Lập trình viên là gì, nghề lập trình viên có khó không,… đều là thắc mắc của khá nhiều bạn trẻ hiện nay. Bởi lẽ ngành nghề này tương đối “hot” & phổ biến tại nước ta nhờ vào tính chất công việc hấp dẫn, mức lương rất cao. Nếu bạn cũng đang tìm lời giải cho những băn khoăn trên, hãy cùng Vietnix tham khảo bài viết dưới đây nhé!
Lập trình viên là gì?
Lập trình viên hay Developer (gọi tắt là Dev) là người viết ra các chương trình máy tính bằng cách sử dụng các ngôn ngữ lập trình. Những lập trình viên phải sử dụng logic, kỹ năng giải quyết vấn đề và cùng với kiến thức về ngôn ngữ lập trình để làm ra phần mềm, ứng dụng, game và website mà chúng ta thấy và sử dụng mỗi ngày.
Hiện nay không quá khó để thấy số lượng nhập học ngành công nghệ thông tin ngày càng tăng cao, bởi lẽ lập trình viên là một nghề nghiệp có tính chất làm việc năng động. Đồng thời còn mang lại nguồn thu nhập ổn định cho họ hàng tháng nhờ vào nhu cầu sử dụng lớn trong thời đại công nghệ 4.0.
Nhiều người ví von nghề lập trình viên giống như một nhạc trưởng – chuyên chỉ huy dàn nhạc (giải quyết/sử dụng những mã lập trình điện tử) để tạo ra một bản nhạc tuyệt vời (phần mềm máy tính).
Công việc của lập trình viên
Có không ít người băn khoăn, vậy công việc thực sự của lập trình viên là gì,… Thực tế ngành nghề này cũng phân thành nhiều mảng khác nhau. Bao gồm: Lập trình & phát triển hệ điều hành, lập trình di động, lập trình website, ứng dụng game, lập trình mobile,…
Tại mỗi lĩnh vực riêng biệt, lập trình viên sẽ xử lý những công việc khác nhau. Do đó còn tùy thuộc vào vị trí làm việc cùng sự phân công nhân sự tại mỗi đơn vị/công ty/doanh nghiệp dành cho lập trình viên. Tuy nhiên dù có như thế nào thì phần lớn lập trình viên vẫn sẽ xử lý những công việc chính như sau:
- Phát triển, xây dựng một phần mềm, website hoặc ứng dụng.
- Nâng cấp, bảo trì và sửa chữa hàng loạt ứng dụng có sẵn.
- Nghiên cứu & phát triển công nghệ thông tin mới.
- Kiểm tra – cập nhật mã code.
- Lập trình hệ thống, lập trình game, lập trình Database & lập trình Mobile.
Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện công việc, không tránh khỏi những lúc lập trình viên gặp phải những vấn đề kỹ thuật mà họ không thể tự mình giải quyết. Đây là lúc họ cần đến sự trợ giúp của IT Helpdesk.
Một số vị trí phổ biến mà lập trình viên đảm nhận
Ngành lập trình viên bao gồm nhiều “nhánh” nhỏ khác nhau, mỗi “nhánh” sở hữu những đặc điểm và yêu cầu riêng. Để xác định con đường phù hợp với bản thân, bạn cần hiểu rõ về các vị trí lập trình viên phổ biến và vai trò cụ thể của từng vị trí.
1. Front-end developer: Người kiến tạo giao diện
Front-end developer là “nghệ sĩ” trong lĩnh vực lập trình, họ chịu trách nhiệm thiết kế và xây dựng giao diện người dùng (UI) cho các ứng dụng web, phần mềm. Họ sử dụng các ngôn ngữ lập trình như HTML, CSS, JavaScript để tạo ra những giao diện đẹp mắt, thân thiện với người dùng và tương thích với nhiều thiết bị khác nhau như điện thoại thông minh, máy tính bảng, laptop, PC,…
Kỹ năng cần thiết:
- Thành thạo HTML, CSS, JavaScript
- Hiểu biết về các framework front-end phổ biến như React, Angular, Vue.js
- Khả năng thiết kế UI/UX
- Kỹ năng giao tiếp tốt
- Tư duy sáng tạo
2. Back-end developer: Kiến trúc sư phần mềm
Back-end developer đóng vai trò như “kiến trúc sư” của một ứng dụng, phần mềm. Họ xây dựng phần nền tảng, xử lý logic và tính năng cốt lõi của hệ thống. Công việc của back-end developer liên quan mật thiết đến máy chủ và cơ sở dữ liệu.
Kỹ năng cần thiết:
- Thành thạo các ngôn ngữ lập trình back-end phổ biến như Java, Python, PHP
- Hiểu biết về cơ sở dữ liệu (SQL, NoSQL)
- Khả năng thiết kế API
- Kỹ năng giải quyết vấn đề logic
- Khả năng làm việc độc lập và theo nhóm
3. Full-stack developer: Chiến binh toàn diện
Full-stack developer là những “chiến binh toàn diện” của làng lập trình, họ sở hữu kỹ năng và kiến thức chuyên môn cả front-end và back-end. Họ có thể tự mình hoàn thiện toàn bộ quy trình phát triển web, từ thiết kế giao diện đến xây dựng logic ứng dụng.
Kỹ năng cần thiết:
- Thành thạo các ngôn ngữ lập trình front-end và back-end
- Hiểu biết về cơ sở dữ liệu
- Khả năng thiết kế API
- Khả năng thiết kế UI/UX
- Kỹ năng giải quyết vấn đề logic
- Khả năng làm việc độc lập và theo nhóm
4. Mobile developer: Chuyên gia ứng dụng di động
Mobile developer là những nhà phát triển ứng dụng di động cho điện thoại thông minh và máy tính bảng. Họ sử dụng các ngôn ngữ lập trình chuyên biệt cho từng nền tảng, chẳng hạn như Swift cho iOS và Kotlin cho Android.
Kỹ năng cần thiết:
- Thành thạo ngôn ngữ lập trình di động (Swift, Kotlin)
- Hiểu biết về SDK (Software Development Kit) của từng nền tảng
- Khả năng thiết kế UI/UX cho ứng dụng di động
- Kỹ năng giải quyết vấn đề logic
- Khả năng làm việc độc lập và theo nhóm
Phân loại cấp bậc của lập trình viên
Để trở nên chuyên nghiệp trong nghề lập trình viên, người học cần bổ sung vô vàn kiến thức về công nghệ thông tin. Chính vì thế, ngành nghề này được phân thành nhiều cấp bậc khác nhau để người học có thể từng bước phát triển sau một khoảng thời gian dài khổ luyện. Cụ thể:
- Junior Developer: Lập trình viên có dưới 3 năm kinh nghiệm, hiểu biết về cơ sở dữ liệu & vòng đời của ứng dụng để phát triển những ứng dụng nhẹ, đơn giản.
- Senior Developer: Kinh nghiệm làm việc kéo dài từ 4 – 10 năm, đảm bảo kiến thức sâu rộng & lập trình được nhiều ứng dụng khó, phức tạp hơn.
- Leader Developer: Có từ 7 – 10 năm kinh nghiệm tại lĩnh vực lập trình, có thể làm việc độc lập hoặc lãnh đạo một nhóm.
- Mid-level Manager: Quản lý cấp trung những lập trình viên trong đội.
- Senior Leader: Quản lý cấp cao chuyên báo cáo tình hình lên ban Giám đốc công ty/đơn vị/doanh nghiệp.
Những tố chất cần có của lập trình viên
Có thể thấy để trở thành lập trình viên, mọi người cần trải qua một khoảng thời gian khổ luyện – trau dồi kiến thức để có thể vận dụng vào công việc hàng ngày. Do đó, nếu bạn muốn thử sức với ngành nghề này, hãy bỏ túi những tố chất cần có của một lập trình viên như sau. Nhằm biết được bản thân có thực sự phù hợp:
Thái độ
Nhắc tới những tố chất cần có của một lập trình viên chuyên nghiệp, trước tiên bạn hãy có một thái độ học tập & làm việc chuẩn mực như: Tỉ mỉ, cẩn thận, nhạy bén và kiên nhẫn. Như thế công việc sẽ không xảy ra những lỗi nhỏ, đảm bảo chất lượng làm việc luôn nhanh chóng để có cơ hội thăng tiến tốt hơn.
Chuyên môn
Để trở thành một lập trình viên thành công, bạn cần trang bị cho mình những kỹ năng và kiến thức chuyên môn vững vàng. Dưới đây là một số yếu tố quan trọng:
Kiến thức nền tảng
- Ngôn ngữ lập trình: Nắm vững ít nhất một ngôn ngữ lập trình phổ biến như Java, Python, C++ hay JavaScript là điều kiện tiên quyết. Tùy thuộc vào lĩnh vực bạn muốn theo đuổi, bạn có thể học thêm các ngôn ngữ chuyên biệt như Swift (iOS development) hoặc Kotlin (Android development).
- Cấu trúc dữ liệu và thuật toán: Hiểu rõ các nguyên tắc tổ chức dữ liệu và thuật toán hiệu quả giúp bạn tối ưu hóa hiệu suất phần mềm.
- Am hiểu cơ sở dữ liệu: Khả năng truy cập, quản lý và thao tác dữ liệu trong cơ sở dữ liệu là yếu tố thiết yếu cho nhiều ứng dụng lập trình.
Kỹ năng chuyên môn
- Kiến thức gỡ lỗi: Khả năng xác định và sửa lỗi trong mã nguồn là kỹ năng cần thiết để phát triển phần mềm chất lượng cao.
- Source control: Sử dụng các hệ thống quản lý phiên bản như Git giúp theo dõi thay đổi và hợp tác hiệu quả trong các dự án lập trình.
- Các hệ điều hành: Nắm vững kiến thức về các hệ điều hành phổ biến như Windows, macOS, Linux, iOS, Android giúp bạn phát triển phần mềm đa nền tảng.
Kỹ năng mềm
- Trình độ tiếng Anh: Khả năng đọc hiểu tài liệu tiếng Anh chuyên ngành là yếu tố quan trọng để cập nhật kiến thức mới và cộng tác với các lập trình viên quốc tế.
- Giao tiếp: Kỹ năng giao tiếp hiệu quả giúp bạn trao đổi ý tưởng, giải thích vấn đề kỹ thuật và hợp tác với các thành viên trong nhóm.
- Làm việc nhóm: Khả năng làm việc nhóm hiệu quả là yếu tố then chốt để hoàn thành các dự án lập trình phức tạp.
- Giải quyết vấn đề: Kỹ năng phân tích và giải quyết vấn đề logic là nền tảng để bạn xử lý các thách thức trong quá trình lập trình.
Cập nhật kiến thức
Tiếng Anh
Trong lĩnh vực IT, một lập trình viên giỏi cần sử dụng thành tạo tiếng Anh để nhớ & sử dụng chính xác những thuật ngữ lập trình hiện tại. Phần lớn các mã lập trình đều được viết bằng ngôn ngữ này, qua đó người học cần đặc biệt làm vững kiến thức của mình để đảm bảo tính – đọc hiểu tài liệu/văn bản.
Kỹ năng
Khi nhắc tới tố chất cần có của lập trình viên chắc chắn không thể nào thiếu yếu tố kỹ năng. Bạn cần đảm bảo tính tập trung, tư duy, phân tích logic, giải quyết vấn đề của mình thật linh hoạt & nhanh nhạy.
Khi đáp ứng tốt những yếu tố này, lập trình viên sẽ theo sát mạch công việc hơn. Nhờ đó có thể hiểu rõ vấn đề & tìm được cách giải quyết nhanh chóng,…
Trên hết, lập trình viên cần đảm bảo tính làm việc linh hoạt độc lập & theo nhóm để thực hiện – giải quyết tốt mọi dự án do đơn vị/doanh nghiệp yêu cầu. Hãy sắp xếp quy trình làm việc thật khoa học để tránh lãng phí thời gian vô bổ.
Một lập trình viên phải đáp ứng các yêu cầu này:
- Kỹ năng lập trình: Có kiến thức về các ngôn ngữ lập trình, hiểu biết về các công cụ cũng như thư viện lập trình, cuối cùng có khả năng viết code rõ ràng, hiệu quả và dễ hiểu
- Kỹ năng giải quyết vấn đề: Có khả năng phân tích và giải quyết vấn đề theo logic, có tư duy sáng tạo và linh hoạt. Luôn học hỏi và thích nghi nhanh với các công nghệ mới.
- Kỹ năng mềm: Giao tiếp tốt để hỗ trợ làm việc hiệu quả với các thành viên khác, quản lý tốt thời gian để đảm bảo công việc được hoàn thành đúng thời hạn.
Chịu được áp lực
Bất cứ ngành nghề nào cũng có áp lực riêng, tuy nhiên đối với ngành IT thì sự cạnh tranh – phát triển lại càng khó hơn gấp bội. Lúc này tâm lý cần thật vững, nhanh chóng xốc lại tinh thần & không ngừng trau dồi kỹ năng, kiến thức để nắm bắt được nhiều kiến thức công nghệ đang được áp dụng phổ biến.
Cơ hội việc làm và phát triển cấp bậc của lập trình viên
Tới thời điểm hiện tại, lập trình viên là ngành nghề “hot” tại toàn thế giới (đương nhiên có cả Việt Nam), bởi lẽ đời sống công nghệ 4.0 có sự liên kết chặt chẽ với công nghệ thông tin.
Dựa vào kiến thức & chuyên môn riêng biệt của mình, lập trình viên có thể phỏng vấn & làm việc tại nhiều công ty/doanh nghiệp chuyên về công nghệ, thiết kế phần mềm. Hoặc bộ phận IT tại nhiều đơn vị kinh doanh thuộc các lĩnh vực như: Công nghiệp, thương mại & dịch vụ.
Do đó, cơ hội việc làm và phát triển cấp bậc của lập trình viên tại thời điểm hiện tại vô cùng rộng mở với nhiều vị trí như: Lập trình viên PHP, lập trình viên Java, lập trình viên ứng dụng, lập trình viên game,… với mức lương ổn định. Dao động từ 10 – 20 triệu (hoặc cao hơn) tùy vào năng lực của từng cá nhân.
Thách thức khi trở thành một lập trình viên
Gánh nặng từ công việc – Trong ngành lập trình, không ít lập trình viên thường xuyên đối mặt với áp lực công việc khá cao, bởi lượng công việc lớn cần giải quyết không ngừng. Hơn nữa, việc cần thường xuyên cập nhật kiến thức mới về công nghệ để không bị tụt hậu cũng tạo ra không ít thách thức. Chính vì thế, ngành này đặc biệt thích hợp cho những ai có tinh thần yêu thích khám phá, sẵn sàng đối mặt với thử thách và đam mê công việc này.
Trong kỷ nguyên 4.0, công nghệ luôn biến động không ngừng mỗi ngày. Để giữ vững vị trí của mình, mỗi nhà lập trình cần không ngừng nâng cao kiến thức và kỹ năng thông qua việc học hỏi và cập nhật thông tin. Với một thị trường tuyển dụng năng động nhưng cũng không kém phần khắc nghiệt, việc không liên tục cập nhật bản thân có thể dẫn đến nguy cơ bị đào thải khỏi ngành.
Lập trình viên học chuyên ngành nào?
Để trở thành một lập trình viên, bạn phải có kiến thức vững vàng và có thể theo học nhiều chuyên ngành khác nhau, những ngành phổ biến nhất hiện nay là:
- Khoa học máy tính – chuyên ngành đào tạo chủ yếu về kiến thức khoa học máy tinh, gồm các thuật toán, cấu trúc dữ liệu, mạng máy tính, trí tuệ nhân tạo,… Đây là một chuyên ngành tốt cho những bạn nào muốn nắm vững các kiến thức chuyên sâu về lý thuyết và thực hành lập trình.
- Công nghệ thông tin – chuyên ngành đào tạo kiến thức thiên về thiết kế, phát triển và quản lý hệ thống thông tin, gồm lập trình mạng, mạng máy tính, cơ sở dữ liệu,… Đây là một sự lựa chọn tốt cho những ai muốn có kiến thức rộng về các lĩnh vực khác nhau trong ngành IT
- Kỹ thuật phần mềm – chuyên ngành đào tạo chủ yếu về quy trình phát triển phần mềm, gồm thu thập yêu cầu, phân tích thiết kế, lập trình, kiếm thử, bảo trì,… Là một sự lựa chọn tốt cho những ai muốn tập trung vào làm quy trình phát triển một sản phẩm phần mềm chuyên nghiệp.
Một số trường đào tạo ngành lập trình
Tại nước ta, bộ Giáo Dục đã triển khai xây dựng & phát triển một số trường Đại học chuyên đào tạo – giảng dạy kiến thức về ngành lập trình/công nghệ thông tin. Do đó, nếu bạn đã hiểu được lập trình viên là gì và có sự quan tâm nhất định, Vietnix khuyên bạn hãy cố gắng theo học tại những trường học hàng đầu như sau:
Đại Học Công Nghệ Thông Tin (UIT)
Trường Đại Học Công Nghệ Thông Tin viết tắt là UIT. Đây là trường đại học thuộc khuôn khổ Đại Học Quốc Gia TP Hồ Chí Minh, tới nay môi trường giáo dục này đã có hơn 10 năm thành lập & đạt được vô vàn thành tích đáng nể. Sở hữu cơ sở vật chất & môi trường học tập vô cùng tuyệt vời. Đảm bảo tính truyền tải nhiều kiến thức chuyên sâu về IT để sinh viên học hành dễ dàng hơn!
Đại Học Khoa Học Tự Nhiên
Được Bộ Giáo Dục thành lập vào năm 1996, trường Đại Học Khoa Học Tự Nhiên – TP Hồ Chí Minh quy tụ nguồn nhân lực giảng dạy trình độ cao trong lĩnh vực khoa học cơ bản, khoa học công nghệ mũi nhọn,… Chính vì thế, bạn có thể hoàn toàn an tâm về chất lượng giảng dạy – đào tạo khi theo học ngành lập trình tại đây!
Đại Học Công Nghệ
Trường Đại Học Công Nghệ có trụ ở đặt tại Hà Nội, được thành lập năm 2004 với nhiều hệ đào tạo. Đảm bảo nguồn giảng viên chuyên môn cao, cung cấp nhiều kiến thức sâu rộng về IT cho học sinh, sinh viên. Đây là địa chỉ giảng dạy uy tín hàng đầu tại cả nước mà bạn không nên bỏ qua nếu quan tâm đến ngành lập trình này.
Đại Học FPT
Nhắc tới một số trường đào tạo ngành lập trình, phần lớn mọi người đều cực kỳ ấn tượng với trường Đại Học FPT. Bởi lẽ đây là nơi đào tạo & cung cấp nguồn nhân lực tài giỏi, chuyên môn cao dành cho lĩnh vực IT – công nghệ thông tin. Nơi đây áp dụng phương pháp đào tạo theo hình thức liên kết với nhiều doanh nghiệp.
Đảm bảo kiến thức giảng dạy – môi trường học tập đạt chuẩn quốc tế, đồng thời còn tạo ra cơ hội làm việc cho sinh viên khi hoàn thành khóa học. Khi theo học tại trường Đại Học FPT, học viên sẽ tiếp nhận 4 giai đoạn giảng dạy gồm có:
- Giai đoạn chuẩn bị.
- Giai đoạn căn bản.
- Giai đoạn học tập thực tế tại doanh nghiệp.
- Giai đoạn hoàn thành khóa học – tốt nghiệp.
Câu hỏi thường gặp
Nghề lập trình viên có phải công việc xu hướng trong tương lai không?
Lập trình viên là chức danh công việc được yêu cầu nhiều nhất trong lĩnh vực công nghệ và là một trong những công việc được trả lương cao nhất. Và, theo Cục Lao động Hoa Kỳ, thị trường việc làm cho các lập trình viên dự kiến sẽ tăng 15% vào năm 2026.
Công việc lập trình viên dành cho ai?
Bất kỳ ai cũng có thể trở thành một lập trình viên chuyên nghiệp .
Bạn không cần phải là một “chuyên gia” trong lĩnh vực công nghệ thông tin hoặc sở hữu một danh sách những loại bằng cấp về lĩnh vực này. Miễn là bạn đam mê và sẵn sàng học hỏi, sự nghiệp trở thành lập trình viên nằm trong tầm tay của bạn.
Lập trình viên full stack là gì?
Lập trình viên full stack hay còn được gọi là Full Stack Developer, là một người có thể xây dựng toàn bộ ứng dụng từ đầu đến cuối, bao gồm cả giao diện người dùng (front-end), phần xử lý logic (back-end) và cả cơ sở dữ liệu.
Lập trình viên cần học môn gì?
Dưới đây là một số môn học quan trọng mà lập trình viên cần học:
– Toán học
– Mạng máy tính
– Hệ điều hành
– Cấu trúc dữ liệu và giải thuật
Ngành lập trình lương bao nhiêu?
Dưới đây là mức lương tham khảo cho các vị trí lập trình viên ở Việt Nam:
– Lập trình viên Fresher: 5 – 8 triệu đồng/tháng
– Lập trình viên Junior: 8 – 15 triệu đồng/tháng
– Lập trình viên Mid-level: 15 – 25 triệu đồng/tháng
– Lập trình viên Senior: 25 – 40 triệu đồng/tháng
– Lập trình viên Lead: 40 – 60 triệu đồng/tháng
Lời kết
Thông qua những thông tin vừa được chia sẻ tại bài viết trên, chắc hẳn bạn đọc đã có cái nhìn chính xác hơn về ngành học lập trình đang cực “hot” này. Hy vọng sau khi đọc bạn sẽ tìm được lời giải đáp chính xác dành cho băn khoăn lập trình viên là gì hay lập trình viên là làm gì,… & bỏ túi được những yếu tố cần thiết để trở thành lập trình viên chuyên nghiệp!
