Trong lập trình Python, việc lặp lại các tác vụ hay xử lý dữ liệu hàng loạt là nhu cầu thiết yếu. Vòng lặp chính là giải pháp để giải quyết chính điều đó, cho phép bạn thực thi một khối mã nhiều lần mà không cần viết đi viết lại. Bài viết này sẽ cung cấp cái nhìn tổng quan về cấu trúc vòng lặp trong Python, cũng như giới thiệu đôi nét về các loại vòng lặp.
Vòng lặp trong Python là gì?
Vòng lặp (loops) trong Python cho phép bạn thực hiện lặp đi lặp lại một khối lệnh một số lần cho đến khi một điều kiện cụ thể không còn đúng nữa. Điều này rất quan trọng trong lập trình vì nó giúp tự động hóa các tác vụ lặp đi lặp lại.
Như chúng ta biết, máy tính thường thực hiện lệnh tuần tự, nghĩa là từng dòng code một. Nhưng khi có vòng lặp, trình tự thực thi có thể thay đổi. Thay vì chỉ chạy một lần, các khối lệnh trong vòng lặp có thể chạy nhiều lần cho đến khi điều kiện dừng được thỏa mãn.
Flowchart của vòng lặp trong Python
Hình ảnh dưới đây minh họa một cách trực quan cấu trúc của một vòng lặp trong Python:
Các loại vòng lặp trong Python
Ngôn ngữ lập trình Python cung cấp các loại vòng lặp sau để đáp ứng các nhu cầu lặp khác nhau:
| STT | Kiểu vòng lặp & mô tả |
|---|---|
| 1 | while loop (vòng lặp while): Lặp đi lặp lại một câu lệnh hoặc nhóm câu lệnh khi một điều kiện cho trước vẫn còn ĐÚNG (TRUE). Nó sẽ kiểm tra điều kiện trước khi thực thi các câu lệnh bên trong vòng lặp. |
| 2 | for loop (vòng lặp for): Thực thi một chuỗi các câu lệnh nhiều lần, thường được dùng khi duyệt qua các phần tử của một chuỗi, list hoặc tuple. Giúp đơn giản hóa code quản lý biến lặp. |
| 3 | nested loops (vòng lặp lồng nhau): Bạn có thể sử dụng một hoặc nhiều vòng lặp bên trong một vòng lặp while, for, hoặc do…while (mặc dù Python không có do…while). |
Các câu lệnh điều khiển vòng lặp trong Python
Các câu lệnh điều khiển vòng lặp giúp bạn thay đổi luồng thực thi thông thường của vòng lặp. Khi một khối code kết thúc (khi ra khỏi phạm vi), tất cả các đối tượng tự động được tạo ra trong khối code đó sẽ bị hủy.
Python hỗ trợ các câu lệnh điều khiển sau. Chúng ta sẽ cùng xem qua các câu lệnh điều khiển vòng lặp một cách ngắn gọn:
| STT | Câu lệnh điều khiển & mô tả |
|---|---|
| 1 | break statement (câu lệnh break): Kết thúc vòng lặp ngay lập tức và chuyển luồng thực thi đến câu lệnh ngay sau vòng lặp đó. |
| 2 | continue statement (câu lệnh continue): Bỏ qua các câu lệnh còn lại bên trong vòng lặp và quay lại kiểm tra điều kiện để bắt đầu lần lặp mới (nếu điều kiện vẫn đúng). |
| 3 | pass statement (câu lệnh pass): Được dùng khi một câu lệnh là bắt buộc về mặt cú pháp nhưng bạn không muốn bất kỳ câu lệnh hay code nào được thực thi. |
Lời kết
Chúng ta vừa cùng nhau khám phá chi tiết về vòng lặp trong Python, một công cụ nền tảng không thể thiếu trong lập trình. Hy vọng rằng với những kiến thức này, bạn có thể tự tin hơn khi thao tác với các cấu trúc lặp, và áp dụng chúng một cách hiệu quả vào dự án của mình.
