Câu lệnh Else-If trong Bash là gì? 6 ví dụ về cách sử dụng câu lệnh Else-If

Câu lệnh else-if trong Bash giúp đưa ra quyết định trong lập trình dựa trên điều kiện một cách hiệu quả. Khác với câu lệnh if-else chỉ xử lý một điều kiện, else-if cho phép kiểm tra nhiều điều kiện cùng lúc trong một vòng lặp. Nếu bạn vẫn còn mơ hồ về cách áp dụng của lệnh này, hãy cùng mình tìm hiểu rõ hơn qua các ví dụ minh họa dưới đây.

Những điểm chính cần nắm

Để giúp bạn hiểu rõ hơn về lệnh else-if trong Bash và cách sử dụng lệnh. Dưới đây mình sẽ tóm tắt lại những nội dung chính bạn sẽ nắm được:

• Lệnh Else-If trong Bash là gì: Bạn sẽ được giải thích chi tiết về định của lệnh else-if để bạn dễ dàng ghi nhớ định nghĩa lệnh else-if lâu dài.
• Cú pháp lệnh else-if: Được cung cấp cú pháp cơ bản của câu lệnh else-if và giải thích ý nghĩa các lệnh trong cú pháp cũng như cách thức hoạt động để bạn có thể nắm bắt và thực hiện theo một cách dễ dàng.
• 6 ví dụ về cách sử dụng lệnh else-if: Để bạn dễ hình dung hơn về cách sử dụng lệnh, mình sẽ cung cấp 6 ví dụ cụ thể về cách sử dụng, có hình ảnh và hướng dẫn chi tiết cho từng ví dụ giúp bạn dễ dàng theo dòi và thực hiện theo.

Lệnh Else-If trong Bash là gì?

Lệnh else-if viết tắt là elif là một phần của cấu trúc điều kiện, cho phép bạn kiểm tra và ra quyết định kiểm soát việc thực thi các block lệnh dựa trên tính đúng (true) hoặc sai (false) của các điều kiện.

Cú pháp lệnh else-if trong Bash

Cú pháp cơ bản của câu lệnh else-if (elif) như sau:

if [ condition1 ]; then
    # Code block executed if condition1 is true
elif [ condition2 ]; then
    # Code block executed if condition2 is true
else
    # Code block executed if none of the conditions are true
fi

Cách thức hoạt động như sau:

• Đầu tiên, câu lệnh if sẽ kiểm tra điều kiện.
• Nếu condition1 đúng thì script thực thi block lệnh if.
• Nếu condition1 sai và condition2 đúng, script thực thi block lệnh elif.
• Nếu cả condition1 và condition2 đều sai, script thực thi block lệnh else.

Ví dụ 1: Kiểm tra số dương hay số âm

Để kiểm tra xem một số là số dương hay là số âm, bạn có thể sử dụng câu lệnh elif. Trong ví dụ này, mình sẽ sử dụng tùy chọn -gt (greater than) trong block if để kiểm tra xem giá trị input có lớn hơn 0 hay không. Nếu lớn hơn 0 thì đó là số dương và ngược lại, tùy chọn -lt (less than) trong block elif sẽ kiểm tra xem số đó có nhỏ hơn 0 hay không, nếu nhỏ hơn thì đó là số âm. Trong trường hợp cả 2 điều kiện kiểm tra ở if và elif đều không trả về giá trị đúng thì sẽ thực hiện lệnh else trả về kết quả đây là số 0.

Dưới đây là cách thực hiện:

#!/bin/bash
read -p "Enter a number: " num
if [ "$num" -gt 0 ]; then
    echo "The number is positive."
elif [ "$num" -lt 0 ]; then
    echo "The number is negative."
else
    echo "The number is zero."
fi

Kết quả: Trong hình trên, bạn có thể thấy số 3 là số dương vì lớn hơn 0. Ngược lại, số -9 là số âm vì nhỏ hơn 0.

Ví dụ 2: Kiểm tra xem một file là file thông thường hay folder

Để kiểm tra xem một file là file thông thường, folder hay không phải cả hai, bạn có thể sử dụng một đoạn code duy nhất kết hợp câu lệnh elif. Trong ví dụ này, mình sẽ sử dụng tùy chọn -f trong block lệnh if để kiểm tra xem đó có phải là file thông thường hay không và tùy chọn -d trong block lệnh elif để kiểm tra xem file đó có phải là folder hay không.

Bạn có thể tham khảo đoạn script bash sau:

#!/bin/bash
read -p "Enter a filename: " filename
if [ -f "$filename" ]; then
    echo "It's a regular file."
elif [ -d "$filename" ]; then
chch    echo "It's a directory."
else
    echo "It's neither a file nor a directory."
fi

Kết quả: Trong hình dưới, bạn có thể thấy kết quả hiển thị là “It’s a directory.” vì “portal mình” là một directory, không phải là một file thông thường. Trong khi đó “program1.c” có đuôi extension ngôn ngữ C sẽ xác định là file và program1 sẽ được hiển thị “It’s neither a file nor a directory” nếu không tồn tại hoặc không xác định.

Ví dụ 3: Xác minh tên người dùng bằng câu lệnh elif

Để xác minh tên người dùng bằng câu lệnh elif, bạn có thể sử dụng toán tử so sánh bằng == trong block điều kiện. Nếu tên người dùng nhập vào trùng khớp với tên người dùng hợp lệ thì bạn mới được cấp quyền truy cập. Nhờ cấu trúc elif, bạn có thể kiểm tra nhiều tên người dùng cùng lúc, giúp xác minh hiệu quả hơn. Để giúp bạn dễ dàng hình dung cách thức hoạt động, mình sẽ sử dụng một đoạn script bash để kiểm tra 2 tên người dùng khác nhau, bạn theo dõi qua ví dụ bên dưới:

#!/bin/bash
read -p "Enter your username: " username
if [ "$username" == "vietnix" ]; then
    echo "Welcome, vietnix!"
elif [ "$username" == "nam" ]; then
    echo "Welcome, nam!"
else
    echo "Invalid username."
fi

Kết quả: Khi bạn nhập tên người dùng “vietnix” hoặc “nam”, chương trình sẽ in ra thông báo chào mừng tương ứng. Nếu bạn nhập tên người dùng khác, ví dụ như mitu, chương trình sẽ in ra thông báo “Invalid username.”

Ví dụ 4: Kiểm tra độ dài của chuỗi

Để kiểm tra xem một chuỗi có số lượng ký tự nhất định trong Bash, bạn có thể dùng cú pháp ${#string} trong các câu điều kiện elif. Cú pháp này sẽ trả về số lượng ký tự trong chuỗi, bao gồm cả dấu cách. Bạn có thể theo dõi kỹ hơn thông qua ví dụ này, mình sẽ sử dụng toán tử -eq để kiểm tra xem chuỗi có đúng 3 ký tự, 5 ký tự, hay có số lượng ký tự khác.

Dưới đây là đoạn script bash chi tiết:

#!/bin/bash
read -p "Enter a string: " string
if [ "${#string}" -eq 3 ]; then
    echo "The string has three characters."
elif [ "${#string}" -eq 7 ]; then
    echo "The string has seven characters."
else
    echo "The string has a different number of characters."
fi

Kết quả: Trong hình dưới, bạn có thể thấy khi nhập chuỗi “nam”, script sẽ in ra thông báo chuỗi có 3 ký tự. Nếu bạn nhập chuỗi “hello world!”, script sẽ in ra thông báo chuỗi có một số ký tự khác. Nếu bạn nhập chuỗi “vietnix”, script sẽ in ra thông báo chuỗi có 7 ký tự.

Ví dụ 5: Kiểm tra năm nhuận bằng 3 điều kiện

Bạn có thể sử dụng nhiều hơn 2 điều kiện với cấu trúc elif. Trong ví dụ này, mình sẽ hướng dẫn bạn kiểm tra xem một năm cụ thể có phải là năm nhuận hay không. Về cơ bản, năm nhuận là năm có 366 ngày thay vì 365 ngày như thông thường. Và để xác định một năm là năm nhuận, cần thỏa mãn các điều kiện sau:

• Năm phải chia hết cho 4.
• Năm không được chia hết cho 100.
• Năm đó cũng chia hết cho 400.

Dưới đây là đoạn script bash đầy đủ, mình sẽ sử dụng toán tử modulo (%) để tính phần dư của phép chia.

#!/bin/bash
read -p "Enter a year: " year

if [ "$((year % 400))" -eq 0 ]; then
    echo "$year is a leap year."
elif [ "$((year % 100))" -eq 0 ]; then
    echo "$year is not a leap year."
elif [ "$((year % 4))" -eq 0 ]; then
    echo "$year is a leap year."
else
    echo "$year is not a leap year."
fi

Kết quả: Khi bạn nhập năm 2024, script sẽ in ra thông báo 2023 là năm nhuận vì 2024 chia hết cho 400, 100 và 4. Trong khi đó nếu bạn nhập năm 2015, vì giá trị này không chia hết cho 400, 100 và 4 do đó 2015 không phải năm nhuận.

Ví dụ 6: Kiểm tra ngày trong tuần với nhiều điều kiện

Nếu bạn cần thực hiện nhiều điều kiện trong một vòng lặp, bạn có thể sử dụng câu lệnh elif. Dưới đây là ví dụ đơn giản để kiểm tra ngày trong tuần bằng cách sử dụng biểu thức elif. Toán tử -eq được sử dụng để kiểm tra sự bằng nhau giữa các biến.

#!/bin/bash
read -p "Enter a day (1-7): " day
if [ "$day" -eq 1 ]; then
    echo "It's Monday."
elif [ "$day" -eq 2 ]; then
    echo "It's Tuesday."
elif [ "$day" -eq 3 ]; then
    echo "It's Wednesday."
elif [ "$day" -eq 4 ]; then
    echo "It's Thursday."
elif [ "$day" -eq 5 ]; then
    echo "It's Friday."
elif [ "$day" -eq 6 ]; then
    echo "It's Saturday."
elif [ "$day" -eq 7 ]; then
    echo "It's Sunday."
else
    echo "Invalid day."
fi

Kết quả: Trong hình trên, bạn có thể thấy khi nhập số 7, chương trình sẽ in ra “It’s Sunday.”, có nghĩa “Hôm nay là Chủ Nhật.”. Khi nhập số 4, chương trình sẽ in ra “It’s Thursday.”, có nghĩa “Hôm nay là Thứ Năm. Khi nhập số 8, chương trình sẽ in ra “Invalid day.”, có nghĩa “Ngày không hợp lệ.”

Vietnix – Nhà cung cấp dịch vụ VPS Linux hiệu suất cao và bảo mật tối ưu

Vietnix tự hào là nhà cung cấp dịch vụ hạ tầng máy chủ uy tín tại thị trường Việt Nam, với giải pháp VPS Linux mạnh mẽ, tối ưu cho các nhu cầu hosting, website, game server, ứng dụng doanh nghiệp,… Vietnix cam kết mang đến cho bạn trải nghiệm chuyên nghiệp, hiệu quả, cùng với sự hỗ trợ kỹ thuật tận tâm 24/7, đảm bảo hoạt động trơn tru, ổn định cho hệ thống của bạn.

Thông tin liên hệ:

• Hotline: 18001093
• Email: sales@vietnix.com.vn
• Địa chỉ: 265 Hồng Lạc, Phường 10, Quận Tân Bình, Thành Phố Hồ Chí Minh.
• Website: https://vietnix.vn/

Mong rằng qua các ví dụ cụ thể như kiểm tra số dương hay âm, xác minh file và folder, kiểm tra tên người dùng,… bạn có thể hiểu và sử dụng một cách dễ dàng và hiệu quả lệnh else-if trong Bash. Hãy theo dõi blog của mình để tìm hiểu thêm nhiều câu lệnh khác trong Bash. Nếu có bất cứ vấn đề gì cần hỗ trợ, bạn đừng ngần ngại để lại bình luận phía bên dưới để mình cùng đội ngũ kỹ thuật của Vietnix hỗ trợ bạn. Chúc bạn thành công!