Tên miền lừa đảo được tạo ra để giả mạo website uy tín nhằm đánh cắp thông tin nhạy cảm hoặc phát tán mã độc, là một mối đe dọa nghiêm trọng trên không gian mạng. Bài viết này mình sẽ cung cấp các dấu hiệu nhận biết tên miền lừa đảo, hướng dẫn các cách kiểm tra chính xác và đưa ra các biện pháp phòng tránh hiệu quả tên miền lừa đảo, giúp bạn bảo vệ thông tin cá nhân và tài sản.
Những điểm chính
- Tên miền lừa đảo: Tên miền giả mạo website uy tín để đánh cắp thông tin (tài khoản ngân hàng, mật khẩu) hoặc phát tán mã độc.
- Rủi ro: Mất thông tin cá nhân/dữ liệu, thiệt hại tài chính, lây nhiễm mã độc, ảnh hưởng uy tín thương hiệu (nếu doanh nghiệp bị mạo danh).
- Dấu hiệu nhận biết (mắt thường): Lỗi chính tả/ký tự lạ trong tên miền (Typosquatting), đuôi tên miền không phổ biến/đáng ngờ, SSL không hợp lệ (nhưng kẻ xấu vẫn có thể dùng SSL miễn phí), giao diện kém chuyên nghiệp, nội dung sai sót, yêu cầu thông tin đột ngột.
- Cách kiểm tra chính xác: Tổng đài 156 (SMS tra cứu), Hệ thống tra cứu Bộ TTTT, Tín nhiệm mạng (tinnhiemmang.vn), App nTrust (NCSC), Cổng VNNIC (WHOIS .vn), kiểm tra thủ công (URL, SSL, thông tin liên hệ).
- Phòng tránh hiệu quả: Cảnh giác link lạ, gõ trực tiếp địa chỉ, cập nhật phần mềm bảo mật/trình duyệt, dùng công cụ chống lừa đảo, mật khẩu mạnh, 2FA, theo dõi tài khoản ngân hàng, cập nhật kiến thức, báo cáo cơ quan chức năng.
Tên miền lừa đảo là gì?
Định nghĩa
Tên miền lừa đảo (Domain lừa đảo) là những tên miền được tạo ra với mục đích giả mạo các website uy tín nhằm lừa đảo người dùng. Mục tiêu chính là đánh cắp thông tin nhạy cảm, ví dụ như tài khoản ngân hàng, mật khẩu, thông tin thẻ tín dụng hoặc phát tán phần mềm độc hại.
Mục đích sử dụng phổ biến
Tên miền lừa đảo được sử dụng cho nhiều mục đích xấu, chủ yếu bao gồm:
- Thực hiện các chiến dịch lừa đảo trực tuyến, ví dụ như gửi email giả mạo ngân hàng yêu cầu người dùng đăng nhập vào một trang web giả.
- Phát tán mã độc, ví dụ như cung cấp một liên kết tải về phần mềm nhưng thực chất chứa virus hoặc các loại phần mềm gián điệp.
- Giả mạo website của các tổ chức lớn như các trang thương mại điện tử, ngân hàng, hoặc cơ quan nhà nước để lừa người dùng cung cấp thông tin.
Rủi ro khi truy cập tên miền lừa đảo
Mất thông tin cá nhân và dữ liệu nhạy cảm
Khi truy cập vào các tên miền lừa đảo, người dùng sẽ đối mặt với nguy cơ bị đánh cắp thông tin cá nhân nghiêm trọng như tài khoản ngân hàng, mạng xã hội, email và nhiều thông tin nhạy cảm khác có thể bị hacker thu thập và sử dụng cho mục đích xấu. Đây là một trong những rủi ro lớn nhất trên Internet hiện nay, ảnh hưởng trực tiếp đến an toàn thông tin của mỗi cá nhân.
Thiệt hại về tài chính
Người dùng có thể bị mất tiền trực tiếp do các giao dịch giả mạo trên website lừa đảo hoặc bị lừa chuyển khoản cho đối tượng xấu. Các website này thường đánh cắp thông tin thanh toán hoặc dụ dỗ người dùng thực hiện các hành động chuyển tiền không an toàn, khiến vấn đề an toàn giao dịch trực tuyến bị đe dọa nghiêm trọng.
Lây nhiễm phần mềm độc hại
Website lừa đảo thường cài đặt hoặc dụ người dùng tải về các phần mềm độc hại như virus, ransomware (Phần mềm tống tiền), spyware (Phần mềm gián điệp) và nhiều loại malware khác. Những phần mềm này có thể gây nguy hiểm cho thiết bị và dữ liệu của người dùng, khiến họ đối mặt với nguy cơ mất dữ liệu, bị theo dõi hoặc bị tống tiền – đây là một vấn đề lớn trong lĩnh vực an ninh mạng.
Ảnh hưởng uy tín thương hiệu
Khi khách hàng bị lừa đảo qua các website giả mạo sử dụng kỹ thuật domain spoofing, họ sẽ mất lòng tin vào thương hiệu thật. Điều này dẫn đến nguy cơ doanh nghiệp mất khách hàng, tổn hại danh tiếng và ảnh hưởng lâu dài đến hoạt động kinh doanh. Do đó, việc quản lý tên miền hiệu quả là yếu tố sống còn để bảo vệ uy tín thương hiệu trên môi trường số.
Các dấu hiệu nhận biết tên miền lừa đảo
Tên miền có lỗi chính tả hoặc ký tự lạ
Kẻ lừa đảo thường cố tình tạo tên miền viết sai chính tả một chút so với tên miền thật. Ví dụ: vietnixx.vn thay vì vietnix.vn, hoặc vie-tnix.vn. Kỹ thuật này gọi là Typosquatting. Chúng cũng có thể sử dụng ký tự Unicode tương đồng, ví dụ chữ “а” (Cyrillic) thay cho “a” (Latin) khiến người dùng khó phân biệt.
Lời khuyên kỹ thuật: Hãy luôn nhìn kỹ thanh địa chỉ trình duyệt. Chú ý các ký tự dễ nhầm lẫn như “l” với “1”, “o” với “0”.
Sử dụng các đuôi tên miền không phổ biến/đáng ngờ
Thay vì các đuôi tên miền phổ biến như .vn, .com.vn, .com, .org, .net, kẻ lừa đảo thường dùng các đuôi lạ, rẻ tiền, dễ đăng ký ẩn danh. Ví dụ một số đuôi như .xyz, .site, .online. Lưu ý: không phải tất cả tên miền dùng các đuôi này đều lừa đảo, nhưng bạn cần cẩn trọng hơn.
Không có hoặc có chứng chỉ SSL/TLS không hợp lệ
Website thật thường có biểu tượng ổ khóa và địa chỉ bắt đầu bằng https://. Website lừa đảo có thể không có (http://) hoặc có chứng chỉ SSL/TLS (Giao thức mã hóa bảo mật tầng truyền tải) không tin cậy, khiến trình duyệt hiển thị cảnh báo. Đây là một dấu hiệu nhận biết website lừa đảo qua tên miền.
Lưu ý
Hiện nay, kẻ lừa đảo cũng có thể sử dụng chứng chỉ SSL miễn phí. Vì vậy, dấu hiệu này không còn là yếu tố quyết định duy nhất nhưng vẫn rất quan trọng. Một website không có SSL chắc chắn là đáng ngờ.
Giao diện website kém chuyên nghiệp hoặc khác biệt nhỏ
Dù cố gắng mô phỏng gần như hoàn hảo, website giả mạo thường có những sai sót thường gặp, có thể là hình ảnh mờ, vỡ, font chữ lạ, lỗi căn chỉnh, các liên kết bị hỏng, hoặc thiếu các trang quan trọng như Giới thiệu, Liên hệ, Chính sách bảo mật.
Nội dung sai chính tả, ngữ pháp, yêu cầu thông tin đột ngột
Văn phong không chuyên nghiệp, câu từ lủng củng, nhiều lỗi chính tả và ngữ pháp là dấu hiệu của nội dung website lừa đảo. Đặc biệt, hãy cẩn trọng với các yêu cầu thông tin cá nhân hoặc thông tin thanh toán một cách bất thường, gấp gáp. Thường những yêu cầu này xuất hiện qua pop-up hoặc form đơn giản, không rõ ràng.
Hướng dẫn kiểm tra tên miền/website lừa đảo chính xác
Đây là các bước kiểm tra đáng tin cậy hơn để xác định một tên miền có phải lừa đảo hay không.
Kiểm tra thông qua tổng đài 156
Tổng đài 156 có vai trò tiếp nhận các phản ánh về cuộc gọi rác, có dấu hiệu lừa đảo. Đồng thời, tổng đài cũng kiêm luôn việc tiếp nhận và xử lý các yêu cầu về tra cứu thông tin tên miền. Bạn có thể kiểm tra tên miền lừa đảo theo cú pháp:
TCTM [Tên miền hay địa chỉ website cần kiểm tra] gửi 156
Sau khi tiếp nhận yêu cầu, hệ thống sẽ gửi đến bạn các thông tin như loại tên miền, tên người đăng ký, ngày đăng ký, ngày hết hạn,… Dựa trên các thông tin này bạn có thể dễ dàng xác định liệu website đó có uy tín hay không.
Kiểm tra trên Hệ thống tra cứu thông tin tên miền
Bạn cũng có thể áp dụng cách kiểm tra web có an toàn không trên Hệ thống tra cứu thông tin tên miền, được xây dựng bởi Bộ Thông tin và Truyền thông. Các bước tra cứu thông tin cụ thể như sau:
Bước 1: Bạn tiến hành truy cập vào Cổng tra cứu thông tin tên miền.
Bước 2: Sau đó, bạn điền tên miền hoặc đường link dẫn đến website cần kiểm tra tại thanh Tìm kiếm.
Bước 3: Sau khi nhấp vào Tìm kiếm, hệ thống sẽ trả về các thông tin như Tên miền, Loại tên miền, Tên chủ thể đăng ký sử dụng, Nhà đăng ký quản lý,…
Kiểm tra website lừa đảo tại trang Tín nhiệm mạng
Kiểm tra tên miền tại trang Tín nhiệm mạng cũng là một cách được dùng phổ biến. Đây là một website nhận biết lừa đảo trực tuyến được tạo ra bởi sự phối hợp của Trung tâm Giám sát an toàn không gian mạng quốc gia – NCSC và Hiệp hội an toàn thông tin Việt Nam – VNISA. Gồm 3 bước kiểm tra chi tiết:
Bước 1: Bạn tiến hành truy cập vào trang Tín nhiệm mạng: https://tinnhiemmang.vn/.
Bước 2: Tại trang chủ, bạn chọn tính năng Tra cứu trên thanh công cụ.
Bước 3: Nhập vào ô Tìm kiếm tên website bạn muốn kiểm tra, sau đó, trang web sẽ trả ra các thông tin liên quan.
Kiểm tra trang web lừa đảo bằng nTrust
nTrust là một công cụ giúp phát hiện những trang web lừa đảo do Hiệp hội An ninh mạng quốc gia phát triển và vận hành. Các bước kiểm tra trang web lừa đảo bằng nTrust cụ thể:
Bước 1: Đầu tiên, bạn cần truy cập CH Play hoặc App Store trên điện thoại và tải xuống phần mềm nTrust.
Bước 2: Sau khi đã tải ứng dụng, bạn cho khởi động ứng dụng, điền đầy đủ số điện thoại và các thông tin cá nhân cần thiết để đăng ký sử dụng phần mềm.
Bước 3: Tại giao diện chính của ứng dụng, hãy chọn tính năng Kiểm tra website. Sau đó, nhập vào đường liên kết website mà bạn muốn kiểm tra.
Bước 4: Sau khi chọn nút Tìm kiếm, ứng dụng sẽ đưa ra thông báo cho đường dẫn bạn vừa nhập là website an toàn hay lừa đảo.
Tầm quan trọng của chứng chỉ SSL đáng tin cậy
Mặc dù kẻ lừa đảo có thể sử dụng SSL miễn phí, việc website chính chủ sử dụng Chứng chỉ SSL/TLS từ các nhà cung cấp uy tín (Ví dụ: Sectigo, DigiCert, GlobalSign) là cực kỳ quan trọng để bảo mật website và an toàn thông tin.
Lợi ích của SSL uy tín bao gồm:
- Xác thực danh tính website (Đặc biệt là các loại chứng chỉ OV SSL – xác thực tổ chức, hoặc EV SSL – xác thực mở rộng).
- Mã hóa dữ liệu truyền tải giữa người dùng và website.
- Xây dựng lòng tin với khách truy cập, giúp phân biệt với website giả mạo.
Vietnix hiểu rõ tầm quan trọng này:
- Nên các dịch vụ tại Vietnix đều cung cấp Chứng chỉ SSL miễn phí (Let’s Encrypt) đi kèm với các gói Hosting, VPS Vietnix.
- Đồng thời, Vietnix cũng cung cấp các gói Chứng chỉ SSL trả phí từ các thương hiệu hàng đầu, với mức độ xác thực cao hơn, phù hợp cho các website doanh nghiệp, thương mại điện tử cần độ uy tín cao.
CHỨNG CHỈ SSL – MÃ HÓA KẾT NỐI, AN TOÀN TUYỆT ĐỐI!
Đảm bảo website của bạn luôn được bảo vệ với chứng chỉ SSL chất lượng cao.
Mua ngay
Cách phòng tránh rủi ro từ tên miền lừa đảo hiệu quả
Dưới đây là các biện pháp phòng ngừa quan trọng mà mọi người dùng Internet nên áp dụng.
- Luôn xem xét, kiểm tra URL cẩn thận: Trước khi truy cập vào bất kỳ website nào, bạn nên kiểm tra kỹ càng đường dẫn (URL) để đảm bảo chính xác hoàn toàn với website chính thống. Đặc biệt, bạn cần chú ý đến ký tự hay con số có thể bị thay đổi và gây nhầm lẫn.
- Truy cập các trình duyệt bảo mật, an toàn (HTTPS): Bạn nên ưu tiên truy cập các trang web có sử dụng HTTPS, vì đây là dấu hiệu cho thấy trang web đó có tích hợp SSL/TLS có chức năng mã hóa thông tin và bảo vệ người dùng khi truy cập. Dấu hiệu để nhận biết các trang web bảo mật là dùng HTTPS với biểu tượng ổ khóa trên thanh địa chỉ.
- Cẩn thận với các email và liên kết: Khi bạn nhận được các email từ địa chỉ lạ và có dấu hiệu lừa đảo thì bình tĩnh, tránh nhấp vào các liên kết trong email mà hãy nhập trực tiếp liên kết vào trình duyệt để truy cập và kiểm tra.
- Sử dụng các phần mềm và công cụ chống lừa đảo: Bạn nên cài đặt các phần mềm hoặc sử dụng các trang web trực tuyến có khả năng xác định liệu tên miền có dấu hiệu lừa đảo hay không, chẳng hạn như ứng dụng App Visafe. Đây là một ứng dụng chống lừa đảo và tin tặc, được phát triển bởi Trung tâm Giám sát an toàn không gian mạng quốc gia (NCSC). Visafe được tích hợp các tính năng nổi bật như tự động cảnh báo nguy hại, chặn các quảng cáo vi phạm, quét thiết bị để kiểm tra tính bảo mật,…
- Thường xuyên cập nhật phần mềm và hệ điều hành: Các bản cập nhật mới giúp khắc phục các lỗ hổng bảo mật từ đó bảo vệ bạn khỏi các mối đe dọa. Do đó, hãy đảm bảo rằng trình duyệt và hệ điều hành của bạn luôn được cập nhật phiên bản mới nhất.
- Cài đặt mật khẩu mạnh, xác thực hai yếu tố: Đối với các tài khoản trực tuyến, bạn nên đặt một mật khẩu mạnh. Đồng thời, hãy kích hoạt xác thực hai yếu tố (2FA) tạo hàng rào bảo mật kiên cố cho dữ liệu của bạn..
- Thường xuyên theo dõi và kiểm tra tài khoản: Bạn nên thường xuyên kiểm tra tài khoản ngân hàng trực tuyến của bạn để có thể kịp thời phát hiện các giao dịch bất thường.
- Cập nhật kiến thức, thông tin thường xuyên: Luôn cập nhật các thông tin về xu hướng và các phương thức lừa đảo mới nhất. Bạn cũng có thể tham khảo các tài liệu hướng dẫn để nâng cao kỹ năng nhận biết và phòng tránh các rủi ro trên không gian mạng.
Câu hỏi thường gặp
Cần làm gì khi lỡ truy cập/cung cấp thông tin trên tên miền lừa đảo?
– Thay đổi mật khẩu của tất cả các tài khoản liên quan (đặc biệt là tài khoản bạn đã nhập trên trang giả mạo, email, tài khoản ngân hàng). Sử dụng mật khẩu mạnh và khác nhau cho mỗi tài khoản.
– Liên hệ ngay với ngân hàng hoặc tổ chức phát hành thẻ nếu bạn đã cung cấp thông tin thẻ tín dụng.
– Quét virus toàn bộ máy tính và các thiết bị di động của bạn.
– Theo dõi kỹ lưỡng các giao dịch tài chính và hoạt động tài khoản bất thường.
– Báo cáo sự việc cho cơ quan chức năng (ví dụ: Tổng đài 156).
Làm sao để biết tên miền của doanh nghiệp tôi có đang bị mạo danh không?
– Thường xuyên tìm kiếm tên thương hiệu của bạn trên Google và các mạng xã hội.
– Sử dụng Google Alerts để nhận thông báo khi tên thương hiệu của bạn được đề cập trực tuyến.
– Kiểm tra các biến thể tên miền gần giống với tên miền của bạn xem có ai đăng ký không.
– Lắng nghe phản hồi từ khách hàng; họ có thể là người đầu tiên phát hiện ra trang giả mạo.
– Cân nhắc sử dụng các dịch vụ theo dõi thương hiệu chuyên nghiệp nếu quy mô doanh nghiệp lớn.
Có công cụ online nào khác để kiểm tra tên miền lừa đảo không?
– VirusTotal: Cho phép bạn tải lên tệp hoặc nhập URL để quét với nhiều trình antivirus và công cụ phân tích website.
– Google Safe Browsing site status: Kiểm tra xem Google có đánh dấu một website là không an toàn hay không (thường tích hợp sẵn trong trình duyệt Chrome).
– URLVoid/ScamVoid: Cung cấp thông tin tổng hợp về một website từ nhiều nguồn, bao gồm danh sách đen và đánh giá của người dùng.
Lưu ý: Các công cụ này chỉ mang tính tham khảo, bạn cần kết hợp nhiều yếu tố để đánh giá.
Chứng chỉ SSL miễn phí có đủ an toàn để nhận biết tên miền lừa đảo không?
Không hoàn toàn. SSL miễn phí (như Let’s Encrypt) chủ yếu xác thực rằng người đăng ký có quyền kiểm soát tên miền đó và không xác thực danh tính chủ sở hữu ở mức độ sâu như các chứng chỉ trả phí (OV SSL – Organization Validation, EV SSL – Extended Validation). Kẻ lừa đảo hoàn toàn có thể lấy SSL miễn phí cho trang web giả mạo của chúng.
Nhận biết và phòng tránh tên miền lừa đảo đòi hỏi sự cảnh giác, kiến thức và sử dụng các công cụ kiểm tra phù hợp. Bằng cách áp dụng các biện pháp được chia sẻ, bạn có thể chủ động bảo vệ thông tin cá nhân và tài sản của mình. Hãy luôn cẩn trọng và báo cáo các trường hợp lừa đảo để góp phần xây dựng một không gian mạng an toàn hơn cho cộng đồng.
