Các cách duyệt phần tử của list trong Python

Trong Python, việc thao tác với các phần tử trong danh sách, hay còn gọi là duyệt phần tử, là một kỹ năng cơ bản mà bất kỳ lập trình viên Python nào cũng cần nắm vững. Có nhiều phương pháp khác nhau để thực hiện việc này, từ các vòng lặp quen thuộc đến những kỹ thuật nâng cao hơn. Để tìm hiểu chi tiết về các cách duyệt phần tử của list trong Python, mời bạn theo dõi bài viết dưới đây.

Các điểm chính

Khi đọc xong bài viết, bạn sẽ:

• Nắm vững kiến thức cơ bản về list (danh sách) trong Python: Bạn sẽ hiểu rõ list là gì, tại sao nó quan trọng và cách nó hoạt động trong Python. Điều này là nền tảng quan trọng để bạn làm việc hiệu quả với dữ liệu.
• Làm chủ các phương pháp duyệt list khác nhau: Bạn sẽ không chỉ biết về vòng lặp for và while, mà còn làm quen với những kỹ thuật duyệt list mạnh mẽ hơn như dùng index, list comprehension và hàm enumerate(). Điều này giúp bạn lựa chọn phương pháp phù hợp nhất cho từng tình huống cụ thể.
• Viết code Python ngắn gọn và hiệu quả: Bạn sẽ được hướng dẫn cách sử dụng các kỹ thuật duyệt list một cách tối ưu, giúp code của bạn dễ đọc, dễ bảo trì và chạy nhanh hơn. List comprehension là một ví dụ điển hình cho việc này.
• Nâng cao tư duy lập trình và khả năng giải quyết vấn đề: Việc hiểu và áp dụng các phương pháp duyệt list khác nhau sẽ giúp bạn phát triển tư duy logic, sáng tạo và khả năng giải quyết các bài toán liên quan đến xử lý dữ liệu trong Python.

Duyệt phần tử của list trong Python

Duyệt phần tử của list trong Python là thực hiện lặp qua từng phần tử có trong một list. Chúng ta thực hiện việc này để tiến hành các thao tác mong muốn trên mỗi phần tử. Các thao tác này có thể bao gồm sửa đổi list, các thao tác có điều kiện, xử lý chuỗi, phân tích dữ liệu,…

Python cung cấp nhiều phương pháp khác nhau để duyệt phần tử của list, trong đó phổ biến nhất là vòng lặp for. Chúng ta cũng có thể sử dụng vòng lặp while để duyệt qua các phần tử, mặc dù while đòi hỏi phải xử lý thủ công biến điều khiển vòng lặp (chẳng hạn, chỉ số của phần tử).

Duyệt phần tử của list với vòng lặp for

Vòng lặp for trong Python được sử dụng để duyệt qua một chuỗi (như list, tuple, dictionary, string, hoặc range) hoặc bất kỳ đối tượng “iterable” nào khác. Vòng lặp for cho phép bạn thực thi một khối code lặp đi lặp lại cho mỗi phần tử trong chuỗi đó.

Trong vòng lặp for, bạn có thể truy cập từng phần tử trong chuỗi bằng cách sử dụng một biến, cho phép bạn thực hiện các thao tác hoặc xử lý logic dựa trên giá trị của phần tử đó. Chúng ta có thể duyệt qua các phần tử của list bằng cách sử dụng vòng lặp for để duyệt qua từng phần tử trong list.

Cú pháp

Đây là cú pháp cơ bản để duyệt các phần tử của list sử dụng vòng lặp for trong Python:

for phần_tử in danh_sách:
    # Khối code được thực thi

Ví dụ

Trong ví dụ sau, chúng ta sử dụng vòng lặp for để duyệt qua từng loại trái cây trong danh sách cac_loai_trai_cay và in ra tên của từng loại, kèm theo một dấu phẩy và khoảng trắng:

cac_loai_trai_cay = ["Cam", "Xoài", "Mít", "Dứa", "Mận"]
for trai_cay in cac_loai_trai_cay:
    print(trai_cay, end=", ")

Khi chạy code trên, màn hình sẽ hiển thị:

Duyệt phần tử của list bằng vòng lặp while

Vòng lặp while trong Python được sử dụng để thực thi lặp đi lặp lại một khối lệnh, miễn là một điều kiện cụ thể vẫn cho kết quả là “True“.

Chúng ta có thể duyệt qua các phần tử của list bằng cách sử dụng vòng lặp while thông qua việc khởi tạo một biến chỉ số (index variable), sau đó duyệt qua list bằng cách sử dụng biến chỉ số này và tăng biến chỉ số đó cho đến khi chạm đến cuối của list.

Một biến chỉ số được sử dụng bên trong vòng lặp để theo dõi vị trí hiện tại (hay chỉ số) trong một chuỗi, chẳng hạn như một list hoặc mảng. Biến này thường được khởi tạo trước vòng lặp và được cập nhật bên trong vòng lặp để duyệt qua chuỗi.

Cú pháp

Dưới đây là cú pháp cơ bản để duyệt phần tử của list bằng vòng lặp while trong Python:

while điều_kiện:
    # Khối lệnh cần thực thi

Ví dụ

Trong ví dụ dưới đây, ta duyệt qua từng phần tử trong my_list bằng cách sử dụng vòng lặp while. Chúng ta dùng biến chỉ số index để truy cập tuần tự từng phần tử, rồi tăng index sau mỗi lần lặp để chuyển sang phần tử tiếp theo:

my_list = ["táo", "chuối", "cam", "xoài", "dứa"]
index = 0

while index < len(my_list):
    print(my_list[index])
    index += 1

Khi chạy đoạn code trên, kết quả hiển thị sẽ là:

Duyệt phần tử của list trong Python với index

Chỉ số (index) là một giá trị số đại diện cho vị trí của một phần tử trong một chuỗi, chẳng hạn như List, bắt đầu từ 0 cho phần tử đầu tiên.

Chúng ta có thể duyệt qua các phần tử của List bằng cách sử dụng index. Cách thực hiện là lặp qua một dải các chỉ số tương ứng với độ dài của List và truy cập từng phần tử bằng cách sử dụng index trong vòng lặp.

Ví dụ dưới đây khởi tạo một List "danh_sach_diem" chứa các số nguyên. Sau đó, code tạo ra một dải các chỉ số tương ứng với độ dài của List. Tiếp theo, code lặp qua từng chỉ số trong dải đó và in ra giá trị tại chỉ số tương ứng trong List "danh_sach_diem":

"danh_sach_diem":
danh_sach_diem = [25, 12, 10, -21, 10, 100]
chi_so = range(len(danh_sach_diem))
for i in chi_so:
   print ("danh_sach_diem[{}]: ".format(i), danh_sach_diem[i])

Khi chạy đoạn code trên, bạn sẽ nhận được kết quả như sau:

Duyệt phần tử sử dụng List Comprehension trong Python

List Comprehension trong Python là một cách ngắn gọn để tạo List bằng cách áp dụng một biểu thức cho từng phần tử của một iterable (đối tượng có thể lặp). Các biểu thức này có thể là các phép toán số học, lời gọi hàm, biểu thức điều kiện,...

Chúng ta có thể duyệt qua các phần tử bằng List Comprehension bằng cách chỉ định biểu thức và iterable (như List, tuple, dictionary, string, hoặc range). Cú pháp như sau: 

[biểu_thức for phần_tử in đối_tượng_có_thể_lặp]

Cú pháp này áp dụng biểu_thức cho từng phần_tử trong đối_tượng_có_thể_lặp và tạo ra một List chứa các kết quả.

Trong ví dụ này, ta sử dụng List Comprehension để duyệt qua từng số trong một List các số, tính bình phương của mỗi số và lưu kết quả bình phương vào List mới binh_phuong_cac_so.

cac_so = [1, 2, 3, 4, 5]
binh_phuong_cac_so = [so ** 2 for so in cac_so]
print(binh_phuong_cac_so)

Chúng ta sẽ nhận được kết quả như sau:

Duyệt phần tử của list với hàm enumerate()

Hàm enumerate() trong Python được sử dụng để duyệt qua một đối tượng iterable (có thể lặp lại), đồng thời cung cấp chỉ số của từng phần tử.

Chúng ta có thể duyệt bằng hàm enumerate() bằng cách áp dụng nó cho đối tượng iterable. Cú pháp như sau:

for index, item in enumerate(iterable):
    # Xử lý index và item

Cú pháp này cung cấp cả chỉ số và phần tử của từng thành phần trong đối tượng iterable trong quá trình duyệt.

Trong ví dụ sau, chúng ta sẽ sử dụng hàm enumerate() để duyệt qua một list các món ăn Việt Nam và lấy ra từng món ăn cùng với thứ tự của món ăn đó trong danh sách:

cac_mon_an = ["Phở", "Bún chả", "Gỏi cuốn", "Bánh mì"]
for thu_tu, mon_an in enumerate(cac_mon_an):
    print(f"Món thứ {thu_tu + 1}: {mon_an}")

Khi chạy đoạn code trên, ta sẽ thấy kết quả như sau:

Lời kết

Như vậy, chúng ta đã cùng nhau tìm hiểu chi tiết về các cách duyệt phần tử của list trong Python. Từ vòng lặp for, while, sử dụng index, List Comprehension cho đến hàm enumerate(), mỗi phương pháp đều có ưu điểm riêng. Hy vọng những kiến thức này sẽ hữu ích cho bạn trong quá trình lập trình Python. Việc lựa chọn phương pháp nào sẽ tùy thuộc vào ngữ cảnh và mục đích sử dụng của bạn.

Mọi người cũng đọc