Khi trí tuệ nhân tạo (AI) đang dần len lỏi vào mọi ngóc ngách đời sống, OpenAI nổi lên như một cái tên thu hút sự chú ý của giới chuyên môn và công chúng. Vậy OpenAI là gì? Tổ chức này có những dự án nào nổi bật? Hãy cùng tìm hiểu ngay trong bài viết sau của Vietnix.
OpenAI là gì?
OpenAI là một tổ chức nghiên cứu chuyên về trí tuệ nhân tạo (AI) có trụ sở tại Hoa Kỳ, thuộc công ty OpenAI LP. Được thành lập vào tháng 12 năm 2015, OpenAI hoạt động với sứ mệnh phát triển và thúc đẩy trí tuệ nhân tạo một cách an toàn, thân thiện, hướng tới lợi ích của cộng đồng. Tổ chức bao gồm hai nhánh chính: OpenAI Incorporated (OpenAI Inc.), hoạt động phi lợi nhuận, và OpenAI Limited Partnership (OpenAI LP), công ty con hoạt động vì lợi nhuận.
Đội ngũ sáng lập ban đầu của OpenAI bao gồm những thành viên sau:
- Sam Altman: Doanh nhân, nhà đầu tư mạo hiểm, đồng sáng lập OpenAI và là người đứng đầu Y Combinator.
- Elon Musk: Doanh nhân, nhà sáng lập SpaceX và Tesla, đồng sáng lập OpenAI.
- Greg Brockman: Chuyên gia công nghệ, CTO của OpenAI, từng là Chủ tịch kiêm CTO của Cloudera.
- Ilya Sutskever: Chuyên gia xử lý ngôn ngữ tự nhiên (NLP) và là nhà khoa học nghiên cứu tại OpenAI.
- Wojciech Zaremba: Chuyên gia hàng đầu về xử lý ngôn ngữ tự nhiên (Natural Language Processing – NLP), thúc đẩy nghiên cứu trong lĩnh vực này tại OpenAI.
Từng là đồng sáng lập, Elon Musk rời OpenAI năm 2018 do lo ngại về xung đột lợi ích với Tesla. OpenAI ban đầu là tổ chức phi lợi nhuận, sau đó chuyển sang mô hình “có giới hạn lợi nhuận” vào năm 2019, có thể là một trong những nguyên nhân khiến Elon Musk bày tỏ quan ngại.
Bên cạnh đó, Musk còn bày tỏ sự bất đồng với một số định hướng hoạt động của OpenAI, từ chối vai trò đại diện và khẳng định không mang sứ mệnh “cứu vớt” tổ chức. Thay vào đó, ông mong muốn hỗ trợ theo cách riêng của mình.
Lịch sử hình thành và phát triển của OpenAI
- Tháng 12/2015, OpenAI chính thức được thành lập bởi Elon Musk, Sam Altman cùng các nhà đầu tư tên tuổi khác. Với cam kết rót vốn hơn 1 tỷ đô la Mỹ, liên doanh này hướng tới mục tiêu phát triển trí tuệ nhân tạo (AI).
- Tháng 4/2016, OpenAI trình làng phiên bản beta công khai của OpenAI Gym, một nền tảng mở dành cho nghiên cứu học tập củng cố, đặt nền móng cho những đột phá trong lĩnh vực AI.
- Tháng 12/2016, OpenAI tiếp tục mở rộng tầm nhìn với “Universe”, một nền tảng phần mềm đột phá được thiết kế để đào tạo trí thông minh nhân tạo tổng quát (AGI) và đánh giá khả năng của AI trên nhiều lĩnh vực khác nhau.
- Năm 2018, Musk rút khỏi hội đồng quản trị nhưng vẫn tiếp tục ủng hộ OpenAI với tư cách là nhà tài trợ.
- Năm 2019 đánh dấu bước ngoặt khi OpenAI chuyển sang mô hình phát triển vì lợi nhuận, mở ra cơ hội sinh lời đáng kể cho các nhà đầu tư. Cùng năm đó, OpenAI bắt tay với Microsoft và nhận được gói đầu tư trị giá 1 tỷ USD, tạo đà thúc đẩy các dự án AI đầy tham vọng.
- Năm 2020, OpenAI công bố GPT-3, một mô hình ngôn ngữ lớn được huấn luyện trên hàng nghìn tỷ từ trên Internet. Đi kèm với đó là một API mạnh mẽ, mở đường cho sản phẩm thương mại đầu tiên của OpenAI.
- Năm 2021, OpenAI tiếp tục gây tiếng vang với DALL-E, một mô hình học sâu tiên tiến có khả năng tạo ra hình ảnh kỹ thuật số chỉ từ mô tả bằng ngôn ngữ tự nhiên.
- Tháng 12/2022, bản xem trước miễn phí của ChatGPT được ra mắt, thu hút sự chú ý đông đảo từ giới truyền thông và người dùng trên toàn thế giới.
Những công việc có thể làm của OpenAl là gì?
Xuất phát điểm là một tổ chức nghiên cứu chuyên sâu về Trí tuệ nhân tạo (AI), OpenAI đã ghi dấu ấn với những bước tiến đột phá. Đầu tiên là việc phát triển OpenAI Gym – bộ công cụ giúp phát triển và so sánh thuật toán học tăng cường, sau đó là GPT-2 – mô hình ngôn ngữ tạo văn bản mô phỏng con người.
Song song với hoạt động nghiên cứu và phát triển, OpenAI còn mở rộng sang các lĩnh vực chính sách, giáo dục, tiếp cận cộng đồng và ứng dụng AI. Nổi bật là mối quan hệ hợp tác chiến lược đặc biệt quan trọng với Microsoft, bên cạnh các dự án hợp tác tiềm năng với các “ông lớn” khác trong ngành công nghệ AI như Google và IBM.
Microsoft đã đầu tư gì cho OpenAl?
Năm 2019 đánh dấu bước ngoặt quan trọng khi Microsoft ký kết “mối quan hệ đối tác chiến lược” với OpenAI. Mục tiêu chính của hợp tác này là tích hợp các công nghệ AI của OpenAI lên nền tảng đám mây Azure của Microsoft, mở ra cơ hội tiếp cận và sử dụng các mô hình, công cụ AI dễ dàng cho nhà phát triển và doanh nghiệp.
Ngay sau khi ký kết, Microsoft đã liên tục đầu tư vào OpenAI cũng như hợp tác trong các dự án và phát triển sáng kiến liên quan đến AI. Vào năm 2019, Microsoft đã đầu tư 1 tỷ USD vào OpenAI, và tiếp tục đầu tư 10 tỷ USD vào đầu năm 2023. Gần đây nhất, Microsoft tiếp tục khẳng định cam kết đồng hành lâu dài với OpenAI thông qua các khoản đầu tư trị giá hàng tỷ USD.
Theo chia sẻ của Satya Nadella – Chủ tịch kiêm Giám đốc điều hành Microsoft, mục tiêu chung của hai bên là “thúc đẩy nghiên cứu AI một cách có trách nhiệm và dân chủ hóa”. Nhìn nhận AI như một nền tảng công nghệ mới, Microsoft và OpenAI hướng đến việc trao quyền cho các nhà phát triển và tổ chức mọi ngành nghề tiếp cận cơ sở hạ tầng, mô hình và công cụ AI tốt nhất trên Azure.”
16 dự án của OpenAl đã thực hiện
1. DALL-E
DALL-E là dự án trọng điểm của OpenAI, sử dụng mô hình học sâu tiên tiến để tạo hình ảnh từ mô tả văn bản. Hiện tại, DALL-E có hai phiên bản: DALL-E và DALL-E 2. DALL-E 2 là phiên bản mới nhất, được cải tiến đáng kể về chất lượng hình ảnh và khả năng tạo hình ảnh đa dạng hơn so với phiên bản đầu tiên. Điểm nổi bật của DALL-E là khả năng sáng tạo hình ảnh từ mô tả độc đáo, vượt ra khỏi dữ liệu đào tạo.
DALL-E còn có thể tạo hình ảnh từ mô tả trừu tượng, phi thực tế như “ngôi nhà bóng bay” hay “ô tô có thể nổi như tàu thủy”. DALL-E 2 đã có API để các nhà phát triển tích hợp vào ứng dụng, giúp việc tạo hình ảnh từ văn bản trở nên dễ dàng và nhanh chóng.
2. OpenAI Gym
OpenAI Gym là một thư viện mã nguồn mở cung cấp cho người dùng bộ công cụ để xây dựng, đánh giá và so sánh các thuật toán học tăng cường (reinforcement learning). Thư viện này cung cấp một loạt các môi trường mô phỏng đã được chuẩn hóa sẵn, cùng với nhiều bài toán học tập để thử nghiệm. Gym được sử dụng trong nhiều nghiên cứu về học tăng cường (reinforcement learning) và học sâu. Dự án đã được phát hành vào tháng 4 năm 2016 với giao diện dễ sử dụng và hỗ trợ ngôn ngữ lập trình Python.
3. RoboSumo
RoboSumo là những tác nhân ảo không có hình người, được lập trình với nhiệm vụ học cách di chuyển và đẩy đối thủ ra khỏi sàn đấu. Chúng không được lập trình sẵn cách di chuyển mà phải tự học thông qua quá trình tương tác với môi trường và đối thủ. Qua quá trình học tập đối nghịch như thế, các tác nhân này học cách thích ứng với môi trường thay đổi, ví dụ như giữ thăng bằng khi bị di chuyển sang môi trường ảo có gió lớn hơn. Igor Mordatch từ OpenAI tin rằng sự cạnh tranh giữa các tác nhân sẽ thúc đẩy “cuộc đua vũ trang” trí tuệ nhân tạo, giúp phát triển khả năng hoạt động độc lập của tác nhân AI.
4. Universe
Tháng 12 năm 2016, OpenAI đã giới thiệu Universe, một bộ công cụ phần mềm được thiết kế để đo lường và huấn luyện trí tuệ nhân tạo tổng quát (AGI) thông qua khả năng thực hiện các tác vụ trong nhiều môi trường đa dạng, bao gồm trang web, trò chơi và các ứng dụng khác. Universe thường được sử dụng kết hợp với OpenAI Gym, một bộ công cụ khác của OpenAI, nhằm mục đích tối ưu hóa khả năng học hỏi của AI và nâng cao hiệu suất trong việc hoàn thành nhiệm vụ phức tạp.
5. Debate Game
Năm 2018, OpenAI đã tung ra Debate Game, một công cụ đào tạo máy móc tranh luận về các chủ đề phức tạp trước sự giám sát của con người. Mục đích của công cụ này là để đánh giá các phương pháp tiếp cận cũng như cách các mô hình AI lập luận, phản hồi đối thủ và ra quyết định trong các cuộc tranh luận.
6. GPT
Vào ngày 11/02/2018, OpenAI đã giới thiệu bản in trước của GPT (Generative Pre-trained Transformer) trên website của họ. GPT là một bước đột phá trong lĩnh vực xử lý ngôn ngữ tự nhiên, đặt nền móng cho sự phát triển của các mô hình ngôn ngữ mạnh mẽ sau này, bao gồm cả ChatGPT.
7. GPT-2
GPT-2 là phiên bản nâng cấp của GPT, được OpenAI ra mắt lần đầu vào tháng 02/2019. Mặc dù ban đầu OpenAI chỉ phát hành một phiên bản thu gọn do lo ngại về việc lạm dụng công nghệ, phiên bản đầy đủ của GPT-2 đã được công bố vào tháng 11/2019.
8. GPT-3
GPT-3 Tháng 06/2020, OpenAI chính thức giới thiệu GPT-3, một mô hình ngôn ngữ với 175 tỷ tham số, lớn hơn GPT-2 rất nhiều (1,5 tỷ tham số). GPT-3 đã thể hiện khả năng ấn tượng trong việc thực hiện các tác vụ xử lý ngôn ngữ đa dạng, từ dịch thuật, viết luận đến tạo mã. Mặc dù Microsoft có được giấy phép độc quyền để sử dụng mã nguồn của GPT-3, OpenAI vẫn cung cấp quyền truy cập vào mô hình này thông qua API của họ.
9. ChatGPT
Tháng 11/2022, OpenAI gây chấn động giới công nghệ với sự ra mắt ChatGPT-3.5. Chỉ sau 5 ngày, công cụ này đã thu hút 1 triệu người dùng, đánh dấu sự thay đổi hoàn toàn trong cách tương tác với AI. ChatGPT mang đến giao diện đàm thoại, cho phép người dùng đặt câu hỏi bằng bất kỳ ngôn ngữ nào. Hệ thống sẽ tự tổng hợp thông tin từ Internet và đưa ra câu trả lời chỉ trong vài giây.
Tiếp nối thành công, OpenAI tiếp tục phát triển và cho ra mắt phiên bản GPT-4 trả phí vào tháng 3/2023. So với người tiền nhiệm, GPT-4 mang đến những câu trả lời “thông minh” và chuyên sâu hơn, đáp ứng nhu cầu giải quyết các vấn đề phức tạp, sáng tạo nội dung và phân tích thị trường của người dùng.
10. API
Vào tháng 6/2020, OpenAI đã tung ra một API đa năng, cho phép các nhà phát triển có thể truy cập và tận dụng những mô hình AI mới nhất để xử lý các nhiệm vụ AI tiếng Anh.
11. Music
Music Ra mắt vào năm 2019, MuseNet là một mô hình trí tuệ nhân tạo được xây dựng dựa trên mạng nơ-ron với khả năng tạo ra các đoạn nhạc thông qua việc dự đoán nốt nhạc tiếp theo trong các bản nhạc MIDI. MuseNet có khả năng sáng tác nhạc theo 15 phong cách với tối đa 10 nhạc cụ khác nhau.
Tiếp nối MuseNet, OpenAI cho ra mắt Jukebox, một thuật toán mã nguồn mở chuyên về sáng tác nhạc có kèm giọng hát. Được đào tạo trên kho dữ liệu khổng lồ gồm 1,2 triệu bài hát, Jukebox có thể tạo ra các bản nhạc mới dựa trên yêu cầu của người dùng như lời bài hát, thể loại và nghệ sĩ thực hiện.
12. Microscope
OpenAI Microscope là một công cụ trực quan cho phép khám phá cấu trúc nội bộ của tám mô hình mạng nơ-ron phổ biến. Microscope cung cấp hình ảnh chi tiết về từng lớp và nơ-ron quan trọng trong từng mô hình, giúp các nhà nghiên cứu hiểu rõ hơn về cách thức hoạt động và chức năng của chúng.
13. Codex
OpenAI Codex được OpenAI phát triển dựa trên nền tảng của GPT-3 và với kho dữ liệu đào tạo là 54 triệu kho lưu trữ GitHub. Sau khi được phát hành chính thức vào giữa năm 2021, Codex trở thành nguồn cung cấp năng lượng cho nền tảng GitHub Copilot. Hiện tại, OpenAI đã phát hành API Codex ở dạng beta riêng tư hỗ trợ hàng chục ngôn ngữ lập trình, đặc biệt là Python.
14. Dactyl
Dactyl sử dụng máy học để huấn luyện bàn tay robot Shadow Hand điều khiển vật thể trong môi trường mô phỏng. Dự án này áp dụng thuật toán RL và mã đào tạo tương tự OpenAI Five, giúp giải quyết vấn đề định hướng đối tượng thông qua mô phỏng nhiều trải nghiệm khác nhau.
Ngoài camera theo dõi chuyển động, Dactyl còn được tích hợp camera RGB cho phép robot điều khiển vật thể bằng cách “nhìn”. Năm 2018, Dactyl đã thành công điều khiển lăng kính bát giác và khối lập phương. Tới năm 2019, Dactyl đã giải được Rubik chỉ tốn 60% thời gian so với con người.
15. OpenAI Five
OpenAI Five là một hệ thống AI được phát triển bởi OpenAI, nổi bật với khả năng chơi Dota 2 ở cấp độ chuyên nghiệp. OpenAI Five sử dụng học sâu, học tăng cường và học có giám sát, kết hợp với lượng lớn dữ liệu trò chơi để mô phỏng và cải thiện cách chơi. Nhờ khả năng tự học và tự thi đấu với chính mình, mô hình AI này không ngừng hoàn thiện chiến thuật và kỹ năng, và đã đánh bại được các game thủ chuyên nghiệp trong các trận đấu Dota 2.
16. Gym Retro
Gym Retro là một công cụ của OpenAI, chuyên dụng để nghiên cứu Học máy tăng cường (RL) trong lĩnh vực trò chơi điện tử. Khác với những nghiên cứu trước đây thường tập trung vào tối ưu hóa các tác nhân AI cho từng nhiệm vụ riêng lẻ, Gym Retro cho phép áp dụng các thuật toán học máy cho nhiều trò chơi khác nhau có cùng khái niệm cơ bản, từ đó giúp khái quát hóa các thuật toán RL và tăng tính ứng dụng của chúng.
Lời kết
Như vậy, bài viết đã cung cấp đầy đủ cái nhìn tổng quan về OpenAI là gì, mục tiêu và những dự án nổi bật của họ. Hy vọng những thông tin này đã giúp ích cho bạn. Và bạn có suy nghĩ thế nào về tiềm năng phát triển của trí tuệ nhân tạo và tương lai của OpenAI, hãy để lại trong phần bình luận bên dưới bài viết này!
