đổi không ngừng, do đó BA phải luôn nắm bắt được tình hình thị trường, tình hình doanh nghiệp để kịp thời nắm bắt các cơ hội mới. BA cũng đóng vai trò nhà tư vấn giải pháp, cách xử lý mới cho đội ngũ doanh nghiệp hoặc cho chính các khách hàng của mình.
Quán xuyến cả Data Analyst
Data Analyst vốn là một vị trí công việc riêng. Tuy nhiên, với việc làm việc chủ yếu và gắn bó mật thiết với hệ thống dữ liệu. BA cũng phụ trách việc thu thập và xử lý toàn bộ số liệu, thể hiện dưới dạng biểu đồ hoặc đồ thị. Tất cả vì mục đích người xem có thể dễ dàng hiểu và dự đoán được kết quả xảy ra với các số liệu đó.
>> Xem thêm: Big data là gì? Big data được ứng dụng ở đâu?
Systems Analyst
Systems Analyst là các chuyên viên phân tích hệ thống một nhánh khác trong công việc của Business Analyst. Công việc này đòi hỏi nhân viên thực hiện phải hiểu rõ hệ thống dữ liệu công ty, biết phân tích, đánh giá và thiết kế hệ thống nhằm giải quyết các vấn đề mà doanh nghiệp khách hàng đang gặp phải. Bên cạnh đó, cần đề xuất giải pháp phát triển và tối ưu hệ thống trong thời gian sớm nhất cũng là yêu cầu với vị trí này.
Management Analyst
Management Analyst là chuyên gia tư vấn quản lý, vị trí này giữ vai trò chủ yếu trong công việc phân tích nghiệp vụ. Họ hiểu rõ những vấn đề mà doanh nghiệp đang gặp phải, từ đó đưa ra hướng giải quyết nhằm cải thiện hiệu quả hoạt động kinh doanh của công ty. Bên cạnh đó, cách xử lý vấn đề của đội ngũ nhân sự này sẽ giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí và tối ưu kết quả sản xuất.
Vai trò của Management Analyst xuất hiện thường xuyên nhất trong giai đoạn Pre-Sales. Thường thì các PM hoặc Business Analyst giàu kinh nghiệm sẽ tham gia vào quá trình thực hiện này. Họ sẽ tiến hành tiếp nhận các vấn đề và yêu cầu ban đầu của một doanh nghiệp. Tiến hành phân tích toàn bộ vấn đề và đưa ra giải pháp tổng quan phù hợp nhất.
Functional Analyst
Functional Analyst có vai trò như Business System Analyst. Nhưng thay vì phát triển mới sản phẩm vô hình hoặc chưa từng xuất hiện trên thị trường, người làm Functional Analyst sẽ dựa trên một sản phẩm hay một platform đã có.
Từ đó sản phẩm sẽ phù hợp với yêu cầu của khách hàng mang tới hiệu quả giải quyết bài toán mà doanh nghiệp đang gặp phải. Trên thị trường có rất nhiều nhà cung cấp các sản phẩm hay nền tảng sẵn có như: Oracle, Sharepoint, Microsoft, SAP, Salesforce,…
Agile Analyst
Agile Analyst là chuyên gia phân tích kinh doanh dựa trên phương pháp Agile và áp dụng phương pháp này cho mọi dự án. Trong đó, họ làm việc với các bên liên quan bằng việc thu thập và phân tích dữ liệu qua các buổi khảo sát, phỏng vấn để hiểu rõ về nhu cầu kinh doanh. Sau đó, Agile Analyst sẽ chuyển đổi những nhu cầu này thành câu chuyện cho người tiêu dùng (user story) để mô tả các tính năng nổi bật có trong một sản phẩm nào đó. Vì vậy, Agile Analyst có vai trò chính yếu trong việc góp phần giúp tăng hiệu suất kinh doanh.
Service Request Analyst
Thường thì BA sẽ giữ vai trò quan trọng trong giai đoạn triển khai giải pháp cho khách hàng. Người giữ vai trò Service Request Analyst sẽ có nhiệm vụ training thực hiện các buổi trao đổi, xử lý khi gặp lỗi nếu có hoặc có thể là tiếp nhận những yêu cầu tính năng mới từ khách hàng.
Business Analyst có 6 vai trò khác nhau mà người làm Business Analyst phải đảm nhận nhiều vai trò cùng một lúc. Business Requirement Analysis đóng vai trò là PM hoặc BA nhiều năm kinh nghiệm. Với người làm BA bình thường sẽ đảm nhận các vai trò còn lại.
Thông thường người giữ vai trò Business System Analyst thì sẽ không có vai trò Functional Analyst và ngược lại. Tuy nhiên các vai trò khác vẫn được đảm bảo nhằm giúp bộ máy được kiện toàn.
Business analytics vs. Data analytics
Sự khác nhau giữa Data Analyst và BA là gì? Với những người mới tìm hiểu, bạn rất dễ nhầm lẫn giữa Business analytics và Data analytics. Business Analyst là Nhà phân tích kinh doanh trong khi Data Analyst là Nhà phân tích dữ liệu.
Data Analyst là gì?
Data Analyst viết tắt là DA chỉ những nhà phân tích dữ liệu, thực hiện việc thu thập, xử lý các dữ liệu để tìm ra sự liên kết giữa các nguồn thông tin. Thông thường, các chuyên gia DA thường sử dụng kỹ thuật và công cụ để chuyển đổi dữ liệu thành những thông tin có giá trị. Từ đó, nguồn dữ liệu này sẽ thực hiện tối ưu các quá trình, giúp doanh nghiệp đưa ra quyết định nhanh chóng và chính xác hơn.
So sánh BA và Data Analytics
| Business Analytics | Data Analytics |
|---|---|
| Đánh giá hệ thống Công nghệ thông tin hiện tại của doanh nghiệp. | Làm việc với các CEO và các bên liên quan để xác định vấn đề, mục tiêu kinh doanh. |
| Kiểm soát quy trình và lãnh đạo các thành viên trong nhóm để xác định lĩnh vực cần đẩy mạnh cải tiến. | Tìm nguồn dữ liệu phù hợp và tiến hành chuẩn bị cho xử lý dữ liệu. |
| Trình bày các phát hiện mới và tư vấn giải pháp cho khách hàng, đối tác và ban lãnh đạo công ty. | Thực hiện phân tích dữ liệu cho các mẫu và xu hướng. |
| Tạo mô hình tài chính cho các quyết định kinh doanh. | Trực quan hóa dữ liệu và trình bày dữ liệu một cách logic, dễ hiểu. |
| Cần có kiến thức về kinh doanh và tổ chức cơ cấu kinh doanh. | Cần có kiến thức về cấu trúc dữ liệu. |
| Làm việc thường xuyên với Microsoft Visio và các công cụ thiết kế phần mềm | Thường xuyên làm việc với SQL và lập trình thống kê. |
Về cơ bản, cả Business Analyst và Data Analyst đều giúp thúc đẩy việc ra quyết định dựa trên dữ liệu trong doanh nghiệp. Tuy nhiên, Data Analyst có xu hướng làm việc chặt chẽ hơn với dữ liệu, trong khi Business Analyst sẽ tham gia nhiều hơn vào việc giải quyết các nhu cầu kinh doanh và đề xuất giải pháp kinh doanh cho doanh nghiệp. Ngoài ra, BA còn có vai trò đào tạo và huấn luyện đội ngũ nhân sự tiềm lực cho các hệ thống mới.
Business Analyst cần học gì?
Hẳn nhiều bạn trẻ quan tâm đến việc học gì để làm Business Analyst. Sau đây là những ngành học trở thành “bàn đạp” giúp bạn theo đuổi ngành Business Analyst.
Ngành hệ thống thông tin quản lý
Sinh viên ngành hệ thống thông tin quản lý được trang bị các kiến thức phù hợp để trở thành một Business Analyst. Bạn sẽ được đào tạo kiến thức về Kinh tế, Hệ thống thông tin quản lý và Công nghệ thông tin. Việc sở hữu chuyên môn cả về kinh tế và công nghệ kỹ thuật giúp con đường sự nghiệp của bạn thuận lợi hơn rất nhiều.
Ngành Công Nghệ Thông Tin (IT)
Một số người thắc mắc rằng “BA là gì trong IT?” BA là chuyên viên phân tích nghiệp vụ, giữ vai trò làm cầu nối giữa phòng ban công nghệ thông tin (IT) và phòng kinh doanh. BA trong IT giúp quản lý dự án, kiểm tra và xác nhận hệ thống IT, để đảm bảo rằng dự án đang được thực hiện theo đúng kế hoạch và phù hợp với nhu cầu kinh doanh của tổ chức. Do đó, khi lựa chọn BA, bạn cần có chuyên môn về công nghệ thông tin để trong quá trình thực hiện thu thập dữ liệu và phân tích dự án IT, bạn có thể sớm phát hiện ra vấn đề và đưa ra hướng giải quyết hiệu quả cho doanh nghiệp.
Nhóm ngành kinh tế – quản lý
Sinh viên theo học khối ngành kinh tế – quản lý sẽ được cung cấp các kiến thức về kinh tế, quản trị, tài chính – ngân hàng,… Tuy nhiên, do không được đào tạo kiến thức nền tảng về công nghệ thông tin nên bạn có thể gặp đôi chút khó khăn trong giai đoạn đầu làm việc. Bạn cần trau dồi bản thân và học hỏi thêm các kiến thức về phần mềm, công nghệ kỹ thuật để giúp đỡ cho công việc BA sau này của mình.
Những kỹ năng cần có của một Business Analyst
Để trở thành một BA chuyên nghiệp, bạn cần rèn luyện cho mình những kỹ năng và phẩm chất quan trọng sau:
Tư duy phân tích dữ liệu
Điều đầu tiên bạn cần có là tư duy và kỹ năng phân tích dữ liệu. Một BA giỏi nên rèn luyện khả năng nhạy bén với các con số. Điều này giúp bạn nhanh chóng nắm bắt vấn đề và đưa ra các giải pháp chính xác cho doanh nghiệp. Bên cạnh đó, tư duy chắt lọc thông tin cũng là một yếu tố quan trọng đối với nghề BA. Nó sẽ giúp bạn dễ dàng truyền tải thông tin có giá trị cho đội ngũ quản lý của doanh nghiệp.
>> Xem thêm: Dữ liệu là gì? Tầm quan trọng của data đối với doanh nghiệp
Kỹ năng công nghệ
Để đưa ra các giải pháp hiệu quả và thức thời cho doanh nghiệp, các BA cần có hiểu biết nhất định về công nghệ và các phần mềm kỹ thuật cơ bản. Bạn nên bắt đầu tìm hiểu về Testing phần mềm và design hệ thống kinh doanh ngay từ hôm nay để dễ dàng giao tiếp và trao đổi cùng đội ngũ nhân sự và các đối tác, khách hàng của công ty.
Kỹ năng giao tiếp
Như đã nói ở trên, BA đóng vai trò cầu nối giữa doanh nghiệp và khách hàng. Họ phụ trách làm việc và trao đổi cùng khách hàng, sau đó truyền tải lại thông tin tới đội ngũ nhân sự công ty. Do đó, bạn cần có kỹ năng giao tiếp và nắm bắt vấn đề nhanh, bên cạnh đó là khả năng truyền đạt hiệu quả tới người đối diện.
Kỹ năng giải quyết vấn đề
Toàn bộ dự án sẽ là một giải pháp cho bài toán với nhiều vấn đề cần giải quyết. Trong đó BA sẽ là người nắm rõ các vấn đề, đề xuất các giải pháp khả thi, xác định phạm vi của dự án và trực tiếp tham gia vào việc giải quyết cùng với khách hàng hoặc đội nhóm.
Kỹ năng ra quyết định
BA là những người làm việc bằng việc phân tích thị trường, đọc hiểu các dữ liệu liên quan đến kết quả kinh doanh và họ thường làm việc trực tiếp dựa trên những con số. Vì vậy, thông qua việc thu thập dữ liệu đó, bạn cần có sự quan sát thị trường nhạy bén và kịp thời nắm bắt xu thế có lợi để ra quyết định đúng đắn cho từng dự án, từ đó tối ưu kết quả kinh doanh của tổ chức.
Tư duy phản biện
Các BA có nhiệm vụ phân tích và đưa ra giải pháp trước khi làm việc với các thành viên trong team. Do đó, bạn cần có tư duy phản biện và kỹ năng ra quyết định chính xác. Điều này giúp bạn xử lý hiệu quả các dữ liệu đầu vào, đồng thời đưa ra các quyết định có độ tin cậy cao.
Học BA ở đâu?
Bạn có thể học Business Analyst qua các phương pháp sau:
Tự học BA
Bạn có thể tự học Business Analyst qua các video Youtube hoặc các khóa học online như Coursera, Linkedin, Udemy,… Ngoài ra, bạn có thể ứng tuyển và học việc tại các vị trí BA cho các công ty nhỏ. Điều này giúp bạn tiếp cận với kiến thức thực tế hiệu quả, phù hợp với những ai muốn “học đi đôi với hành”.
Các khóa học BA
Hiện nay có một số đơn vị cung cấp các khóa học BA trực tiếp với thời hạn ngắn, giúp bạn làm quen và thực chiến với công việc của một BA. Bạn nên tìm hiểu và lựa chọn các khóa học từ trung tâm uy tín, có địa chỉ rõ ràng. Ngoài ra, hãy quan tâm đến lộ trình khóa học và đội ngũ giảng viên của trung tâm đó.
Mức lương của BA hiện nay
Theo dữ liệu khảo sát từ các chuyên gia cho thấy, mức lương của BA tại Việt Nam rất hấp dẫn:
- BA Fresher: mức lương trong khoảng từ 10.000.000 VND/tháng đến 15.000.000 VND/tháng.
- Junior: sẽ có mức lương dao động từ 15.000.000 VND/tháng đến 20.000.000 VND/tháng.
- Senior: dao động từ 20.000.000 VND/tháng đến 40.000.000 VND/tháng.
- Manager: mức lương cơ bản từ 40.000.000 VND/tháng đến 60.000.000 VND/tháng.
Công cụ và phần mềm Business Analyst
Các BA thường sử dụng một số phần mềm cơ bản như Microsoft Excel, Microsoft Access, SQL, Google Analytics,… Đây là những công cụ giúp thu thập và trực quan hóa dữ liệu vô cùng hiệu quả. Tùy vào vị trí và chức vụ mà bạn có thể sử dụng linh hoạt các phần mềm trên. Vì vậy, hãy bắt đầu tìm hiểu về một số phần mềm BA thường dùng ngay từ hôm nay.
Vai trò của các Business Analyst trong phát triển phần mềm
Xác định xu hướng khách hàng
BA có thể sử dụng dữ liệu thu được từ khách hàng để từ đó xác định xu hướng, nhu cầu và mong muốn của họ. Nói một cách dễ hiểu, Business Analyst là người biến những dữ liệu khô khan và trừu tượng trở nên có ý nghĩa hơn cho doanh nghiệp. Tầm quan trọng của BA cũng giống như tầm quan trọng của dữ liệu trong thời kỳ công nghệ số.
Phát triển các phần mềm kinh doanh cốt lõi
BA có nhiệm vụ định hướng và phát triển các ứng dụng back-office và các sản phẩm phần mềm kinh doanh cốt lõi. Họ có lợi thế về việc lên kế hoạch, lập tài liệu, do đó thích hợp xử lí và lập hồ sơ về các phần mềm kinh doanh cốt lõi.
Câu hỏi thường gặp
BA là viết tắt của từ gì?
BA là từ viết tắt của Business Analyst, ý chỉ những người có công việc là chuyên viên phân tích nghiệp vụ.
BSC là gì?
BSC là từ viết tắt của Balanced Scorecard, được hiểu là thẻ điểm cân bằng. BSC còn được biết là hệ thống các thang đo, lập kế hoạch nhằm đưa ra thứ tự ưu tiên cho dự án, mục tiêu hoặc sản phẩm của doanh nghiệp. Vì vậy, các BA có thể dùng BSC để thu thập dữ liệu.
PO là gì?
PO là một hợp đồng mua-bán có sự ràng buộc về mặt pháp lý. Hay nói cách khác, PO là một tài liệu thương mại được dùng để ủy quyền cho nhà sản xuất cung cấp hàng hóa cho người mua. PO giúp cho cả người mua lẫn người bán hiểu rõ về các điều khoản giao dịch cũng như nghĩa vụ của đôi bên.
Lời kết
Trên đây, Vietnix đã cùng bạn tìm hiểu về BA là gì? BA là nghề gì? Mong rằng qua bài viết này, bạn sẽ có thêm những thông tin cần thiết, giúp bạn tiến xa hơn nữa trên con đường theo đuổi nghề Business Analyst đầy thú vị!
