Cách định dạng chuỗi trong Python

Trong lập trình Python, thao tác với chuỗi là một phần không thể thiếu. Một trong những thao tác cơ bản và thường xuyên được sử dụng là nối chuỗi. Bài viết này sẽ giới thiệu khái niệm nối chuỗi trong Python, cùng một số phương pháp thực hiện đơn giản, dễ áp dụng vào dự án của bạn.

Các điểm chính

Khi đọc xong bài viết, bạn sẽ:

• Hiểu rõ khái niệm định dạng chuỗi trong Python: Bạn sẽ nắm được định nghĩa cơ bản về định dạng chuỗi và lý do tại sao nó quan trọng trong lập trình.
• Nắm vững 3 phương pháp định dạng chuỗi phổ biến nhất trong Python: Bạn sẽ học được cách sử dụng toán tử %, phương thức .format() và f-string (formatted string literals).
• So sánh được ưu và nhược điểm của từng phương pháp: Bạn sẽ biết khi nào nên sử dụng phương pháp nào để đạt hiệu quả tốt nhất.
• Biết cách sử dụng class template để định dạng chuỗi nâng cao: Bạn sẽ khám phá một phương pháp linh hoạt và mạnh mẽ hơn, phù hợp cho những tình huống phức tạp.
• Ứng dụng kiến thức vào thực tế: Bạn có thể áp dụng các kỹ năng này để tạo ra những chuỗi thông báo thân thiện, báo cáo dữ liệu dễ đọc và các chương trình tương tác người dùng hiệu quả.

Định dạng chuỗi trong Python là gì?

Định dạng chuỗi (String formatting) trong Python là quá trình tạo ra một chuỗi mới bằng cách chèn giá trị của các biểu thức (thường là giá trị số hoặc biến) vào trong một chuỗi đã có sẵn. Toán tử nối chuỗi thông thường của Python (+) không chấp nhận toán hạng không phải là chuỗi. Do đó, Python cung cấp các kỹ thuật định dạng chuỗi sau:

• Sử dụng toán tử %
• Sử dụng phương thức format() của lớp str
• Sử dụng f-string (chuỗi f)
• Sử dụng lớp String Template

Sử dụng toán tử  % để định dạng chuỗi trong Python

Toán tử % (modulo) thường được gọi là toán tử định dạng chuỗi. Toán tử này nhận vào một chuỗi định dạng cùng với một tập các biến, kết hợp lại để tạo ra một chuỗi mới chứa các giá trị của biến được định dạng theo cách đã chỉ định.

Ví dụ để chèn một chuỗi vào một chuỗi định dạng bằng cách sử dụng toán tử %, chúng ta sử dụng %s như trong ví dụ dưới đây:

ten_quan = "Cơm Tấm Sài Gòn"
print("Chào mừng đến với %s!" % ten_quan)

Kết quả sẽ như sau:

Định dạng chuỗi bằng phương thức format()

format() là một phương thức được tích hợp sẵn trong lớp str (chuỗi) của Python. Phương thức format() hoạt động bằng cách định nghĩa các “vị trí giữ chỗ” (placeholders) bên trong một chuỗi, sử dụng dấu ngoặc nhọn {}. Sau đó, những vị trí này được thay thế bằng các giá trị được truyền vào làm đối số của phương thức.

Ví dụ:

loi_chao = "Xin chào, {}! Hôm nay trời {}."
print(loi_chao.format("Lan", "đẹp"))

Khi chạy đoạn mã trên, ta sẽ thấy kết quả sau:

Nối chuỗi trong Python với f-string

F-string, còn được gọi là “chuỗi định dạng”, được sử dụng để nhúng các biểu thức vào bên trong chuỗi ký tự. Chữ “f” trong f-string là viết tắt của từ “formatted” (định dạng) và việc thêm “f” vào trước một chuỗi sẽ tạo ra một f-string. Dấu ngoặc nhọn {} bên trong chuỗi sẽ đóng vai trò là “vùng giữ chỗ” (placeholder) để chứa các biến, biểu thức, hoặc lời gọi hàm.

Để thấy rõ cách f-string hoạt động với các biểu thức, chúng ta hãy xét ví dụ tính tiền mua hàng sau:

gia_but_bi = 2500  # Giá một chiếc bút bi
so_luong_but = 3
gia_quyen_vo = 8000 # giá một quyển vở
tong_tien = f'Tổng tiền mua {so_luong_but} bút bi và 1 quyển vở là: {gia_but_bi * so_luong_but + gia_quyen_vo} đồng'
print(tong_tien)

Khi chạy đoạn mã trên, ta sẽ nhận được kết quả là:

Sử dụng class template để nối chuỗi trong Python

Lớp Template thuộc module string cung cấp một phương thức định dạng chuỗi bằng cách sử dụng các “placeholder” (chỗ dành sẵn). Các placeholder này được xác định bằng một dấu đô la ($) theo sau là một định danh (tên).

Ví dụ:

from string import Template

# Định nghĩa chuỗi template
mau_tin_nhan = "Xin chào $ten, chúc mừng bạn đã trúng thưởng $phan_thuong!"

# Tạo đối tượng Template
doi_tuong_template = Template(mau_tin_nhan)

# Cung cấp giá trị cho các placeholder
tin_nhan_moi = doi_tuong_template.substitute(ten="An", phan_thuong="một chiếc xe máy")
print(tin_nhan_moi)

tin_nhan_moi_2 = doi_tuong_template.substitute(ten= "Bình", phan_thuong="một chuyến du lịch Phú Quốc")
print(tin_nhan_moi_2)

Khi chạy đoạn mã này, kết quả sẽ như sau:

Lời kết

Như vậy, chúng ta đã cùng tìm hiểu chi tiết về các cách định dạng chuỗi trong Python, từ sử dụng toán tử %, phương thức format(), f-string cho đến class template. Mỗi phương pháp đều có ưu điểm riêng, giúp bạn linh hoạt trong việc xử lý và hiển thị chuỗi. Hy vọng những kiến thức này sẽ hữu ích, giúp bạn tối ưu hóa code và lập trình hiệu quả hơn.

Mọi người cũng đọc