Hiện nay, thương mại điện tử đã mở ra một bước tiến lớn trong lĩnh vực mua-bán, nhất là vào thời điểm từ khi đại dịch COVID-19 xảy ra cho đến hiện tại. Có thể nói rằng, E-Commerce đã làm thay đổi rất nhiều trong hành vi mua hàng của người tiêu dùng. Vậy thương mại điện tử là gì? Học ngành thương mại điện tử ra làm gì? Hãy cùng Vietnix tìm hiểu tổng quan về E-Commerce qua bài viết dưới đây.
Thương mại điện tử là gì? Thương mại điện tử quốc tế là gì?
Thương mại điện tử hay sàn thương mại điện là gì? Theo tiếng Anh, thương mại điện tử là E-Commerce. Mặt khác, Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) định nghĩa là “Thương mại điện tử bao gồm việc sản xuất, quảng cáo, bán hàng và phân phối sản phẩm được mua bán và thanh toán trên mạng Internet, nhưng được giao nhận một cách hữu hình, cả các sản phẩm giao nhận cũng như những thông tin số hoá thông qua mạng Internet”.
Không những vậy, căn cứ theo Khoản 1, Điều 3, Nghị định 52/2013/NĐ-CP ngày 16/05/2013, thương mại được Chính phủ nhận định rằng: “Hoạt động thương mại điện tử là việc tiến hành một phần hoặc toàn bộ quy trình của hoạt động thương mại bằng phương tiện điện tử có kết nối với mạng internet, mạng viễn thông di động hoặc các mạng mở khác”.
Nhìn chung, thương mại điện tử là một mô hình kinh doanh online được diễn ra thông qua hệ thống mạng Internet. Đối với hình thức này, người bán có thể là một nhà bán lẻ hoặc doanh nghiệp, với điểm chung là họ đều bán hàng trên kênh thương mại điện tử. Nhờ mô hình kinh doanh này mà người mua thuận tiện hơn trong việc mua sắm. Đồng thời, mô hình này cũng mang đến sự thúc đẩy tốt đẹp cho nền kinh tế quốc gia phát triển.
Thương mại điện tử quốc tế hay còn được gọi là Cross-border E-Commerce, với tính chất mua-bán và trao đổi hàng hóa như sàn thương mại điện tử. Tuy nhiên, quá trình này sẽ được thực hiện giữa các quốc gia trên thế giới và mang đặc tính toàn cầu.
Nếu bạn đang tìm hiểu về nền tảng xây dựng website thương mại điện tử, hãy tham khảo ngay bài viết này để tìm cho mình dịch vụ lưu trữ website chuyên nghiệp: Hosting thương mại điện tử là gì? Hướng dẫn chọn hosting phù hợp
Trang web thương mại điện tử là gì?
Trang web thương mại điện tử là một trang thông tin điện tử được tạo ra để đáp ứng một phần hoặc cả quy trình mua bán sản phẩm hoặc cung cấp dịch vụ thông qua hệ thống mạng Internet. Trong đó, trang web thương mại điện tử thực hiện các hoạt động gồm:
- Trưng bày, giới thiệu hàng hóa/dịch vụ.
- Tạo điều kiện cho khách hàng tùy ý tìm kiếm và lựa chọn sản phẩm mà họ cần.
- Thực hiện đặt hàng và thanh toán online ngay sau khi chọn xong sản phẩm.
- Các nhà kinh doanh online cung cấp cho khách hàng dịch vụ giao hàng chất lượng và phương thức thanh toán đa dạng.
- Dịch vụ chăm sóc khách hàng hậu mua sắm.
Hiện nay, trang web thương mại điện tử được chia thành 02 mảng chính:
- Trang web bán hàng: Các doanh nghiệp tự xây dựng và thiết kế website để bán hàng hóa, sản phẩm và dịch vụ độc quyền của họ.
- Sàn thương mại điện tử: là nơi tập trung nhiều nhà bán lẻ hoặc doanh nghiệp, tổ chức bán hàng với phân khúc người mua đa dạng hơn. Sàn thương mại điện tử là phương tiện cung cấp nền tảng cho người bán và người mua thực hiện và hoàn tất giao dịch.
Ưu và nhược điểm của thương mại điện tử
| Ưu điểm | Nhược điểm |
| Là mô hình kinh doanh đang phát triển vượt bậc trong vài năm gần đây. | Những cuộc thảo luận, tương tác giữa doanh nghiệp và khách hàng bị giảm bớt đi. |
| Tạo thêm nhiều sự thuận lợi trong việc đặt mua sản phẩm. | Gặp nhiều khó khăn về kỹ thuật chẳng hạn như: mất điện, lỗi mạng, sàn thương mại gặp lỗi,… |
| Tăng cao khả năng tiếp cận trực tiếp với khách hàng. | Nhiều doanh nghiệp lo ngại về việc bảo mật dữ liệu. |
| Có thể thực hiện tiếp thị toàn cầu dễ dàng, nhanh chóng. | Để đáp ứng tốt chất lượng giao hàng, người bán phải lựa chọn đơn vị vận chuyển uy tín và cân nhắc chi phí giao hàng để khách hàng tránh cảm thấy quá mắc. |
| Giảm chi phí vận hành cho doanh nghiệp. | Mức độ cạnh tranh giữa các đơn vị cung cấp tăng cao. |
| Đa dạng sản phẩm trên thị trường, giúp người tiêu dùng dễ tìm hàng hóa mình cần. | Khâu đóng gói bị ảnh hưởng bởi đơn vị vận chuyển. Ví dụ, bạn đóng gói hàng hóa rất kỹ, nhưng trong quá trình giao hàng, nhân viên vận chuyển không cẩn thận làm gói hàng bị rách hoặc móp méo. |
| Người mua có thể thực hiện so sánh giá cả và chất lượng sản phẩm giữa các đơn vị cung cấp. | Kho hàng không được quản lý một cách dễ dàng. |
Yếu tố góp phần xây dựng gian hàng thương mại điện tử thành công
Để mô hình kinh doanh online phát triển và thành công cũng như duy trì được sự ổn định, bạn hãy chú ý đến 04 yếu tố quan trọng sau đây:
- Chất lượng hàng hóa, dịch vụ: Lòng tin của khách hàng có đặt nơi bạn hay không điều đầu tiên phụ thuộc vào chất lượng hàng hóa mà bên bạn cung cấp. Do đó, người bán cần hết sức lưu ý vấn đề này. Mặt khác, để chất lượng sản phẩm không còn là nỗi băn khoăn của doanh nghiệp, bạn hãy chọn những nhà cung cấp chính hãng, uy tín.
- Độ uy tín của thương hiệu: Đối với cả 02 hình thức mua sắm trực tuyến và truyền thống, tâm lý khách hàng thường chọn những cửa hàng được nhiều người tin dùng, vì khi đó họ sẽ an tâm hơn về mặt chất lượng sản phẩm. Vì vậy, để xây dựng độ uy tín của thương hiệu, bạn cần chú trọng về: chất lượng sản phẩm, đội ngũ tư vấn chăm sóc khách hàng chuyên nghiệp, đơn vị giao hàng tốt và nhanh chóng,…
- Quy trình kinh doanh online suông sẻ: Quá trình mua hàng dễ dàng, nhanh chóng cũng là điểm cộng trong lòng khách hàng. Nhờ đó, bạn có lợi thế hơn khi cạnh tranh với các nhà cung cấp khác. Để quá trình mua hàng của khách ít xảy ra vấn đề, người bán cần thường xuyên truy cập vào cửa hàng của mình trên sàn thương mại điện tử, liên tục cập nhật tình trạng tồn kho hàng hóa và tư vấn, giải đáp thắc mắc cho khách luôn nhiệt tình.
- Lựa chọn đơn vị giao hàng đáng tin cậy: Đơn vị vận chuyển cũng là một trong các yếu tố quan trọng mà mọi nhà bán hàng online cần chú ý. Vì khi chọn đơn vị vận chuyển tốt, hàng hóa của bạn khi đến tay khách vẫn đảm bảo được đóng gói cẩn thận, không gặp bất kỳ vấn đề nào. Bên cạnh đó, thời gian giao hàng nhanh chóng sẽ mang lại những phản hồi tích cực từ phía khách hàng.
8 hình thức dịch vụ của doanh nghiệp thương mại điện tử
Đối với riêng các doanh nghiệp hoạt động trong E-commerce, người ta chia ra 4 hình thức dịch vụ chính hiện nay:
| Các hình thức | Diễn giải |
| B2B hay Business to Business (Doanh nghiệp – Doanh nghiệp) | Hình thức dịch vụ này mô tả các giao dịch giữa các doanh nghiệp với nhau. Ví dụ như các giao dịch giữa các nhà sản xuất hay giữa nhà sản xuất với nhà bán buôn, nhà bán buôn với nhà bán lẻ,… |
| B2E hay Business to Employee (Doanh nghiệp – Nhân viên) | Hình thức B2E thể hiện việc doanh nghiệp sử dụng một mạng lưới nội bộ để cung cấp thông tin, sản phẩm hay dịch vụ cho nhân viên trong chính tổ chức. |
| B2C hay Business to Consumer (Doanh nghiệp – Người tiêu dùng) | Hình thức này mô tả các giao dịch trao đổi, mua bán giữa các doanh nghiệp với người tiêu dùng của họ. Ở mô hình này, khách hàng sẽ là người cuối cùng trực tiếp mua sản phẩm hoặc dịch vụ của nhà cung cấp. Đặc điểm sản phẩm hay giá cả đều được mô tả rõ ràng, chi tiết nên giao dịch trong mô hình B2C nhanh gọn do không tốn thời gian đàm phán như mô hình B2B. |
| B2G hay Business to Government (Doanh nghiệp – Chính phủ) | B2G là hình thức tiếp thị, quảng bá cho khu vực công nhân với mục đích đưa sản phẩm, dịch vụ tới cơ quan Chính phủ ở các cấp khác nhau. Chính quyền thông qua những kỹ thuật truyền thông sẽ giúp doanh nghiệp xây dựng, phát triển thương hiệu. |
| C2B hay Consumer to Business (Người tiêu dùng – Doanh nghiệp) | C2B là mô hình kinh doanh mà người tiêu dùng tạo ra giá trị, sau đó bán giá trị đó cho doanh nghiệp. Mô hình C2B trái ngược với B2C, trong đó sự đóng góp ý kiến của người tiêu dùng về cải thiện chất lượng sản phẩm/dịch vụ là một ví dụ cụ thể và rõ ràng nhất. Chẳng hạn như, bạn kinh doanh quần áo trên Shopee hay Lazada hoặc các sàn thương mại điện tử khác và nhận được đánh giá từ người tiêu dùng. Từ đó, dựa vào những dữ liệu đánh giá này, bạn cải thiện mô hình kinh doanh của mình sao cho phù hợp hơn. |
| C2G hay Consumer to Government (Người tiêu dùng – Chính phủ) | Mô hình C2G được hiểu rất đơn giản, đó là khi bạn tham gia vào bất kỳ hình thức thanh toán nào cho các cơ quan công cộng thông qua Internet. Ví dụ, bạn trả thuế online, đóng học phí cho trường đại học,… |
| G2B hay Government to Business (Chính phủ – Doanh nghiệp) | Mô hình G2B là hoạt động thương mại giữa chính phủ với các doanh nghiệp. Trong đó, các hoạt động không mang tính giao dịch, mua-bán, thay vào đó là chính phủ sẽ cung cấp và cập nhật các thông tin về quy chế, luật pháp, dịch vụ hành chính và chính sách thông qua hệ thống mạng Internet. |
| G2C hay Government to Consumer (Chính phủ – Người tiêu dùng) | Mô hình thương mại điện tử G2C là hình thức trao đổi giữa chính phủ với người dân. Tại Việt Nam, mô hình này được thực hiện dưới dạng các chiến dịch truyền thông hoặc gửi thư trực tiếp. |
Các hình thức hoạt động chủ yếu của E – Commerce
Các hình thức hoạt động phổ biến của E-Commerce có thể kể tới như:
Thanh toán trực tuyến
Thanh toán trực tuyến hay Electronic payment là quá trình thanh toán các chi phí thông qua electronic message (bức thư điện tử).
Với tốc độ phát triển nhanh của TMĐT, hình thức thanh toán trực tuyến đã và đang mở rộng sang các lĩnh vực khác như:
- Tiền lẻ điện tử hay còn được gọi là internet cash.
- Ví điện tử hay được biết đến với tên gọi electronic purse.
- Các giao dịch trực tuyến, điện tử hệ thống ngân hàng (digital banking).
- Trao đổi dữ liệu tài chính điện tử (FEDI).
Ví dụ dễ gặp nhất của hình thức này là nhân viên sẽ được thanh toán lương qua chuyển khoản, người mua hàng trả phí bằng thẻ tín dụng, thẻ ngân hàng thay vì tiền mặt,… Ngoài ra, khi người tiêu dùng đặt đồ ăn trên ứng dụng Grab, sau khi hoàn tất quá trình đặt hàng, hệ thống chuyển đến phần thanh toán, tại đây bạn được quyền lựa chọn phương thức thanh toán nào thuận tiện cho mình nhất, đó có thể là ví điện tử Momo, ZaloPay, ví VNPAY hoặc thẻ tín dụng VISA/MASTERCARD, thẻ ATM,…để hoàn tất quá trình mua đồ ăn của mình.
Thư điện tử
Thư điện tử (electronic mail hay email) là hình thức gửi thông tin trực tuyến cho nhau tại của doanh nghiệp, cơ quan nhà nước hay cá nhân. Ví dụ, khi bạn hoàn tất đơn mua đồ ăn trên Grab và tài xế đã giao đến tận tay bạn. Lúc này, tài xế Grab sẽ báo cáo đơn hàng được giao thành công lên hệ thống và chính hệ thống tự gửi email xác nhận đơn hàng hoàn tất về người mua.
Truyền dung liệu (content)
Dung liệu hay content là nội dung của sản phẩm số. Giá trị của dung liệu không nằm trong bản thân nội dung của nó cũng như không nằm trong vật mang tin. Hàng hóa trong thương mại điện tử có thể được giao qua internet.
Ví dụ, khi bạn mua một món hàng có giá trị cao trên Taobao hoặc Amazon và sản phẩm đã được giao đến tận tay, khi này, người giao hàng sẽ yêu cầu bạn ký trực tiếp trên điện thoại đã được truy cập vào hệ thống cung cấp của họ. Trong đó, chữ ký điện tử được xem như một chữ ký tay của người mua để xác nhận đơn hàng đã được giao thành công. Chính chữ ký này sẽ được hệ thống bảo mật và lưu trữ trong dữ liệu của hệ thống doanh nghiệp.
Trao đổi các dữ liệu điện tử qua công cụ công nghệ (EDI)
Trao đổi dữ liệu điện tử (electronic data interchange) mô tả quá trình trao đổi các dữ liệu có cấu trúc (structured form) từ một máy tính điện tử này sang một máy tính điện tử khác. Điều này được thực hiện giữa những bên giao dịch khi đã đạt được thỏa thuận mua bán dữ liệu với nhau.
Ví dụ, khi bạn mua hàng trên Lazada, quá trình mua hàng của người tiêu dùng từ việc tìm kiếm sản phẩm > lựa chọn nhà cung cấp > đặt hàng > lựa chọn hình thức vận chuyển (giao hỏa tốc, giao nhanh hay tiêu chuẩn) > thanh toán, đều sẽ được hệ thống của Lazada ghi nhận và chính công nghệ EDI thực hiện điều đó. Việc này được xem như một cuộc trao đổi, mua-bán giữa doanh nghiệp và người dùng với trung gian là hệ thống mạng Internet.
Mua bán, trao đổi các loại hàng hoá hữu hình
Hiện nay, nhiều loại hàng hóa bán lẻ qua mạng đã xuất hiện và ngày càng trở nên đa dạng hơn. Những sản phẩm như hoa, ô tô hay quần áo cũng được đưa lên các nền tảng mua bán trên internet.
Từ đó mà hoạt động “mua hàng điện tử” hay còn được gọi là “mua hàng trên mạng” đã bắt đầu phát triển. Hình thức này cạnh tranh trực tiếp với hình thức bán lẻ hữu hình (retail of tangible goods).
Ví dụ, khi bạn mua một chiếc tủ lạnh thông qua đặt hàng trên website của doanh nghiệp, bên cạnh việc cung cấp phiếu bảo hành giấy, hiện nay một số cửa hàng còn cung cấp mã QR kèm theo sản phẩm, khi người dùng scan mã QR này trên điện thoại, họ sẽ truy cập được phiếu bảo hành trực tuyến, điều này giúp giảm đi sự lo lắng cho khách hàng nếu lỡ làm mất phiếu bảo hành giấy.
Thách thức thương mại điện tử ở Việt Nam
Mặc dù phát triển nhanh chóng và tạo ra những cơ hội mới tại Việt Nam nhưng thương mại điện tử vẫn gặp phải những thách thức nhất định.
| Các thách thức | Diễn giải |
| Mức độ cạnh tranh khốc liệt | Với sự phát triển chóng mặt của thương mại điện tử tại Việt Nam, đặc biệt sau hai năm dịch Covid bắt đầu thì ngày càng có nhiều doanh nghiệp tham gia vào ngành. Điều này gây ra áp lực cạnh tranh lớn với những tổ chức trong ngành cũng như những doanh nghiệp non trẻ định hướng gia nhập mới. Sức cạnh tranh cao dẫn đến việc các doanh nghiệp cần xác định được hướng đi sáng tạo, an toàn làm sao để tăng trải nghiệm khách hàng với chiến lược giá (cao, thấp) hoặc tìm thị trường ngách dễ hoạt động hơn. |
| Vấn đề an ninh mạng chưa được đảm bảo chắc chắn | Nhà bán hàng vừa và nhỏ cần đặt ra các chính sách chặt chẽ để tạo ra được khuôn khổ an ninh mạng an toàn, vững chắc. Vấn đề an ninh mạng là vô cùng cần thiết trong thời đại số hiện nay. Nó giúp doanh nghiệp có sẵn phương án ứng phó khi bị tấn công mạng, tránh những ảnh hưởng xấu tới công ty và doanh số bán hàng. |
| Xác minh danh tính của người mua hàng | Với các hoạt động trên Internet, doanh nghiệp cần có những phương thức xác định danh tính để chắc chắn rằng người tiêu dùng có quan tâm đến sản phẩm và đã để lại thông tin thanh toán chính xác. Một số phương pháp xác minh hiện nay có thể kể đến là xác minh qua số điện thoại, email, xác minh qua vân tay hay mã OTP,… |
| Khó khăn khi tự xoay sở dịch vụ fulfillment | Dịch vụ fulfillment là cụm từ chỉ toàn bộ quá trình từ khi nhập hàng hóa về, vận chuyển về kho và cuối cùng là tới tay người tiêu dùng. Với những doanh nghiệp nhỏ hay cá nhân kinh doanh, dịch vụ fulfillment là khó khăn đầu tiên. Để giải quyết vấn đề này, doanh nghiệp có thể tham khảo việc thuê ngoài dịch vụ fulfillment để linh động trong việc vận chuyển hàng hóa. Với cá nhân không có nhiều nguồn vốn, bạn cần tự mình tìm hiểu trực tiếp khi bắt tay vào kinh doanh. |
| Sự nâng cao của trải nghiệm khách hàng hiện đại | Khách hàng thời hiện đại đã có những yêu cầu khó tính, khắt khe hơn trong việc lựa chọn sản phẩm sử dụng. Điều này vừa là động lực thúc đẩy vừa là sức ép tới các nhà sản xuất. Đặc biệt hơn với ngành TMĐT, khi khách hàng mua hàng không có cơ hội trải nghiệm thực tế thì tổ chức cần có những cải tiến, cách thức để thuyết phục người tiêu dùng chi tiền cho sản phẩm của mình. |
| Khó khăn trong lưu lượng truy cập và tỷ lệ chuyển đổi | Ngoài khó khăn trong xây dựng một trang web về thương mại điện tử, người làm TMĐT còn phải tìm cách để website của mình có nhiều lượt truy cập và có khả năng chuyển đổi. Theo chủ thương hiệu Black n Bianco – Lisa Chu, tỷ lệ chuyển đổi trung bình trên toàn cầu hiện nay rơi vào khoảng dưới 32%. Do đó, để có thể chuyển đổi từ thông tin đăng tải trên website thành đơn hàng, ban cần xây dựng một trang web hiện đại, thân thiện người dùng và giao diện phù hợp. |
| Khả năng hiển thị của sản phẩm, website với người dùng | Một trong những bước đầu tiên để tạo tỷ lệ chuyển đổi cho trang thương mại điện tử đó là giúp sản phẩm hoặc trang bán hàng của mình hiển thị đầu tiên với người dùng khi họ tìm kiếm bằng từ khóa trên internet. Một trong những cách phổ biến hiện nay để thực hiện được điều này là các trang thương mại điện tử cần đầu tư vào SEO. Các công việc cụ thể trong hoạt động này là nghiên cứu từ khóa, thực hiện các phương pháp SEO và xây dựng nhiều liên kết đến trang web của mình để thuyết phục người tiêu dùng mua hàng. |
| Các chính sách hoàn trả sản phẩm, hàng hoá | Một trong những khó khăn lớn khác trong thương mại điện tử là các chính sách hoàn trả sản phẩm và chi phí. Đối với những sản phẩm lỗi, hỏng, người bán hàng trên các trang thương mại điện tử cần có trách nhiệm đảm bảo hoàn trả mình bạch cho người mua. Tuy nhiên, các chính sách này gây đến không ít khó khăn khi chính người bán cũng có thể gặp những tình huống xấu như bị lừa đổi trả sản phẩm hoặc vấn đề đổi trả một sản phẩm ảnh hưởng đến đánh giá chung tới toàn bộ các sản phẩm khác. |
| Khó khăn trong chuỗi cung ứng và hoạt động logistic | Vấn đề chuỗi cung ứng và logistic luôn là một trong những vấn đề nan giải của một doanh nghiệp khi tham gia vào ngành thương mại điện tử. Tình trạng thiếu nhân công, hay vấn đề tồn kho dẫn đến chi phí lớn có thể xảy ra với bất kỳ doanh nghiệp nào. Để hoạt động tốt, tổ chức cần tìm ra những giải pháp về logistic và chuỗi cung ứng để đảm bảo sự hài lòng của người mua khi nhận hàng. |
| Tiềm ẩn rủi ro lộ thông tin cá nhân | Trong thời đại số, tiềm ẩn lộ thông tin cá nhân riêng tư luôn tồn tại. Hầu hết các nền tảng TMĐT hiện nay đều yêu cầu người dùng cung cấp các thông tin cá nhân như họ tên, địa chỉ, số điện thoại hay số tài khoản ngân hàng. Vấn đề này dẫn tới sự lo ngại của người dùng khi thực hiện bất cứ giao dịch nào trên internet. Chính vì vậy, tổ chức hoạt động trong ngành TMĐT cần đảm bảo về bảo vệ thông tin cá nhân người dùng. Ngoài ra, doanh nghiệp cũng cần thiết nâng cao hình ảnh, sự tin tưởng của người dùng vào thương hiệu. |
| Khó tìm ra thị trường phù hợp để kinh doanh | Tìm ra thị trường ngách tiềm năng không chỉ là khó khăn đối với những người kinh doanh trên nền tảng thương mại điện tử mà còn cả các mô hình trực tiếp. Nếu bạn chưa xác định được thị trường mục tiêu của mình, hãy ngồi lại và đưa ra các đánh giá khách quan và chạy quảng cáo sản phẩm cho đối tượng đó để đưa ra những kết quả rõ ràng nhất. Sau khi đã thực hiện và tìm được ra khách hàng mục tiêu của mình, doanh nghiệp hoặc người bán cần tìm ra các cách mới để tăng số lượng người mua và thuyết phục họ về lòng trung thành với thương hiệu. |
| Thu hút người mua mục tiêu | Với chân dung khách hàng đã vẽ ra, việc thu hút mục tiêu cần được dựa trên những chiến dịch quảng cáo và các kích thích mua hàng của người tiêu dùng. Doanh nghiệp nên nắm chắc các nguyên lý marketing trên nền tảng số để sản phẩm hiển thị tới đúng đối tượng và kéo người mua gần hơn tới thương hiệu trong các chiến dịch cụ thể. |
| Tăng lòng trung thành của khách đã mua sản phẩm | Sự phát triển nhanh của thương mại điện tử khiến cho người tiêu dùng không còn quá tha thiết và trung thành với thương hiệu. Khi có sản phẩm, dịch vụ tốt cùng với giá thành ưu đãi hơn, họ sẵn sàng chuyển đổi lựa chọn thương hiệu. Do đó, doanh nghiệp cần giữ được sự trung thành của người đã mua hàng bằng các dịch vụ chăm sóc sau mua như có những ưu đãi giảm giá cho các lần mua kế tiếp. |
| Doanh số bán hàng thấp | Mục tiêu cuối cùng của kinh doanh trên các sàn TMĐT là doanh thu mang về. Do vậy, khi chưa đạt được những mục tiêu về doanh thu, bạn cần xem xét lại các vấn đề như: – Các trải nghiệm khi thanh toán có dễ dàng và thuận lợi không? – Bố cục trang web có gây khó khăn cho người sử dụng không? Có dễ điều hướng không – Thời điểm nào nên áp dụng các chương trình khuyến mãi với voucher hay miễn phí vận chuyển? |
Xu hướng thương mại điện tử hiện nay
Xu hướng thương mại điện tử hiện nay mở ra sự phát triển mới trong lĩnh vực kinh doanh online, một trong các xu hướng phổ biến như:
- Sự phát triển nhanh chóng của các sàn thương mại điện tử
- Tổ chức các chương trình deal “hời” như Black Friday, Flash Sale,…
- Đa dạng hàng hóa/dịch vụ được kinh doanh online
- Thương mại điện tử có sự chuyển biến tích cực và mở rộng quy mô sau đại dịch COVID-19.
- Kinh doanh theo hình thức Dropshipping, tức là khi khách đặt hàng, bạn sẽ là người tổng hợp đơn hàng và gửi cho nhà cung cấp. Khi nhà cung cấp đã làm xong các đơn hàng đó, họ sẽ tự giao đến tay người mua.
- Thuê KOLs, Influencers để làm tiếp thị liên kết (Affiliate). Tức là, doanh nghiệp sẽ sử dụng KOLs hoặc Influencers để quảng bá cho sản phẩm hoặc dịch vụ của công ty. Các KOLs và Influencers này sẽ được tính hoa hồng dựa trên doanh số bán hàng của họ.
Xu hướng của thương mại điện tử
Ngành thương mại điện tử là gì?
Ngành thương mại điện tử là ngành kinh doanh sản phẩm/dịch vụ bằng việc sử dụng mạng Internet, các nền tảng điện tử như: Google, Facebook, Instagram,…và vận dụng công nghệ thông tin để thực hiện quá trình mua bán và trao đổi hàng hóa/dịch vụ.
Ngành thương mại điện tử bao gồm nhiều lĩnh vực phổ biến như: bán lẻ trực tuyến, dịch vụ trực tuyến, thị trường B2B (Business to Customer) và tiếp thị liên kết (Affiliate Marketing).
Sở dĩ ngành thương mại điện tử ngày càng phát triển và thu hút nhiều người học, tìm hiểu về ngành nghề này vì đây là ngành nghề giúp tăng sự tiện lợi cho người tiêu dùng khi mua hàng, cung cấp đa dạng các sản phẩm/dịch vụ nên tăng sự lựa chọn cho khách hàng. Ngoài ra, ngành thương mại điện tử còn giúp các nhà kinh doanh online mở rộng phạm vi tiếp cận người tiêu dùng, đồng thời biết cách giảm chi phí trong những khâu như: thuê mặt bằng, thuê nhân viên bán hàng,…Nhìn chung, ngành nghề này mang lại nhiều giá trị lợi ích cho con người và nền kinh tế xã hội.
Ngành thương mại điện tử đào tạo những gì?
Nhìn chung, ngành TMĐT cung cấp cho người học các kiến thức trong quản trị doanh nghiệp. Lượng kiến thức này giúp người học nắm được cách thức tổ chức, điều hành và quản trị doanh nghiệp. Cụ thể hơn, những kiến thức đó là:
- Tổng quan ngành TMĐT.
- Quản trị các dự án đầu tư trong TMĐT.
- Quản trị sàn giao dịch TMĐT.
- Digital marketing.
- Quản trị mối quan hệ với các nhóm khách hàng,…
Ngoài những kiến thức truyền thống như trên, ngành TMĐT 4.0 còn đưa tới cho người học cách điều hành, tổ chức doanh nghiệp hoạt động trên internet như các kiến thức về:
- Xây dựng ứng dụng về TMĐT.
- Các hoạt động TMĐT cho doanh nghiệp (chạy quảng cáo trên các nền tảng TMĐT, tìm kiếm khách hàng tiềm năng, chăm sóc khách hàng, quản lý website hay thực hiện hoạt động marketing trên các nền tảng mạng xã hội,…).
- Marketing điện tử.
- Học về cách bán hàng trong nước và xuyên biên giới.
- Kiến thức về máy tính, công nghệ thông tin bổ trợ,…
Với những kiến thức này, người học có thể rèn luyện được những tố chất trong ngành như:
- Tư duy phát triển, cải tiến sản phẩm, dịch vụ trên nền tảng internet.
- Khả năng tư duy sáng tạo trong công việc, định hướng kinh doanh.
- Quản lý quan hệ khách hàng.
- Phát triển, nâng cao kiến thức về digital marketing thông qua các kênh social media (như Facebook, Instagram, Tiktok,…) hay website riêng.
- Tư duy đổi mới trong nền kinh tế số.
Thương mại điện tử học những môn gì?
Để đạt chuẩn chất lượng trong việc đào tạo, các trường đại học cần trang bị những kiến thức cần thiết cho sinh viên như:
- Toán cao cấp 1, 2
- Ngoại ngữ: tiếng Anh
- Quản trị học
- Toán ứng dụng
- Hàm phức và phép biến đổi Laplace
- Phương pháp tính
- Logic học
- Nhập môn lập trình
- Marketing cơ bản
- Nguyên lý thương mại điện tử
- Cơ sở dữ liệu
- Luật kinh doanh
- Hệ quản trị cơ sở dữ liệu
- Quản trị nguồn nhân lực
- Hệ thống thông tin quản lý
- Phương pháp luận nghiên cứu khoa học
- Thuật ngữ thương mại điện tử
- Tài chính doanh nghiệp
- Phát triển ứng dụng công nghệ web
- Lập trình web
- Marketing số
- Quản trị chiến lược
- Nguyên lý thống kê
- Phân tích và thiết kế hệ thống
- Quản trị tác nghiệp thương mại điện tử
- Xây dựng dự án thương mại điện tử
- Bảo mật thương mại điện tử
- Phân tích dữ liệu
- Marketing số nâng cao
- Quản trị chuỗi cung ứng
Các khối tuyển sinh ngành TMĐT là gì?
Bắt kịp sự phát triển của TMĐT, nhiều trường Đại học và Cao đẳng tại Việt Nam hiện nay đã và đang phát triển chuyên ngành TMĐT. Một số khối tuyển sinh chính mà người thi muốn vào học ngành TMĐT là:
- Khối A00 (bao gồm các môn Toán – Vật lý – Hoá học).
- Khối A01 (bao gồm các môn Toán – Vật lý – Tiếng Anh).
- Khối D07 (bao gồm các môn Toán – Ngữ văn – Tiếng Anh).
- Khối D01 (bao gồm các môn Toán – Hoá học – Tiếng Anh).
- Ngoài các tổ hợp trên, hiện nay nhiều trường cũng bổ sung thêm các khối tuyển sinh khác như C14, C15, D90.
Các khối ngành bên trong ngành TMĐT
Học ngành TMĐT, bạn sẽ được tiếp cận với các khối ngành sau:
Ngành học 1: Marketing trực tuyến
Khối ngành marketing trực tuyến hiện đang là một trong những ngành hot nhất hiện nay. Điều này cũng phần nào cho thấy tiềm năng về cơ hội việc làm của ngành TMĐT trong tương lai.
Ngành marketing trực tuyến bao quát về quá trình đưa sản phẩm/ dịch vụ tới tay người tiêu dùng trên các thiết bị số nhằm nâng cao hình ảnh thương hiệu tới khách hàng và tăng doanh số bán.
Ngành học 2: Quản trị TMĐT
Ngành quản trị TMĐT bao gồm những môn học chuyên sâu về TMĐT, chuỗi cung ứng trong ngành hay cách thức phát triển hệ thống thông tin TMĐT,…
Ngành học 3: Kinh doanh trực tuyến
Ngành kinh doanh trực tuyến mang tới cách thức bán hàng trên môi trường internet thông qua shop bán hàng trực tuyến trên các sàn thương mại điện tử hay website,… Từ đây, khối ngành này giúp người học có cái nhìn nhanh nhạy cũng như cải tiến quá trình mua bán thuận tiện và nhanh chóng hơn.
Các trường đào tạo ngành TMĐT tốt
Dưới đây là TOP 10 các trường đào tạo ngành TMĐT tốt nhất hiện nay, Vietnix mời bạn đọc tham khảo. Mỗi trường sẽ có những cách đào tạo cũng như chương trình đào tạo riêng. Tuy nhiên, nội dung đào tạo sẽ không xa rời những gì mà một người học TMĐT cần.
Top các trường đào tạo ngành TMĐT uy tín là:
| Trường đào tạo | Khối tuyển sinh |
| Trường Đại học Thương Mại | A00, A01, D01 |
| Đại học Kinh tế Quốc dân | A00, A01, D01, D07 |
| Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông | A00, A01, D01 |
| Đại học Công nghệ Giao thông vận tải Hà Nội | A01, D01, D07 |
| Đại học Huế | A00, A01, D01, C15 |
| Đại học Trà Vinh | A00, A01, C14, C15 |
| Đại học Kinh tế Đà Nẵng | A00, A01, D01, D90 |
| Đại học Công nghiệp thành phố Hồ Chí Minh | A01, C01, D01, D90 |
| Đại học Kinh tế thành phố Hồ Chí Minh | A00, A01, D01 |
| Đại học Ngân hàng thành phố Hồ Chí Minh | A00, A01, D01, D07 |
Đại học Công nghiệp được biết đến là một trong những trường đại học uy tín về chất lượng đào tạo, nhất là với ngành Thương mại điện tử. Trường sở hữu đội ngũ giảng viên có trình độ chuyên môn cao về lý thuyết và thực tế, bề dày kinh nghiệm cao, kết hợp với giáo án tổng hợp nhiều kiến thức về: IT, kiến thức kinh doanh, Marketing, các kỹ năng cần thiết đã giúp cho các bạn sinh viên vừa học vừa trải nghiệm thực tiễn một cách tốt nhất.
Hơn thế nữa, ngành Thương mại điện tử tại trường Đại học Công nghiệp là ngành đầu tiên tại Việt Nam đạt chuẩn về kiểm định chất lượng quốc tế AUN-QA. Chính vì sự uy tín này, bằng cấp của các bạn sinh viên học ngành này tại trường ĐH Công nghệ trở nên có giá trị không chỉ trong nước mà còn ở thế giới.
Cơ hội việc làm khi học ngành thương mại điện tử
Nhìn chung, TMĐT đang là một ngành có cầu nhân lực lớn trong thời điểm hiện tại và tương lai. Sau khi học xong, bạn có thể làm việc trong ngành với một số chức danh sau:
- Chuyên viên digital marketing.
- Quản lý hệ thống bán hàng.
- Chuyên viên xây dựng hệ thống giao dịch thương mại, kinh doanh online.
- Tư vấn viên đề xuất giải pháp cải tiến hệ thống (bảo mật thông tin; nâng cấp website hay các vấn đề khác liên quan đến TMĐT).
- Chuyên viên phân tích dữ liệu.
- Giảng viên về ngành TMĐT tại các trung tâm hay các trường đại học, cao đẳng hay học viện.
- Cán bộ nghiên cứu chuyên sâu về TMĐT tại các cơ quan nghiên cứu hay Bộ, ngành,…
Địa điểm làm việc của người học TMĐT cũng rất đa dạng:
- Trường học, trung tâm.
- Doanh nghiệp.
- Freelancer hoặc khởi nghiệp tự thân (start-up).
- Trung tâm nghiên cứu.
- Cơ quan nhà nước,…
Vị trí công việc
Các bạn trẻ sau khi hoàn thành cấp bậc đại học có thể đảm nhiệm các vị trí công việc sau:
- Chuyên viên bán hàng online
- Chuyên viên tư vấn chiến lược phát triển thương mại điện tử
- Chuyên viên xây dựng hệ thống giao dịch thương mại điện tử
- Giảng viên đào tạo
- Khởi nghiệp buôn bán
- Chuyên gia chuyển đổi số
- Chuyên viên Marketing kỹ thuật số
- Chuyên viên quản trị hệ thống thương mại điện tử
- Chuyên viên hoạch định chính sách phát triển thương mại điện tử
- Nhân viên tư vấn cho các công ty mới gia nhập sàn thương mại điện tử
- Cán bộ nghiên cứu khoa học và ứng dụng IT
- Chuyên viên phân tích kinh doanh online
- Quản lý dự án trên sàn thương mại điện tử
- Nhân viên chăm sóc khách hàng
- Nhân viên SEO, sáng tạo nội dung website
- Quản lý sản phẩm, kho hàng online
- Nhân viên nhập liệu
- Nhân viên chạy quảng cáo trên các nền tảng: Google, Facebook,…
Mức lương nhận được
Mức lương trung bình được tính dựa trên các vị trí làm việc của một bạn sinh viên mới tốt nghiệp ngành Thương mại điện tử dao động từ 5.000.000 VND/tháng đến 7.000.000 VND/tháng. Tuy nhiên, mức lương này có thể cao hơn tùy thuộc vào năng lực của họ.
Sau quá trình trau dồi kiến thức, kỹ năng và kinh nghiệm, bạn thăng chức lên cấp bậc chuyên viên, lúc đó mức lương tối thiểu sẽ từ 15.000.000 VND/tháng trở lên. Đây là con số vô cùng hấp dẫn trong thị trường lao động hiện nay tại Việt Nam.
Những điều cần lưu ý khi chọn học ngành TMĐT
Ngoài khả năng, tố chất của bản thân, người học cần cân nhắc kỹ lưỡng và lưu ý một số vấn đề sau trước khi quyết định học TMĐT:
- Người học cần có sự yêu thích với ngành.
- Không ngừng hoàn thiện bản thân, chủ động học tập kiến thức bên ngoài. Do đặc thù ngành luôn vận động và thay đổi nên khả năng tự học và nắm bắt xu hướng là điều cần thiết.
- Trau dồi ngoại ngữ nhằm bổ trợ cho việc tìm kiếm thông tin hay tăng cơ hội việc làm sau này.
Câu hỏi thường gặp
Các hoạt động chính của thương mại điện tử là gì?
Các hoạt động của Thương mại điện tử bao gồm:
1. Mua và bán sản phẩm trực tuyến
2. Bán vé trực tuyến.
3. Thanh toán trực tuyến.
4. Đóng các loại thuế khác nhau.
5. Phần mềm kế toán trực tuyến.
6. Hỗ trợ khách hàng trực tuyến.
Các lợi ích của thương mại điện tử là gì?
1. Hiểu được các lợi thế của thương mại điện tử
2. Quá trình mua hàng nhanh hơn.
3. Cửa hàng và tạo danh sách sản phẩm.
4. Giảm chi phí.
5. Quảng cáo và tiếp thị giá cả hợp lí.
6. Tính linh hoạt cho khách hàng.
7. Không có giới hạn phạm vi tiếp cận.
8. So sánh sản phẩm và giá cả sản phẩm.
9. Đáp ứng nhanh hơn nhu cầu của người mua / thị trường.
Mặt trái của ngành thương mại điện tử
Một số mặt trái của ngành thương mại điện tử bạn cần biết:
Xảy ra nhiều bất cập không mong muốn
Cần chặt chẽ trong khâu quản lý chất lượng, tránh thất thu thuế
Nhiều kho hàng không có giấy tờ chứng từ, dẫn tới tình trạng hàng hóa không rõ nguồn gốc
Tăng cường kho quản lý thương mại điện tử
Lời kết
Nhìn chung, các thông tin trong bài viết trên đã giúp bạn giải đáp thắc mắc “thương mại điện tử là gì” cũng như cập nhật những xu hướng mới nhất của thương mại điện tử. Vietnix cũng hy vọng rằng bạn sẽ có định hướng tốt cho mình khi lựa chọn theo ngành nghề liên quan đến thương mại điện tử này.
